бет 3/90 Дата 28.03.2023 өлшемі 173,3 Kb. #76963
Байланысты:
Физикалы География грек тілінен аудар анда ы ма ынасы гео-жер Бұл бет үшін навигация:: мәрмәр,гранит,құмтас Мәрәмәр айналады: әктасқа Гранит айналад:гнейске Құмтас айналады: кварцитке Метаморфтық тау жыныстары Балқыған магманың жнр қыртысында қатуынан пайда болған тау жанастары:Интрузивті тау жыныстары Эффузивті тау жыныстары Жер қыртысының қозғалыстары : Эпицентр Жер қыртысының қозғалысын реттейтін құрал: Сейсмограф Альпі-Гималай белдеуі.2Тынық мұхит белдеуі Оқтын-оқтын отты сұйықтық-магма, ыстық газ, күл атқылайтын конус формалы тау: Жанартау : Сөнген және сөнбеген жанартаулар Сөнген жанаратаулар: Эльбрус пен Казбек Сөнбеген жанартаулар: Этна, Ключи шоқысы Ключи Шоқысы 4750м Ыстық су, бу атқылап тұратын фонтанды көз:Гейзер Жер бедері Жер бетінің ойлы- қырлы пішіндерінің жиынтығы:Жер бедері Ішкі күштерге (эндогендir) Климат, жер, ауа-райы,қар т.б жатады:Сыртқы күштерге (эндогендік) :Аласа, орташа, биік Аласа таулар: 400-1000м-ге дейін Гималай тауындағы Джжомолунгма шыңы 8848м Дүние дүзіндегі ең ескі тау:Орал тауы (ұзынлығы 2,5мың км) Орташа таулар: Қырым, Карпат :Альпі, Кавказ, Кордильер Қатпарлы-жақпарлы таулар:Алатй, Тянь-Шань Жер бетінің аз тілімденген, тегіс алқабы: Жазықтар Төбелі, тегіс Абсолют биіктігіне қарай айырмашылық жасаайтын жазықтардың негізгі 3 түрі бар: Ойпат, Қырат,Үстірт 200м-ден төмен жазықтар:Ойпат Қырат 500м-ден жоғары жазықтар: Үстірт Дүние жүзінде ауданы жөнінен ең үлкен ойпат:Амазонка ойпаты Алғашқы жазықтар Төбелі жазықтардың ең ірісі:Шығыс Еуропа платформасы Мұхит түбінің қанша пайызын мұхит жазығы алып жатыр:70%-ын Қайраң Қайраңнан өндіріледі: Мұнай мен газ Тау жыныстары
Жер қойнауын толтырып жатқан , минералдардан тұратын заттар:тау жыныстары деп аталады
Тау жыныстары шығу тегіне қара 3-ен бөлінеді:шөгінді тау жыныстары, магмалық тау жыныстары, метаморфты тау жыныстары
Шөгінді тау жыныстары бөлінеді:органикалық, химиялық , кесек
Органикалық:көмір,шымтезек, бор
Химиялық:тұз
Кесек:Қиыршық тас, қойтас
Магмалық тау жыныстары бөлінеді:интрузивті, эффузивті
Метаморфты тау жыныстары: мәрмәр,гранит,құмтас
Мәрәмәр айналады: әктасқа
Гранит айналад:гнейске
Құмтас айналады: кварцитке
Гранит 3 заттың әрекеттесуінен пайда болады:слюда,кварц,дала шпаты
Шөгінді тау жыныстары жер бетіні: 75% жауып жатыр
Су өткізбейтін тау жыныстарына жатады: саз, гранит
Магмалық, шөгінді тау жыныстары үстіңгі тау жыныстарына түскен қысымның , температураның әсеріненөзгеріске ұшыраған тау жыныстары:Метаморфтық тау жыныстары
Балқыған магманың жнр қыртысында қатуынан пайда болған тау жанастары:Интрузивті тау жыныстары
Жер бетіне төгілген лаваның суынып, қатаюынан пайда болған тау жыныстары:Эффузивті тау жыныстары
Жер қыртысының қозғалыстары
Жер қыртысында кездесетін қозғалыстардың негізгі 2 түрі бар:1Жер қыртысының баяу көтерілуі мен төмендеуі 2Тау жасалу қозғалысы
Жер асты дүмпуі және жердің ішкі күштерінің әсерінен жердің белгілі бір бөлігінің теңселуі:Жер сілкіну
Жер асты дүмпуінің жер бетіне шығатын жері: Эпицентр
Жер қыртысының қозғалысын реттейтін құрал: Сейсмограф
Жер сілкінісінің күші 0-12 баллға дейін есептеленетін:Рихтер шкаласы арқыылы анықталады
Алматыда ең алғаш қуатты жер сілкінісі : 1887 жылы болды
Ең соңғы қуатты жер сілкінісі тіркелген:1911 жылы
Жер шарында 2 ірі сейсмикалық белдеу бар:1 Альпі-Гималай белдеуі.2Тынық мұхит белдеуі
Оқтын-оқтын отты сұйықтық-магма, ыстық газ, күл атқылайтын конус формалы тау: Жанартау
Жанартаулардың түрлері: Сөнген және сөнбеген жанартаулар
Сөнген жанаратаулар: Эльбрус пен Казбек
Сөнбеген жанартаулар: Этна, Ключи шоқысы
Дүние жүзінде ең биік сөнбеген жанартау: Льюляйляко6723м
Оңтүстік Америка ТМД-дағы ең биік сөнбеген жанартау:Ключи Шоқысы 4750м
Ыстық су, бу атқылап тұратын фонтанды көз:Гейзер
Гейзерлер таралған аймақтар:Исландия, Камчаткадағы гейзерлер аңғары, Солтүстік Америка, Жапония
Геотерммальді ресурсқа бай ел:Исландия
Таулар мен жазықтардың түрлері Жер бедері
Жер бетінің ойлы- қырлы пішіндерінің жиынтығы:Жер бедері
Жер сілкіну, жанартау атқыдау, литосфералық тақталар қозғалысы жатады: Ішкі күштерге (эндогендir)
Климат, жер, ауа-райы,қар т.б жатады:Сыртқы күштерге (эндогендік)
Жер бедерінің ең ірі пішіндері:1 Материктер мен мұхиттар 2Таулар мен жазықтар
Жер бедерін зерттейтін ғылым:геоморфология
Айналасын оқшау, анық байқалатын етегі, беткейі, шыңы бар көтеріңкі жер:Тау
Таудар биіктігіне қарай 3-ке бөлінеді:Аласа, орташа, биік
Аласа таулар: 400-1000м-ге дейін
Орташа таулар.:1000-2000м-ге дейін
Биік таулар: 2000м-ден асатын таулар
Дүние жүзіндегі ең биік жүйесі:Гималай
Гималай непал тілінен аударғанда :Қар мекені
Дүние жүзіндегі ең биік тау шыңы:Гималай тауындағы Джжомолунгма шыңы 8848м
Дүние дүзіндегі ең ескі тау:Орал тауы (ұзынлығы 2,5мың км)
Орташа таулар: Қырым, Карпат
Таулар абір-біріне жалғаса отырып:тау жотасын құрайды
Екі немесе бірнеше тау жоталары түйісіп: тау торабын құрайды
Тау жоталары бір-бірінен бөлінеді:тауаралық аңғарлармен
Қатпарлы таулар:Альпі, Кавказ, Кордильер
Қатпарлы-жақпарлы таулар:Алатй, Тянь-Шань
Жер бетінің аз тілімденген, тегіс алқабы: Жазықтар
Жазықтардың түрлері:Қырат ,Үстірт__200м-ден_төмен_жазықтар:Ойпат'>Төбелі, тегіс
Абсолют биіктігіне қарай айырмашылық жасаайтын жазықтардың негізгі 3 түрі бар: Ойпат, Қырат,Үстірт
200м-ден төмен жазықтар:Ойпат
200м-500м-ге дейінгі жазықтар:Қырат
500м-ден жоғары жазықтар: Үстірт
Дүние жүзінде ауданы жөнінен ең үлкен ойпат:Амазонка ойпаты
Бұрын теңіз түбі болып, кейін көтерілу нәтижесінде пайда болған жазықтар:Алғашқы жазықтар
Төбелі жазықтардың ең ірісі:Шығыс Еуропа платформасы
Мұхит түбінің қанша пайызын мұхит жазығы алып жатыр:70%-ын
200м тереңдікке дейінгі материктің мұхитқа өтпелі бөлігі:Қайраң
Қайраңнан өндіріледі: Мұнай мен газ
Достарыңызбен бөлісу: