Негізгі себеп – мәңгілік қыс жағдайында күтпеген түрде әрекет ететін мәңгі тоң және борпылдақ топырақтар (құмтастар, малтатас және саздар). Мәңгілік тоңға салынған ғимараттар топырақты жылытады, ол өзінің беріктігін жоғалтады, ериді және ауысуы мүмкін. Осы себепті БАМ-ның кейбір учаскелері «қалқыған»,
Бірінші нұсқа тікелей жердің өзінде, бұл жағдайда үй мен топырақ арасында жоғары жылу оқшаулау қажет, ол топырақты табиғи
Екінші нұсқа – қадаларда, топырақ пен негіз арасында бос орын пайда болғанда, мұздатылған беттің табиғи желдетілуін қамтамасыз етеді.
Қадалардың көптеген түрлері бар, бірақ ең танымалы – ұңғымалы қадалар, бұл кезде арнайы бұрғылау қондырғысы мәңгі мұзда тесікті бұрғылайды, ал арматуралық торды тесікке түсіріп, бетонмен толтырады.
Құрама темірбетон іргетастар
Құрастырмалы темірбетон қаңқа түйіндерін төмендегідей жіктейді:
Статикалық жұмыс сипаты бойынша:
Иілмелік моменттерді, көлденең және бойлық күштерді қабылдайтын қатты (рамалық);
Тек бойлық күштерді қабылдайтын және көлденең күш әсер еткенде элементтердің жылжуына кедергі жасайтын топсалы.
Жүктемені қабылдау шарты бойынша:
Жүктемені қабылдайтын есептік;
Жүктемені қабылдамайтын есептік емес.
Бекіту тәсілі бойынша:
Бетонмен бекітілген, монолитті;
Бұрандама және пісіру көмегімен қосылатын, құрама;
Қойылатын бөлшектерді немесе арматура жеңсырықтарын байланыстыруды одан кейін түйісті құйып бекітетін құрама-монолитті.
Құрамалы темірбетон қаңқалар үшін келесі түйіндер сипатты.
Бағананың іргетаспен түйіндесуі (сурет 8, а). Тікбұрышты қималы бағананың бекітілу тереңдігі 0,9-1 м, екі тармақы үшін 1,05-1,35 м. Түйіс В20 немесе В25 класты бетонмен құйылып бекітіледі. Бағананың қырындағы іздер бетонның түйіс қуысына жақсы ұстасуына ықпал етеді.
Кранасты арқалықтың бағананың жеңсырығына немесе аспасына сүйенуі (сурет 8, б),арқалық тіреулеріне (оларды орнатқанға дейін) анкерлі бұрандамалар үшін ойықтары бар болат табақ пісіреді. Бағана тіреуіне арқалықты анкерлі бұрандамаларға бекітеді және қойылатын бөлшектерді пісіреді. Кранасты арқалықтың жоғарғы сөресін қойылатын бөлшектерге пісірілген болат жұқатақтайшамен бекітеді.
Итарқа ферманың және арқалықтың бағанамен түйісуі (сурет 8, в). Итарқа құрылым тіреулеріне болат табақтарды пісіреді. Орнатқанан және тексергенен кейін итарқалы құрылымның тіреуші табақтарын бағананың баулығындағы қойылатын бөлшектерге пісіреді.
Итарқаасты құрылымдардың бағана баулығына тіренуі (сурет 8, г). Түйісетін элементтердің қойылатын бөлшектерін төбелік жікпен пісіреді.
Аспалы крандардың жабын құрылымына бекітілуі (сурет 8, д). крандардың көтергіш арқалықтарын құрылыс құрылымындағы болат құрсауға бұрандамен бекітеді. Алмалы-салмалы арқалықтар аспалы крандар жүктемелерін итарқа ферма түйіндері арасына қайтадан бөледі.
Итарқа және итарқаасты элементтердің түйісуі (сурет 8, е, ж) бағана баулығына ферманың және арқалықтың бекітілуіне ұқсас.
Еден келесі элементтерді қамтитын көп қабатты құрылым болып табылады: жабу (таза еден) – операциялық әсерлерге тікелей әсер ететін еденнің үстіңгі қабаты; төменгі қабат (дайындық) дайын қабаттың тұрақтылығын қамтамасыз етеді және жүктемені негізге бөледі; дайындық пен таза еденнің арасында қабат бар – жабын мен жабын арасындағы аралық байланыстырушы қабат; стяжка – астындағы қабаттың бетін тегістеуге қызмет ететін қабат, сондай-ақ
Жабынға қажетті көлбеуді беру. Еденнің негізі – еден төбелері немесе
Табиғи топырақ. Еден едендерінде астыңғы қабат жоқ. Еден дизайнында қосымша қабат болуы мүмкін – жылу мен дыбыс.
Оқшаулағыш.
Едендер қабырғалармен, тіректермен және қалқалармен қиылысатын жерлерде тақтайшалар орнатылады. Едендік құрылымдар оларды орнату орнына қарай жіктеледі: еденге немесе жерге төселген (жер асты қабаттары жертөлелерде немесе жертөлелері жоқ ғимараттардың бірінші қабаттарында болуы мүмкін); жабын материалы бойынша: ағаш, бетон, керамика, синтетикалық материал; жабын түрі бойынша: үздіксіз (жіксіз), кесек, орам; Жобасы бойынша жер асты іргетасы мен дайын еден арасындағы желдетілетін саңылауы бар қуыс, жерасты кеңістігі жоқ.
Ағаш едендер
Тақта едендерін кез келген субстратқа қоюға болады. Олар 29 мм қалыңдықтағы ілгек тақталарынан жасалған, арқалықтарға шегеленген. Бөренелер 400-500 мм қадамдармен едендердің жүк көтергіш элементтері бойымен серпімді дыбыс өткізбейтін төсемдерді міндетті түрде орнату арқылы төселеді. Жерге едендерді орнату кезінде бөренелер 800-1000 мм қашықтықта орналасқан, 250 х 250 мм көлденең қимасы бар кірпіш бағандарға салынады, биіктігі кемінде 2 кірпіш қатары бар. Сондай-ақ, тегістелмеген тақталардың диагональ бойынша орналасқан төсеніштері түріндегі астыңғы қабаттан және тегістелген тілді тақталардан таза еденнен тұратын екі қабатты тақтай едендер болуы мүмкін (3.32-сурет). Паркет едендері (бөлшектері) зауыттарда дайындалған емен немесе бук қаңқаларынан (шағын тақтайшалардан) жасалады (3.33, а-сурет). Олар бетон немесе тақтай негізге салынады. Тақта төсеніштеріне едендерді орнату кезінде тойтармалардың бір-бірімен тығыз байланысын қамтамасыз ететін тілді тойтармалар (бүйір шеттерінде ойық пен тіл бар) қолданылады. Тойтармалар еденге бұрышпен ойықтарға қағылған шегелермен бекітіледі. Жаяу жүргенде сықырлап кетпес үшін еден мен паркет арасына құрылыс картоны қойылады. Бетонды дайындауға арналған паркет едендері алдын ала дайындалған цемент жабынымен жасалады, паркет тақталары мастикамен желімделген
Линолеум едендер
Линолеум едендері (3.34-сурет) берік, серпімді, тозуға төзімді Тартпалар, гигиеналық. Олар тақталардан, қатты талшықтардан, бөлшектер тақталарынан немесе цемент жабындарынан жасалған тегіс және құрғақ негізге салынады. Линолеум негізге синтетикалық, казеин немесе битум шайырларына негізделген арнайы желіммен жабыстырылады. Ұзақ уақыт бойы тұратын бөлмелерде жылу және дыбыс оқшаулағыш негізі бар «жылы» линолеум едендері орнатылады. Негізсіз линолеумнан немесе мата негізінде жасалған едендер негізде жылу оқшаулағыш қабаты болуы керек. Линолеум панельдерінің шеттері қабаттасады және сызғыш бойымен кесіледі, нәтижесінде түйіспеде ұқыпты және көрінбейтін тігіс пайда болады. Қабырғалармен түйіскен жерлердегі түйіспелер іргемен, ал есік ойықтарында арнайы табалдырықпен жабылған. Мозаикалық едендер (3.35, 6-сурет)