Физика- математика факультеті



бет6/8
Дата13.06.2023
өлшемі61,83 Kb.
#100843
1   2   3   4   5   6   7   8
2.1. Плутонның «жүдеуі».
Шамамен 40 жыл шамасында Плутонның өлшемі мен массасы жердікіне жақын, алайда бұған дәйікті дәлел жоқ еді. Аспан механикасы аспан денелерінің массасын, егер спутнигі болса анықтауға мүмкіндік береді. 1968 жылы американдық астроном Р.Данкомб пен П.Сейдельман Плутон арқылы жүретін Нептун қозғалысына 0,18 ал Жердікі 0,11 тең екенін анықтады.
1993 жылы зерттеулер нәтижесінде 9-шы ғаламшарды бос кеңістіктен іздегенін анықтады. Бұрынғы зерттеу кезіндегі системалық қателіктерді, дәлдік қателігі анықталды. Кездейсоқ жағдайда ғана жұлдыздың теоралық фактілерді дәлелдейтін аймақта орналасуынан байқалған.
9-шы ғаламшардың көлемі массасының аз екенін айқындай түсті. Бұл жайында 1950 жылы Джерард Койпер Плутонның бұрыштық диаметрін өлшеу арқылы дәлелдеді.
Алғашқы 100 с уақытында астериодтар Марс пен Юпитер аралығындағы орбитада қозғалды – қазір бұл аймақ белдеулік астероид деп аталады. Шамамен ¾ ғасыр астрономдар кішкентай ғаламшарлардың басқа аймақта болуы мүмкін екеніне сенбеді. Тек 14 тамыз 1873 жылы Джеймс Уотсон Энн Арбор обсерваториясында 132 Аэрту астероидын ашты. 3 апта өткен соң ол із-түссіз жоғалды. Бірақ орбитаны анықтау нәтижесі дәл болмаса да, Аэрто перигелийі Марс ішінде деген болжам туғызды.
Ал 13 тамыз 1898 жылы Густав Витт Берлиндегі Урания обсерваториясында әлсіз аймақты тапты. Ол жұлдыздар арасында араласып жүрді. Үлкен жылдамдық оның Жерге жақын екеніне дәлел болды, ал әлсіз жарық заты өте кішкентай көлемде болды. Бұл 433 Эрос, ең бірінші малютка-астероиді ашылуы кезінде ол Жерден 22 млн.км қашықтықта өтті. Оның орбитасы басқа әйгілі денелерге ұқсамайды. Перигелий, ол Жер орбитасына тиіп тұрғандай еді.
20 ғасыр басында осыған ұқсасы бірнеше объектілер анықталды. 2006 жылы 800 объектісі анықталды. Олар: классикалық объект, резонанстық объект, Бей-берекет объект.
Классикалық объект - шамамен дөңгелек орбитасы бар, ғаламшарлар қозғалысымен байланыссыз объект болып табылады. Бұларды «кубивано» деп атайды.
Резонанстық объект – орбиталық резонанс түзеді Нептунмен бірге 1:2, 2:3, 2:5, 3:4, 3:5, 4:5 немесе 4:7. 2:3 резонансты объект Плутонның құрметіне плутино деп аталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет