«Физика» пәнінен «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығы студенттері үшін №2 аралық бақылаудың сұрақтар тізімі
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 36.Радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау түрлері
| 34.Рэлей заңы
I = 1/λ4 35.Иондалған сәуле шығару және олардың тірі ағзаға мен қоршаған ортаға әсері Иондаушы сәуле шығару – заттарды иондауға қабілетті фотондар, қарапайым бөлшектер немесе атом ядролары. Иондаушы сәулеленудің әр түрлі түрлері әр түрлі деструктивті әсерге ие және биологиялық ұлпаларға әсер ету тәсілдері әртүрлі. Тиісінше, бірдей сіңірілген доза сәулеленудің әр түрлі биологиялық тиімділігіне сәйкес келеді. Сондықтан радиацияның тірі организмдерге әсерін сипаттау үшін сәулеленудің салыстырмалы биологиялық тиімділігі туралы түсінік енгізілген. Зарядталған бөлшектер үшін биологиялық тиімділік бөлшектердің берілген түрінің сызықтық энергия берілуімен тікелей байланысты. 36.Радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау түрлері Радиоактивтілік деп кейбір ядролардың өз бетімен бір немесе бірнеше бөлшек шығарып түрленуін атайды. Мұндай түрленуге душар ядроларды радиоактивті деп, ал олар шығаратын бөлшектер ағынын радиоактивтік нұр деп атайды. Түрлену тән емес ядроларды нық дейді. Радиоактивтік ыдырау кезінде ядроның Z атомдық нөмері де, А массалық саны да өзгеруі мүмкін. Екеуіде өзгермей ядроның ішкі күйі ғана, оған сәйкес, энергиясы ғана өзгеруі мүмкін.Радиоактивтік ыдырау өту үшін, ол энергиялық тиімді болуы тиіс, яғни, ыдырайтын ядроның массасы ыдыраудан кейінгі жүйенің-пайда болған жарқыншақ ядро мен бөлшектердің - толық массасынан артық болуы керек. Бұл шарт радиоактивтік ыдырау үшін қажет, бірақ әрқашан жеткілікті емес. Кейде энергиялық тиімді құбылыстар басқа сақталу заңдарының орындалмауының салдарынан орын алмайды.Радиацияның үш негізгі түрі бар: альфа, бета және гамма. Альфа бөлшектер екі нейтрон және екі протоннан тұрады. Альфа бөлшектер – салыстырмалы түрде үлкен, жай қозғалады және оң зарядталған. Олардың диапазоны мен өту тереңдігі қысқа. Тұрақсыз ядродан тарайтын альфа бөлшектерді қағаз парағы немесе ауаның бірнеше сантиметрі жұта алады. Бета бөлшектер – тез қозғалатын электрондар. Олар нейтрон протонға ыдыраған кезде, тұрақсыз атом ядросынан таралады. Олар – кішкентай, тез қозғалады және теріс зарядталған. Бета бөлшектерді ауаның бірнеше сантиметрі немесе алюминийдің бірнеше миллиметрі жұта алады. Гамма сәулелер – жоғары энергиялы электромагниттік сәулелену. Олардың өтімділігі жоғары, сондықтан гамма сәулелерден қорғану үшін қалың қоршау қажет. Осы үш түрмен қатар, ядроның ыдырауы кезінде тарайтын басқа да сәулеленудің түрлері бар. Электрондардың антибөлшектері, позитрондар секілді жеке протондар мен нейтрондарға тарала алады. Протондар мен нейтрондардың жиынтығы шыққан альфа бөлшектерден ауыр болатын “топпен ыдырау” да жүруі мүмкін. жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|