Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 6,79 Mb. Pdf көрінісі
|
5 synyp
| 4. зиялы қауымды қудалау. 1924 жылы
В.И. Ленин қайтыс болғаннан кейін КСРО мем- лекетінің басына келген И. В. Сталин 30-жылда- ры жаппай жазалау, қуғын-сүргін (репрес- сия) ұйымдастырды. Өз халқының азаттығы мен егемендігі үшін күрескен, оқыған саналы аза маттар сталиндік жазалау шара ларынан зардап шекті. Әлихан Бөкейханұлы, Ах- мет Байтұрсынұлы, Мағжан Жұмабаев, Жү- сіпбек Аймауытұлы, Міржақып Дулатұлы, Мұхаметжан Тынышбаев, Әбдірахман Әйтиев, Сақыпкерей Арғыншиев, Тұрар Рысқұлов, Смағұл Сәдуақасов және басқалар 1937 жылы жазықсыз жазаға ұшырады. Қазақ әдебиетінің көрнекті өкілдері – Сәкен Сейфуллин, Бейімбет Майлин, Iлияс Жансүгіров, т.б. сталиндік зұл- матта қаза тапты. Көптеген адамдар жер ауда- рылды, еңбекпен түзеу лагерьлеріне қамалды, түрмелерде азап шекті, атылды. Қуғын-сүргін құрбандарының әйелдері мен бала-шағасы да азап шекті. Еліміз егемендік алғаннан кейін ғана сталиндік зұлмат құр- бандары ақталды. Оларды мәңгі есте қалдыру үшін қалалар мен ауылдарда ескерткіш қойыл- ды. 1992 жылдан бастап 31 мамыр – «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу» күні ата- лып, республика жұртшылығы ұлттық қаралы күн ретінде қуғын-сүргін құрбандарын еске алып отырады. Алғашқы бесжылдықта Қазақстан қандай жетістіктерге жетті? Өнеркәсіп қалай дамыды? Қазақ өнерінде қандай жетістіктер болды? ҚазКСР-і құрылуы туралы әңгімеле. Жазықсыз жазаланған қуғын-сүргін құрбандары туралы не білесің? Тұрар Рысқұлов «Сталинге хат» тұрар рысқұлов (1894– 1937) – көрнекті қоғам жә- не мемлекет қайрат кері. 1926 жылдан 1937 жыл- дың мамыр айына де йін 11 жыл РКФСР Ха лық Ко миссарлары Кеңе сі төр- ағасының орынбасары қыз ме тін атқарды. Түркі- сіб темір жолын салу жө ніндегі мемлекеттік ко мис сияның төрағасы бо- лып, орталықтан қажетті қар жы, техника бөлдірді. 1929–1932 жылдары Қа- зақстанда ауыл шаруа шы- лығын ұжым дас ты руда кет кен кем ші лік тер дің зар даптары, ел дегі аштық, ха лықтың қасіреті тура- лы 1933 жы лы Сталинге екі рет хат жазған. |