физикшық им.шбиліиациялау

Ферментті npenaparrap
2 0 7
тасымалдағышпен жанасуы барысында жетеді. Адсорбцияланбаған 
акуызды жуған сон иммобилизаиияланған фермент пайдалануға дай- 
ын. Ферменттін адсорбцияланған молекулаларын тасымалдағыш 
бетінде ұстау спецификалык емес Вандер-Ваальстік әрекеттесу, 
сутектік байланыс, тасымалдағыш пен акуыздын беттік топтарынын 
арасындағы электростатикалык және гидрофобты әрекеттесу есебінен 
камтамасыз етілуі мүмкін. Байланыстыру түрлерінін әрбіреуіне енгізу 
тасымалдағыштардын химиялык табиғаты мен фермент молекулала- 
ры бетіндегі функционалды топтарға тәуелді. Тасымалдағыштармен 
әрекетгесу күшті болғаны соншалык.биокатализатор сорбциясы онын 
күрылысының бұзылуымен аякталуы мүмкін. Мысалы, кейбір өсімдік 
жасушаларындағы адсорбция барысында цитодекс түйіршіктерінде жа- 
сушалы қабырғалар тасымалдағыш бөлігінің бетінде рельеф кайталай 
отырып деформацияланады.
Адсорбциялык иммобилизация әдісінің артыкшылығы тасымал- 
дағыш кызметін аткаратын сорбенттердін колжетімділігі мен ар- 
зандылығы болып табылады. Оларға сондай-ак кез-келген конфи­
гурация беруге болады және кажетті кеуектілікпен камтамасыз етуге 
болады. Маңызды фактор колданылатын әдістердін карапайымдылы- 
ғында. Адсорбциялык байланыстыру барысында ферментті тазалау 
мәселесін де шешуге болады, өйткені акуызды тасымалдағышпен бай­
ланыстыру көп жағдайда жеткілікті түрде спецификалы. Өкінішке орай, 
ферментті тасымалдағышпен байланыстыру беріктігі әрдайым жеткі- 
лікті түрде жоғары емес, ол әдісті колдануды шектейді. Адсорбциялык 
иммобилизациялаудын кемшіліктеріне тасымалдағыштарды және 
накты ферментті иммобилизациялаудын оптималды шартын дұрыс 
тандауға мүмкіндік беретін жалпы ұсыныстардын болмауын жаткызуға 
болады.
Бұл иммобилизациялаудын әдісінін максаты-фермент молекулала- 
ры гель түзетін тығыз кабыскан полимерлі тізбектерден үшөлшемді тор 
түзлуі жатады.
Гельдегі полимерлі тізбектердін арасындағы кеністік гельдің барлык 
көлеміндегі маңызды бөлігін алып жаткан сумен толтырылған. Мыса­
лы, акрил кышкылы полимерінін кен колданылатын гельдері полимер 
концентрациясы мен оның табиғатына тәуелді 50-ден 90% дейін су 
кұрайды.
Ферменттерді гельге иммобилизациялау үшін екі негізгі әдіс бар. 
Онын бірінде фермент мономердін сулы ерітіндісіне орналасады, со- 
дан соң полимерленуді жүргізеді, нәтижесінде фермент молекулалары

2 0 8
VIтарау
косылған полимерлі гель түзіледі. Реакциялык коспаға бифункцио- 
налды тігуші агенттер (молекуласы екілік байланыстан тұратын) жиі 
косылады, ол түзілген полимерге үшөлшемді тор кұрылымын береді. 
Баска жағдайда ферментті дайын полимер ерітіндісіне салады, содан 
сон кандай да жолмен гель тәрізді күйге ауыстырады. Ферменттерді 
полимерлі гель енгізу жолымен иммобилизациялау әдісі кез-келген 
геометриялық конфигурациялы препараттар кұруға мүмкіндік береді, 
бүл кезде тасымалдағыш көлемінде биокатализатордын біркелкі та- 
ралуы камтамасыз етіледі. Әдіс әмбебеап, кез-келген ферментгі, 
полиферментті жүйелерді, жасушалы ферменттердіжәне жасушалар- 
ды тәжірибелік тұрғыда иммобилизациялауға колданылады. Гель- 
ге косылған фермент тұракты, бактериалды жұктырусалдарынан 
инактивтенуден сенімді түрде корғалған, өйткені бактериялардың 
ірі жасушалары ұсак кеуекті иолимерлі матрицаға ене алмайды. Дәл 
сол уакьггта бүл матрица иммобилизденген препараттың катализдік 
тиімділігін төмендете отырып субстрат диффузиясының ферментке 
едәуір кедергі кұруы мүмкін, сондыктан жоғары молекулалы субстрат- 
тар үшін иммобилизациялаудын берілген әдісі мүлдем жарамсыз.

жүктеу/скачать 9,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: