Ғылыми-зерттеу әдістемелік негізі

№ 2 ДӘРІС


ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІ


2.1. Ғылыми зерттеу бағытын таңдау
Ғылыми зерттеудің мақсаты - объектіні, процесті немесе құбылысты жан-жақты, сенімді зерттеу; ғылымда дамыған танымның қағидалары мен әдістеріне негізделген олардың құрылымдары, байланыстары мен байланыстары, сонымен қатар адам үшін пайдалы нәтижелерге қол жеткізу және өндіріске енгізу.
Кез келген ғылыми зерттеудің өзіндік объектісі мен тақырыбы болады. Ғылыми зерттеудің объектісі - бұл материалдық немесе идеалды жүйе. Зат - бұл жүйенің құрылымы, жүйе ішіндегі элементтердің өзара әрекеттесу заңдылықтары, даму заңдылықтары, әртүрлі қасиеттері, қасиеттері және т.б.


Ғылыми зерттеулер өндіріспен байланысты түріне және оған маңыздылық дәрежесіне қарай жіктеледі; белгіленген мақсат; қаржыландыру көздері және қызмет көрсету мерзімі.
Әрбір зерттеу жұмысын белгілі бір бағытқа жатқызуға болады. Ғылыми бағыт дегеніміз - зерттеу жүргізілетін ғылым немесе ғылымдар жиынтығы (мысалы, техникалық, әлеуметтік және т.б.).
Ғылыми бағыттың құрылымдық бөлімшелері күрделі мәселелер, тақырыптар мен ғылыми мәселелер болып табылады.


Мәселе дегеніміз - қоғамда дайын болатын күрделі теориялық және практикалық мәселелердің жиынтығы (білім мен надандық арасындағы қарама-қайшылық). Бұл адам тәжірибесі қиындықтарға тап болғанда немесе мақсатқа жетудің «мүмкін еместігіне» тап болғанда туындайды.


Ғылыми зерттеу тақырыбы - мәселенің ажырамас бөлігі. Тақырып бойынша жүргізілген зерттеулер нәтижесінде мәселенің бір бөлігін қамтитын белгілі бір ғылыми сұрақтарға жауаптар алынады. Ғылыми сұрақтар деп ғылыми зерттеулердің белгілі бір тақырыбына байланысты ұсақ ғылыми міндеттер түсініледі.
Ғылыми зерттеу бағытын, проблемаларын, тақырыптарын және ғылыми сұрақтарды таңдау өте жауапты міндет.
Мәселе мен зерттеу тақырыбын таңдағанда, біріншіден, зерттелетін бағыттың қарама-қайшылықтарын талдау негізінде мәселенің өзі тұжырымдалады және күтілетін нәтижелер жалпы мағынада анықталады, Содан кейін мәселенің құрылымы жасалады, тақырыптар, сұрақтар, орындаушылар анықталады, олардың өзектілігі анықталады.
Тақырыпты таңдағанға дейін осы және осыған байланысты мамандықтардың отандық және шетелдік әдеби көздерімен мұқият танысу керек.

Сурет 3 - Бірнеше жыл ішінде белгілі бір тақырыптағы ғылыми жарияланымдар санының өзгеруі