Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Филологические науки». А'' 2 (32), 2010 г.
жарқылдап» немесе Есенғали Раушановтың «қара бауыр қасқалдағы» бары белгілі. Бірақ екеуі
де жанды дүние - адам мен құс, әрі екеуі де қозғалыста, біреуі ән айтып отыр, екіншісі ұшып
бара жатыр. Ал Жәркеннің ақ терегінің бауыры неге жалтырайды? Қимыл-қозғалыс жоқ. Бұл
кәдімгі мамыражай мүлгіген тыныштықтағы ақ терек емес, нөсер алдындағы ақ терек. Әлсін-
әлсін соққан жел,
ақ теректің бауырын, ақ сазанның бауырындай «жалтырата» түседі.
Қаралтан қарап ақ теректің бауыры жалтырамайтыны белгілі ғой, бұл ақ нөсерге алдын ала
дайындық. Қарап отырсаңыз барлығы ақ. Ақ нөсер. Ақ терек. Ақ бауыр. Ақ аю. Ақ май.
Барлығы бір-бірімен үндесіп, үйлесіп, теңесіп, теңгеріліп тұрғандай «теңеу - екі нәрсені,
құбылысты салыстырудың ең көп тараған тәсілі. Жасалу қалпына қарай теңеулердің сан түрлі
болып келетіні байқалады. Бірде теңеу екі нәрсені тұтас алып салыстыру арқылы жасалса,
енді бірде айтылып отырған нәрсенің сипат белгісін түсін, дыбыс - үнін, тағы басқадай жеке
ерекшелігін өзге бір нәрседен басқа нәрсемен қимыл-қозғалысындағы
ұқсастықты тірек етіп
салыстыру жолымен жасалған теңеулер де жиі кездеседі»[9, 210]. Қалай десек те «ақ теректің
бауыры мен ақ аюдың майы! Бұрын-соңды болмаған бейнелеулер. Әлбетте ақ қайың, аққу
туралы жырлар қазақ, орыс поэзиясында жеткілікті. Ал теректің, ақ теректің бауыры, бәлкім
бірінші теңеліп отыр. Ақ нөсер келе жатқанда ақ терек түрленбей кім түрленеді, ақ терек
сәнденбей, кім сәнденеді? Бұл Абайдың «күн - күйеу, жер - қалыңдық сағынысты» атты
жолдарымен астарлас, тұспалдас, төркіндес жақын-жуық жолдар.
1.
Назарбаев М, Замани тудырған әдебиет. -Алматы: Ғылым, 1997, -230 6.
2.
Айтматов Ш. Сөзстан. Бірінші кітап, 1989. -82-6.
3.
Жумалиев Қ, Стиль өнер ерекшелігі, -Алматы, 1966,-136.
4.
Бөдешұлы Ж. Бұрылыс. Сөздік-Словаръ, 2007, -294 6.
5.
Қабдолов 3. Сөз өнері. -Алматы: Қазақ университет 1992. -352 6.
6.
Омарұлы Б. Зар заман поэзиясы. -Алматы: Білім, 2000. — 367 6.
7.
Бөдешұлы Ж Емендер түнде бүрлейді. —Алматы: Анатілі, 20(12. -303 6.
8.
Ахметов 3. Өлең сөздің теориясы. ~.Алматы, 1979. -2106.
Резюме
В
статье исследуются художественные особенности поэтической системы
Ж.Бодешулы. Кроме того дается сравнительный анализ поэтики Ж.Бодешулы и поэгики
К.Мырзалиева, Ж Л аж и ме де но на. Т. А йб ер генов а.
Summary.
In this article artistig particularities of poetig system of Zh.Bodeschuly are considered,
comparative analysis of poetigs of Zh.Bodeschuly and K.Myrzaliev, Zb.Nazhmeclenov,
T.Aibergenov is given.