Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова



Pdf көрінісі
бет41/138
Дата29.12.2023
өлшемі9,64 Mb.
#144893
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   138
Байланысты:
ТЭП Устенова Г.О

2 .2 . СЫҒЫНДЫЛАР 
(EXTRACTA)
Сығындылар сүйык концентрлі немесе сулы, сулы-спирттік, 
спирттік экстрагенттерді жою жолымен коюлатылған немесе өсімдіктен 
өндірілген биологиялык белсенді заттардың эфирлі сығындысы болып 
келеді.
Концентрациясына карай:
1) сұйык сығындылар (
Extracta fluida)
— сұйық концентрлі сығынды;
2) кою сығындылар (
Extracta spissa)
— кұрамында 25% дейін ылғал 
бар тұтқыр масса;
3) күрғак сығындылар (
Extracta sicca)
— ылғалдылығы 5%, төгілмелі 
масса.
Тағайындалуына карай концентратты сығынды, сұйык (1:2) және 
құрғак (1:1 және 1:2) сығындылар тобы ерекшеленеді. Олар тұнбалар 
және кайнатпалардың дәріханалык жағдайда тез дайындалуына 
алғашкы материал болып табылады.
Сипатына карай сығындылар сулы сығындылар 
(Extracta aguosa),
спиртті сығындылар 
(Extracta spirituosa),
эфирлі сығындылар 
(Extracta
aetherea),
майлы сығындылар 
(Extracta oleosa
) болып бөлінеді.
Дәрілік күйіне сипаттама
Суйык сығындылар — майға қарағанда түрлі концентрациядағы 
этанолда жиі дайындалатын сұйык концентрлі сығынды.
Спирттік сығындылар сығынды ретінде тұнбалардың әрі карай 
дамуы болып табылады. Сұйык сығындылар тек спирт тектес бола- 
ды, олардың пайда болуы Парацельса есімімен байланысты. Сұйык 
сығындылар номенклатурасы үздіксіз өзгеруде, казіргі танда ҚР МФ 
дәрі-дәрмектердін мемлекеттік тізіміне сұйық сығындылардын 20-дан 
астам атауы косылған.
Этанолда жасалған сұйык сығындылар ерекше нұскаулыктары бол- 
маса шикізат күрамына тәуелсіз 1:1 катынасында дайындалады, яғни 
бір салмактағы шикізат бөлігінен бір көлемдегі сұйық сығынды бөлігін 
алады.
Этанолдар, 
сұйык сығындылдар 
преколяция, 
реперколяция, 
жылдам ағынды реперколяция әдістері аркылы алынады. Ен кең 
тарағаны Н.А. Чулковтың түрлендірілген реперколяция әдісі. Сүйық 
сығындыларды 70% этанолда, 40% спиртте (бүрген, калакай, кандышөп, 
мыңжылдык сығындылары) дайындалады. Шағыр, жебір, тасшөп 
сығындылары 20-30% этанолда алынады. Кейбір сұйык сығындылар


66
II тарау
(жебір, тасшөп) өндіріс кезінде этанолға беткі шиеленісті төмендететін 
пептизатор агент ретінде глецирин енгізіледі.
Сұйық сығындылардың салыстырмалы кен колданылуы шикізатпен 
дәрі-дәрмектің өзара 
катынасының ынғайлылығы, бюреткалық 
қондырғылармен өлшеу мүмкіндігі және өндірудегі қарапайым 
әдістердің колданылуы болып табылады. Одан бөлек булаусыз алына- 
тын сұйык сығындылардың белсенді заттары өзгержүзеге ұшырамайды, 
ұшкыш заттар сығындыда калады.
Сұйык сығындылардын басты кемшіліктері: сығынды заттарға 
каныктығы (25% дейін), балластык косындыларды коса алғанда, 
наукастардың колдануына ынғайсыздығы, томен тұрактылығына 
байланысты сактауға арналған катал талаптар және тасымалдаудағы 
киындыктар айтуға болады.
Сұйык сығындылар катарына май және баска сығындылар 
аркасында дәрілік-өсімдік шикізаттарынан май ыдыратушы заттар алы- 
натын медициналык майлар 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   138




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет