Г. К. Андабаева КӘсіпорын экономикасы
Кәсіпорынның айналым қорлары
жүктеу/скачать 178,05 Kb.
|
Ã. Ê. Àíäàáàåâà Ê?ñ³ïîðûí ýêîíîìèêàñû
Кәсіпорынның айналым қорларыАйналым қорларының түсінігі мен олардың құрамыАйналым қорлары – құндық түрдегі өндірістік айналым қорлары мен қор айналымдары жиынтығын сипаттайтын активтер, кәсіпорынның мүлігінің бір бөлігі. Бұл өндірістегі, қоймалардағы өндірістік запастарда жинақтау үшін, жабдықтаушылармен, бюджетпен төленетін төлемдерімен есептесу үшін, еңбек ақыны төлеу үшін кәсіпорынға қажетті ақша қаржылары. Айналым қорларының құрамы – бұл оны құраушы элементтерінің жиынтығын құрайды. Кәсіпорынның айналым қорларының құрамы келесі суретте көрсетілген (сурет 3). Сурет 3 – Кәсіпорынның айналым қорларының құрамы Айналым қорлары - өндіріс процесінің міндетті элементі, өнімнің өзіндік құнының негізгі бөлігі. Өнім бірлігіне шаққандағы шикізат, материалдар, жанармай мен энергияға кететін шығындар аз болған сайын, оның өндірісіне шығындалатын еңбек үнемді шығындалады, соншалықты өнімнің құны да төмен болады. Кәсіпорынның өндірістік айналым қорлары деп өндірістік қорларының бір бөлігі негізгі өндірістік қорлардан ерекшелігі әрбір өндірістік циклда шығындалатын, және өз құнын еңбек өніміне толықтай және бірден аударатын еңбек процесіндегі мүліктік элементтер. Кәсіпорынның өндірістік айналым қорлары үш бөліктен тұрады: өндірістік запастар; аяқталмаған өндіріс және өздері өндірген жартылай фабрикаттар; болашақ кезеңдер шығындары. Өндірістік запастар - өндірістік процесті жүргізу үшін дайындалған еңбек құралдары. Оларға жататындар: шикізат, негізгі және қосымша материалдар, жанармай, сатып алынатын жартылай фабрикаттар мен бұйым бөлшектері, негізгі қорларды жөндеуге қажетті бөлшектер. Аяқталмаған өндіріс пен өздері өндірген жартылай фабрикаттар өндірістік процеске түскен еңбек құралдары: материалдар, бөлшектер, бұйымдар, дайындық немесе жинау процесіндегі кәсіпорынның бір цехында өндірісі толықтай аяқталып, басқа цехында тағы да өңделетін өздері өндірген жартылай фабрикаттар. Болашақтағы шығындар – сол кезеңде жүзеге асырылатын, бірақ болашақ кезеңдегі өнімге жататын, жаңа өнімді дайындауға, оны игеру шығындарын қамтитын айналым қорларының мүліктік емес элементтері Мысалы, бұйымның жаңа түрінің технологиясын дайындауға және оны жасақтауға (конструирование) кететін шығындар, құрал-жабдықтардың орнын ауыстырып қоюға және т.б. шығындар. Қор айналымдары айналым сферасын қамтамасыз етеді, оған жататындар: қоймалардағы дайын өнім, жолдағы товарлар (тұтынушыларға жеткізудегі), ақша қаржылары мен өнім тұтынушыларымен есептесу қаржылары, соның ішінде көбіне дебиторлық қарыз. жүктеу/скачать 178,05 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|