4. Айнымалылар. Айнымалылар деп әртүрлі мәнді қабылдайтын символдық белгілерді айтамыз. Бұлардың әріппен басталған әріптер мен цифрлар жиын тізбегінен тұрады. Мысалы: A, A, ANT3, BBS т.с.с.
Айнымалыларды жазғанда негізінен 26 бас және кіші латын алфавиті, 0-ден 9-ға дейін араб цифрлары қолданылады. Айнымалының атауы- ның ұзындығы 8 символдан көп болмағаны жөн. Паскальда айнымалы- ның атауы ретінде резервтегі және қызметші сөздерді қолдануға бол- майды. Айнымалының түрі, сол айнымалы ның қабылдайтын санының түрімен сәйкес болуы керек. Бүтін айнымалы бүтін санды, нақты айны- малы нақты санды т.с.с. қабылдауы тиіс.
5. Амалдар. Турбо Паскальда программа жазу үшін төмендегідей амалдар (операциялар) қолданылады:
Арифметикалық амалдар таңбасы: “+”-қосу, “-“-азайту, “*”-көбей- ту, “/”- бөлу ;
Арифметикалық функция-амалдар:div және mod. Бұл екі амал бүтін сандарға ғана қолданылады. Мұндағы, div – санды санға бөл- гендегі бүтін бөлікті , ал mod-қалдықты табады
Қатынас- амалдар:+, <, >, >=,<=, <>;
Қатынас функция-амал-in, In- элементтің жиынға тиісті немесе тиісті емес екенін анықтайтын амал ;
Логикалық амалдар: not (емес )and (және ) or (немесе ) xor (болғыз-
(байтын немесе). Мұндағы not–унарлық,ал and, or, xor-бинарлық амал- дар. Xor амалын екінші модуль бойынша немесе альтернативті таңдау бойынша қосу деп те атайды.
Мәлімет типтерi. Турбо Паскальда жай типтерді екіге бөледі : реттелген типтер және нақты типтер. Реттелген типтердің басқа типтерден өзге шелігі мұндағы әрбір тип саны шектеулі элементтермен анықталады және әр- бір элементке сәйкес бүтін сандар табылып, ол типтің элементтерін ретімен номерлер қоюға және оны санауға бола ды . Реттелген тип - терге :
Бүтін типтер ;
Логикалық тип ;
Саналатын типтер;
Диапозон типтер ;
Символды тип ;типтер жатады.
Турбо Паскальда стандарт типтерге төменде келтірілген типтер жатады: