Г. К. Сатыбалдиева а в т о р л а р
-тарау БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР 5.1. Кейс-стади әдісі
жүктеу/скачать 9,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5-тарау
БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР 5.1. Кейс-стади әдісі Ксйс-стади әдісінің білім бсру саласына пайдаланылуы сонау XX ғасырдың 20-жылдарынаи бастау алады. Бүл одісті накты мә- сслсгс, окиғаға талдау жасау әдісі дсп айтуға болады. Кейс әдісі оку үдерісін үйымдастырып, окушыларға шынайы өмірдегі жағдайларды дүрыс ойлаиып шешуді үсынады. Бүл әдіс бойынша тек қандай да бір моселенің практикалык шсшу жолын ғана айтып қоймайды, ол үшін белгілі білім кешенінің өзектілігін шешу жолдарын меңгеру керск. Сонымен бірге бүл мәселенін ше- шу жолы бірнеше одістермен карастырылуын да түсіндіру керек. Бүл әдіс Еуропа елдерінде экономика, бизнес саласы бойынша білім беруде кең түрдс колданылады. Бірінші рст 1870 жылы Гар вард университетінің оку үдерісінде, ал кейіннен 1920 жылы Гар вард бизнес мектебінде жан-жакты жолға койылып. пайдаланыла бастады. Қазіргі кезде екі түрлі классикалык кейс одісі оку үдерісіне енді. Біреуі - гарвардтык (америкалык) және еуропалык ман- чсстрлік. Бірінші әдіс-тәсіл (америкалык) бір ғана дүрыс жолды табу одісі болса, екіншісі мәселені шешудің көптүрлі жолын немесе әдісін іздестіру аркылы шындыққа жетуді қарастырады. Бүгінгі танда caze-ctudy көптсген шетелдердің жоғары оку орындарында ксң таралып, белсенді түрде білім беру саласына пайдаланылып жатыр. Мысалы, Гарвард бизнес мектебінде оку сағатыныц 90 пайызы пакты кейс одісі бойынша оқытылады. Бүл жерде ситуаниялык мәсслелерді шсіпугс видео материалдар мсн 92 5.1. Кейс-стади әдісі ♦ 93 компьютерлік және программалық окыту одістері арқылы сту- денттерге тренинг жүргізеді. Кейс-стади одісі бүрынғы ксңес одағының оқу орындарында өткен ғасырдың 20-жылдары экономика саласынан білім беретіп оку орындарында белгілі бола бастады. Бірақ кең түрде таралма- ды. Ел арасында «метод казусов» деген атакка ие болып, одан әрі дамымады. Басты себеп сол кездегі идеологияның кыспағы еді, екінші жағынан. білім беру жүйесінің жабык түрде өткізілуі, яғни мемелекет деңгейінде ғана ашық болғанымен, күпиялылығы өтс катал сақталды. Кейс-стади әдісіне деген кызығушылык кеңес одағында XX ғасырдың 90-жылдарынан бастап кайта көтсріле бастады. Әеірссе экономика саласындағы реформалар жасау үшін талап- ка сай мамандарды дайындауды. қиын-қыстау жағдайлардан шы- ғу жолын. проблемаларды дүрыс шсшетін кадрларды керек етті. Осыған орай. жогары оку орындарында да білім бсрудің рефор- малары басталып, оку үдерісіне жаңа әдістерді колдануды кажет етті: менеджмент, маркетинг, саясаттану, социология салалары- нан оку пәнінің күрылымына өзгерістср снгізу керек болды. Екінші жағынан, кейс-стади кенес одағына халыкаралык кор- лар мен бағдарламаларды халыкаралык денгейде колдау үшін де керск болды. Мысалы, Ресейде кейс-стади одісіне көптеген ма мандарды үйрету үшін арнаулы «Ресейде білім беруді дамыту жо- басы» мсгажоба үйымдастырылды. Ол жоба Дж. Сорос корының қолдауымен іске асырыла бастады. Осы әдіс білім беру саласында ғана емсс, ғылыми зерттеу са- ласында да колданылып келеді. Мысалы, 2003 жылы Томск оку орындарында зерттеу бағдарламасын ең бірінші іске асыру жай- лы «ашык білім беру кеңістігіне оту жолдары» деген атпен іеке асырыла бастады. Бұл жерде осы кейс-стади зерттсу әдісі ретінде пайдаланылды. Осы кейс әдісі соңғы бір-екі жылдын ішінде әл- Фараби атындағы ҚазҮУ-да іске асырыла бастады. Бүл одіс білім беру саласында кең таралғанымен, кейбір киындыктар туындауда. Ең бірінші себебі - одістіц әдіснамалық негізіне немкүрайлыкпен карап, терец коңіл бөлмеу. Соиымен, бүл кейс әдісі мүғалімдердің косіби децгейін, кү- зырлылығын котсруге, оку, тәлім-тәрбие беру, зерггеу үдерістері- мсн байланыстырып жү.мыс істсуге комсктеседі. Яғни бүл әдісті оқу үдерісіндегі баска әдістермсн онай байланыстыра отырып жүргізуге болады. Кеііс одісіндегі қо.ідаиылатын тусініктер. «Ситуация» нс- месе «жағдай» жоне «талдау» (анализ), сонымен катар «анализ ситуация», «туындаған жағдайға талдау» деген терминнің маз- мүнында бірнеше мәндік мағына бар. Ол өзгеруі де мүмкін, бүл озгеріс соған катысатын адамның іс-әрекетіне дс байланысты. Адам озінің максатын, мүқтажын іске асыруға байланысты ка- тысуы мүмкін. Ситуация олеуметтік жүйеде талас-тартыс, күрес, конкурен ция сияқты бірнеше күштер болғанда туъіндайды. «Анализ» - шеиіуге тиісті объектіні бірнсше бөліктерге бөліп, ғылыми зерт- теу жүмысы сияқты карастыру. Талдаудыц жүйелік, коррелятивтік (аралық байланыстарын), факторлык, статикалық, т.б. сияқты бірнсше түрлері болады. Әрине, бүл одіс ситуацияны шсшу кезінде бірнсше талдау жол- дарыныц түрін косып қарастыруды үсынады. Ал осынын барлы- ғын іске асыру үшін орбір мүғалімнің әдіснамалык (методоло- гиялык) деңгейінің жоғары болуын талап стеді. жүктеу/скачать 9,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|