Физиология (гректің physis – табиғат, logos – ілім)
жүктеу/скачать 367,64 Kb.
|
Физиология (гректі physis – таби ат, logos – ілім)
- Бұл бет үшін навигация:
- Ассимиляция (анаболизм)
- Диссимиляция (катаболизм)
- Көмірсу алмасуының ретттелуі
- Ақуыздардың функциясы
| Зат алмасудың маңызы: Зат алмасу кезінде тірі организмдер өздеріне қажетті қоректік заттарды сіңіріп, тіршілік әрекетінен пайда болған ыдырау өнімдерін сыртқа шығарады. Өлі табиғатта да зат алмасу болады. Өлі табиғаттағы зат алмасу кезінде заттар бір орыннан екінші орынға тасымалданады немесе бір күйден екінші күйге ауысады.
Зат алмасу ішкі және сыртқы орта факторымен байланысты жүреді. Зат алмасу екі түрлі жүйеде жүреді: Ассимиляция (анаболизм); Диссимиляция (катаболизм). Ассимиляция (анаболизм) – жұмсалған тіндердің құрылымын қалпына келтіру үшін,біздің ағзамызға әр түрлі тағамдармен тамақтанамыз. Сол тамақтармен немесе одан басқа жеген заттарымызбен бірге келген химиялық заттардан тірі заттарды синтездеп шығару болып табылады.Оны басқаша Пластикалық алмасу деп атасақ та болады. Ассимиляцияның маңызды кезеңі — белоктар мен нуклеин қышқылдарының синтезі. Диссимиляция (катаболизм) – ассимиляцяның қарама-қарсы келетін үрдіс. Ол тірі құрылымдардың ыдырауын қамтамасыз етіп түрады. Әсіресе органикалық заттардың өзінің құралған құрамына дененің ажырап энергия бөліп шығаруы. 87. Көмірсу алмасу. Организмдегі көмірсулардың функциясы. Көмірсулар алмасуын реттеу. Көмірсілар- бұлшық ет пен орталық жүйке жүйесі үшін энегия көзі деп айтсақ болады. Адамның да,жануардың да энергия қоры болып табылады.Осыншалықты маңызды рөл атқаруының сбебеі, 1г көмірсу тотыыққанда 4,1ккал энергия шығады. Көмірсу өте тез тотыққандықтан,денеден оңай босап шығады. Көмірсу біздің денемізге жеген тамақтарымызбен келеді. Адамға тұрақты түрде бір күнге 450-500г көмірсу қажет.Енді адамның қандай ағзаларында болатынына тоқталайық. Олар: Аауызда,ішекте-арнайы ерітетін ферменттер амилаза,мальтоза сияқты ферменттердің әсерінен ыдырап,моносахаридтерге айналады. Осы жолмен асқорыту жолдарына,бауырға барады.Бүкіл қанайналым жүйесі арқылы жүріп энергия қоры болады. Көмірсудың сыртқа шығарылуы: Жасушада оттегінің қатысуысынсыз сүт қышқылына ыдырайды, сосын оттегінің қатысуыменкөмірқышқыл газы мен суға айналады. Егер артық болса өкпенің көмегімен сыртқа шығарылады. Көмірсу алмасуының ретттелуі: Көмірсу аламасуының реттелуін 1849 ж Бернар ашқан. Көмірсу алмасуын ретттейтін орталық гипоталамуста орналасқан. Осы орталықтың артқы ядроларын тітіркендірсе адреналин мен инсулин түзілуі күшейеді. Көмірсу алмасуына ми қыртысы,мидың тағы басқа да бөлімдері гипоталамус арқылы әсер етеді. Гипоталамус- вегатативтік жүйке дүйесінің парасимпатикалық,симпатикалық бөлімдері мен ішкі сөлініс бездері арқылы көмірсу алмасуын реттеп отырады. 88. Ақуыз алмасу. Организмдегі ақуыздардың функциясы. Ақуыз метаболизмінің нервтік-гуморалдық реттелуі. Ақуыз молекуласы – амин қышқылдары қалдықтарынан, ақуыз үлгісінен түзілген макромолеклалы тізбек. Ақуыздардың тірі ағзалар үшін алатын орны: Ақуыз – генетикалық ақпаратты жеткізуге қолданылатын молекулалық құрал. Белоктардың маңызды қызметтерінің бірі олар түзу сызықтық РНҚ-дағы генетикалық хабарды үш өлшемдік яғни кеңістіктік хабарға айналдыратын химиялық материал болып табылады. Ақуыз — күрделі заттардың жай қарапайым заттарға дейін тотығуына қатысатын және жәй заттардан күрделі заттардың түзілуіне қатысатын фермент. Ақуыз — адам организмін микробтардан, ауру туғызушы агенттерден сақтайтын антидене. . Актин, миозин сияқты белоктар бірімен-бірі АТФ-тың қатысуымен әрекеттесіп, бұлшықеттердің жиырылуы сияқты қызмет Көптеген белоктар инсулин, глюкагон, гипофиздің тропты гормондары сыртқы ортаның әсеріне сәйкес, тірі организмдегі процестерді реттеп отырады. Белоктардың бір тобы – гемоглобин, қан плазмасаның белоктары альбумйн, глобулин тасымалдау қызметін атқарады. Сонымен белоктар тіршілік етудің: ас қорыту, тітіркену» өсу, көбею, қозғалу сияқты барлық құбылыстарына қатысып, тірі организмнің тіршілігінің көзі болып табылады. Дендегі ақуыз алмасу дәрежесін анықтау үшін бірінші азот тепе-теңдігін тексеру керек. Ақуыздардың функциясы: жүктеу/скачать 367,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|