Философия және саясаттану факультеті
жүктеу/скачать 102,58 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПӘН БОЙЫНША ҚЫСҚАша дәрістер жиынтығы «6В03101- Әлеуметтану» 2 кредит Құрастырушы: PhD Шабденова А.Б. УМК ДИСЦИПЛИНЫ УТВЕРЖДЕН
- Рассмотрен и рекомендован
- Дәріс 1. Социологиялық қиял туралы түсінік Дәрістің мақсаты
- Қарастырылатын мәселелер
|
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ ФИЛОСОФИЯ ЖӘНЕ САЯСАТТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ ӘЛЕУМЕТТАНУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ЖҰМЫС КАФЕДРАСЫ SО 1202 «СОЦИОЛОГИЯЛЫҚ ҚИЯЛ» ПӘН БОЙЫНША ҚЫСҚАша дәрістер жиынтығы «6В03101- Әлеуметтану» 2 кредит Құрастырушы: PhD Шабденова А.Б. УМК ДИСЦИПЛИНЫ УТВЕРЖДЕН на заседании Ученого Совета факультета философии и политологии Протокол № 13, 25. 06. 2021 г. Рассмотрен и рекомендован на заседании кафедры социологии и социальной работы от «16» 06. 2021 г., протокол № 41 Рекомендован методическим бюро факультета «17» 06 2021 г., протокол № 11. Алматы, 2021-2022 Дәріс 1. Социологиялық қиял туралы түсінік Дәрістің мақсаты: Әлеуметтанулық қиял ұғымында зерттелетін мәселелерді қарастыру. Түйін сөздер: қиял, социологиялық қиял, тұлға, әлеуметтанушы, зерттеу мәселесі. Қарастырылатын мәселелер: 1. Жалпы зерттелетін қоғамның құрылымы қандай? Оның негізгі элементтері және олардың арасындағы байланыс қандай? 2. Бұл қоғамның адамзат тарихындағы орны қандай? 3. Берілген қоғамда қандай әлеуметтік типтер басым және қайсысы басым болады? Әлеуметтанулық қиял жеке тұлғаның еркіне тәуелсіз жалпы тарихи өзгерістерді зерттеуден адам тұлғасының ең жақын қасиеттеріне көшуге, сондай-ақ олардың арасындағы байланысты көруге мүмкіндік береді. Бізді бұл мүмкіндікті пайдалануға адамның өзінің адами қасиеттері мен болмысының өзін көрсетуін қамтамасыз ететін осындай нақты қоғамдағы әлеуметтік-тарихи маңызын түсінуге деген ұдайы ұмтылыс итермелейді. Бір сөзбен айтқанда, социологиялық қиял арқылы адам бүгінде дүниеде не болып жатқанын және өмірбаян мен әлеуметтік тарихтың тоғысқан жерінде өзімен не болып жатқанын түсінуге үміттенеді. Өзін мәңгілік қаңғыбас болмаса да, ең болмағанда бейтаныс адам ретінде қарастыруға бейім қазіргі адамның өзін-өзі тануы негізінен әлеуметтік салыстырмалылық пен тарихтың өзгертуші күші туралы нақты идеяға байланысты. Мұндай өзіндік сананың ең жемісті түрі социологиялық қиял болып табылады. Оның көмегімен көкжиегі нашар қозғалыс траекторияларымен шектелген адамдар жиі күтпеген сезімге ие болады, олар осы уақытқа дейін олар үшін таныс және қымбат болып көрінген үйде оянғандай. Рас па, жоқ па, олар қазір өздері дұрыс жалпылау, дәйекті бағалау және теңдестірілген пайымдаулар жасауға қабілетті екенін түсіне бастайды. Бір кездері салмақты болып көрінген бұрынғы шешімдер қазір абайсыз және надандық сияқты көрінеді. Таңдану қабілеті адамдарда қайта жанданады. Олар жаңаша ойлауға ие болады, өз құндылықтарын қайта бағалайды, бір сөзбен айтқанда, олардың ойлары мен сезімдері әлеуметтік ғылымдардың мәдени мәнін түсінуге ықпал етеді. Бірде-бір әлеуметтік зерттеу адам өмірінің, тарихының және олардың қоғамдағы өзара әрекетінің мәселелерін қарастырмаса, авторлардың алдында тұрған міндеттерді орындай алмайды. Қоғамдық ой классиктері қандай ерекше сұрақтарды қозғаса да, олар зерттейтін әлеуметтік шындықтың суреті қаншалықты тар немесе, керісінше, қаншалықты кең болса да, өз шығармашылығының болашағын анық түсінетін кез келген адам қайта-қайта үш топ сұрақтарды қояды. 1. Жалпы зерттелетін қоғамның құрылымы қандай? Оның негізгі элементтері және олардың арасындағы байланыс қандай? Зерттелетін қоғамның құрылымы басқа әлеуметтік құрылыс түрлерінен несімен ерекшеленеді? Бұл құрылымның белгілі бір белгілері оның көбеюі мен өзгеруі процесінде қандай рөл атқарады? 2. Бұл қоғамның адамзат тарихындағы орны қандай? Оның өзгеру механизмдері қандай? Оның бүкіл адамзаттың дамуындағы орны мен рөлі қандай? Зерттелетін қоғам құрылымының осы немесе басқа элементі сәйкес тарихи дәуірге қандай әсер етеді және бұл элементте, өз кезегінде, тарихи шартталған не бар? Белгілі бір тарихи дәуірдің мәні неде? Оның басқа дәуірлерден айырмашылығы қандай? Оның тарихты «жасаудың» тән жолдары қандай? 3. Бұл қоғамда қандай әлеуметтік типтер басым және қайсысы басым болады? Олар қандай іріктеуден өтеді және қалай қалыптасады, еркіндікке қалай қол жеткізеді немесе қысымға ұшырайды, қабылдаушы немесе немқұрайлы болады? Белгілі бір дәуірде белгілі бір қоғамда өмір сүретін индивидтердің әлеуметтік мінез-құлқы мен мінезінде «адам табиғатының» қандай түрлері ашылады? Ал зерттеліп отырған қоғамның әрбір нақты қасиеті «адам табиғатына» қандай әсер етеді? Қызығушылық объектісі үлкен мемлекет пе, әлде тар әдеби ағым, отбасы, түрме, діни ағым болғанына қарамастан, қоғамдық ойдың таңдаулы өкілдері дәл осындай сұрақтарды өз алдына қойды. Осындай сұрақтар қоғамдағы адам мінез-құлқын классикалық зерттеулердің интеллектуалдық негізін құрайды және әлеуметтанулық қиялы бар кез келген адам еріксіз қояды. Өйткені мұндай қиял әлеуметтанушыларға бір перспективадан екіншісіне, саяси көзқарастан психологиялық көзқарасқа, жеке отбасын зерттеуден әр түрлі елдердің мемлекеттік бюджеттерін салыстырмалы зерттеуге, жексенбілік мектептен әскер бөліміне, қазіргі поэзияны зерттеуге жеке кәсіпорынның сауалнамасы. жүктеу/скачать 102,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|