Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 6,79 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әлкей Марғұлан
| §3. археология
1. археология нені зерттейді? «Археология» грек тілінен аударғанда «ертедегі ғылым» деген мағынаны білдіреді. Ар- хеология адамзаттың өт- кен тарихын, тіршілігін заттай деректер арқылы зерттейді. Қазба жұмыс- тарын жүргізетін, зат- тай деректерді зерттей- тін ға лым археолог деп аталады. Тарихта ешнәрсе із- түзсіз жоғалып кетпей- ді. Ертеде өмір сүрген адамдардан қалған қи- раған қала орындары, түрлі әшекейлер, қыш ыдыстар сияқты тұрмыс та пайдаланылған бұ- йымдар, тас мүсіндер, жартастағы бейне лер, оба- лар, молалардан та былған заттар археология- лық ескерткіштер деп аталады. Мыңдаған жылдар бұрын адамзат қалай өмір сүрді? Нені мекен етті? Қандай еңбек құ- ралдарын пайдаланды? Олардың тамақтары қандай болатын? Киімдерін, тіршілікке қажет- ті заттарды неден жасады деген сұрақтар біздің әрқайсымызды ойландырады. Бұл сұрақтың біразына археология ғылымы жауап береді. Археологиялық қабаттар 1. Тарихи ескерткіштер де геніміз: а) Шежірелер ә) Батырлар жырлары б) Жер атаулары в) Ежелгі адамдардың қо- ныс-тұрақтары, та ри- хи орындар мен тас та ғы суреттер, ор тағасырлық қала лар, т.б. 2. Археологиялық ес керт- кіштерге не жатады? а) Өлке жөніндегі мате- риалдар ә) Шаруашылық туралы мәліметтер б) Мұрағат деректері в) Ертедегі қала орында- ры, ортағасырлық құ ры- лыстар, ежелгі тұ рақ- қоныстар, тас мү сін дер мен жар тас та ғы бей- нелер. 14 Әлкей Марғұлан (1904 – 1985) – әйгілі ға лым, фольклоршы, тарих шы, эт но граф және археолог. Фи лология ғы лым да ры - ның докторы, ҚазКСР ҒА академигі, профессор, Отан дық археологиялық мек тептің негізін салу шы. Ғалым қазақ халқы ның ежелгі өнері мен ма те- риалдық мәдениетін зерт- теген. Ұзақ жылдар бой- ғы еңбегінің нәти же сінде Орталық Қазақ стан дағы қола дәуі рі нің қоныстары мен оба ларын ашты. Сол кезде өмір сүрген тайпа- лар дың мәдени ескерт- кіш терін зерттеді. Ә. Мар- ғұлан «Орталық Қа зақ- станның Бе ға зы-Дән ді бай мәдениеті» атты еңбегі үшін 1982 жылы Мем- лекет тік сый лық алды. «Орта лық Қазақ стан ның ежелгі мә дениеті» ат ты еңбегі Ш. Уәли ханов атын- дағы сый лыққа ие бол- ды. 300-ден аса ғылыми мақалалар жазған. жүктеу/скачать 6,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|