Ғылыми жоба Тақырыбы: «Сәттілік формуласы» Бағыты: Қолданбалы математика Секциясы: Математика Орындаған: 10 «Ә» сынып оқушысы Каменова Аружан Советхановна Жетекшісі
жүктеу/скачать 1,11 Mb.
|
Сәттілік формуласы дурысы
- Бұл бет үшін навигация:
- Практикалық жұмыс Есеп №1 «Бәйге жарысы»
- Есеп №2 «Ұтыс билеті»
| 1.5 Сәттілікке жетудегі ықтималдық
Жаппай құбылыстарда оқиғаны анықтай білуді математиканың ықтималдықтар теориясы бөліп қарастырады. Ол түрлі процесстер мен құбылыстарды талдау барысында қолданылады, біртекті жаппай құбылыстарға жүгінетін сандық заңдылықтарды зерделейді. Практикалық қызметте оқиғаларды олардың орындалу мүмкіндігіне қарай салыстыра білу керек. Мысалы, өзінде шортан мен мөңке балықтары жүзіп жүр. «Шортан қармаққа ілінді» оқиғасы мен «Мөңке қармаққа ілінді» оқиғаларының орындалу мүмкіндіктері әртүрлі. Сондықтан оқиғаларды салыстыру үшін олардың сандық шамасын анықтау керек. Оқиғаның орындалу мүмкіндігінің сандық шамасы ықтималдық болып табылады. Ықтималдықтың классикалық және статистикалық анықтамалары кең таралған. Мысал үшін ықтималдықтың ең қарапайым формуласын алып қарайық. Мұндағы
m – қолайлы нәтижелер саны Сәттілікке жету кезінде жалпы мүмкін болу оқиғалардың санын 2 деп алуға болады. Бірі – сәттілікке жету, екіншісі – сәтсіздік. Ал қолайлы оқиға болып тек бір ғана оқиға, яғни сәттілік болып табылады. Жоғарыдағы формула бойынша есептейтін болсақ: Сонда, сәттілікке жету ықтималдықы 0.5ке тең болады. Пайыздық көрсеткішпен алатын болсақ, 50% құрайды. Практикалық жұмыс Есеп №1 «Бәйге жарысы» 2021 жылы ең алғаш ұйымдастырылған аламан бәйгеге 10 адам қатысты. Ұйымдастырушылар келесі бәйгеде бағалы сыйлықтар болғандықтан, 3 есе көп адам келеді деп болжайды. Ол үшін олар облыс бойынша жарнама жасайды. Келесі бәйгеге 20 адам қатысқан болса, онда олардың жарнамасы қанша пайыз сәттілікке жеткен? Шешуі: С4АА формуласы бойынша есептейтін болсақ: Қаланған нәтиже=3*10=30 Бастапқы нәтиже=10 А лынған нәтиже=20 Жауабы: 50% сәттілікке жетті. Есеп №2 «Ұтыс билеті» Жаңа жылдық лотерея үшін 1500 билет басып шығарылды. Оның тек 120 ғана ұтыс билеті болып табылады. Сатып алынған билеттің ұтыс билеті болып шығуының ықтималдығы қандай? Шешуі: Бұндай есептерде лоторея билеттері рет санымен ажыратылады деп саналады. Сонда олар n=1500 деген рет санымен ажыратылған билеттер санын алады. Оның 120 ұтыс билеті. Осы билеттердің арасынан бір билет кездейсоқ таңдалады. «А» оқиғасы – «сатып алынған билет ұтыс билеті болып шықты» Қолайлы оқиғалар саны m=120, ал жалпы оқиғалар саны n=1500 P(A)= Ықтималдықтың классикалық формуласымен шығаратын болсақ: жүктеу/скачать 1,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|