Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова
Аниондар: цитрат, тартрат, Р , Н2Р 0 4 , СН3СОО , ВЮ3~, С1~, С103~, Br , 1М03-, С104-, CNS". Катиондар
жүктеу/скачать 9,64 Mb. Pdf көрінісі
|
ТЭП Устенова Г.О
| Аниондар:
цитрат, тартрат, Р , Н2Р 0 4 , СН3СОО , ВЮ3~, С1~, С103~, Br , 1М03-, С104-, CNS". Катиондар. Тһ4+, Al3+, Н+, Ва2+, Sr2+, Са2+, Mg2+, Pb+, NH4+, К+, Na+, Li+. Негізінен тұздандыру үдерісінде аммоний сульфатын және натрий хлоридін (суда жаксы еритіндігіне және кұнының аздығына байланы сты) кен түрде колданады. Тұз концентрациясы әдетте ерітіндіде канык болып табылады, мәселен аммоний сульфатының 70-75 г 100 мл тұздандыру ерітіндісіне жеткілікті болады. Тұзды кұрғак күйінде, аздаған мөлшермен, жайлап араластыру аркылы ерітіндіге косады. Түз косылған соң ертіндіде тұнбаның түзілуі 30 минуттан бастап бірнеше сағатка дейін жүзеге асырылады. Әртүрлі акуыздар түздардың әртүрлі концентрацияларында тұнбаға түседі. Тұздандыру үдерісін сонымен катар косалкы заттардан тазарту үшін де колданады. Ал кейін түздандыру үдерісінен соң тұздардан та зарту үшін кайта тазарту үдерісі колданылады (мәселен, электродиализ әдісін колдану аркылы), мәселен тұздандыру үдерісінен соң ерітіндіде 25%-дан 80%-ға дейін тұз болады. Органикалык еріткіштер әсерімен тұндыру. Биополимерлерді орга- никалык еріткіштермен тұндыру бұл салкындату аркылы жүзеге аса- тын және кұрамында акуыздар, пектиндер бар болатын ерітінділерден оларды бөліп алуда кен колданылатын әдіс болып саналады. Алынған өндірістік ерітіндіге органикалык ерітінділерді (этанол, метанол, изопропанол, ацетон и др.) косканда, ортанын диэлектрикатык түрактылығы төмендеп, тұздандыру үдерісіндегідей акуыздын гидратты кабығы кұрып, ол тұнбаға түседі. Еріткіштін концентрациясы әр түрлі еріткіштерді тұндыруда манызды болып саналады және сол аркылы фракцияларға бөлуге жол береді. Органикалык еріткіштер әсерімен ББЗ түндыру барысында температура негізгі рөлге ие болады. Көптеген жағдайларда тұндыру үдерісін 0 °С-тан 5 °С аралығында жүргізеді, ал температуранын жоғарылауы ББЗ денатурациясына әкеп соктырады. Акуыздарды тұндыру көптеген факторларға тәуелді болып сана лады, мәселен соның ішінде pH мәні мен ерітіндінін концентрация- 8 4 III тарау сы негізгі рөлді аткармак. Аса төмен ерігіштік pH мәнінін белгілі бір мәнінде жүзеге асады. pH мәнінің өзгеруі акуыздың денатурация кұбылысын туындатады. Денатурация — акуыз кұрылымынын кен спектрде өзгеруі, сонымен катар дара акуызға әр түрлі жағдайлардын әсері. Барлык денатурациялайтын агенттер табиғи акуыздың ковалентсіз (ковалентті емес) кұрылымын ары-бері шамада бұзады. Кейбір акуыздардын конформациясындағы аздаған кұрылымдык өзгерістер оның биологиялык белсенділігінің жойылуына әкеледі, ал баска акуыздардын конформациясындағы аздаған өзгерістер акуыздың әдетгегі әдістерді колданғанда байкалмайтын толык инактивтенуіне әкеліп соғады. Кең таралған денатурациялаушы агентгер — гуанидин- гидрохлорид және мочевина. Көптеген акуыздарды гуанидинхлоридтін 6 -8 М судағы ерітіндісі және мочевинанын 8—10 М ерітіндісі толык денатурацияға түсіреді. Осы жағдайда акуыз молекуласының табиғи конформациясы толык бүзылады және ретсіз домалак күйге келеді, ондағы атомдар мен топтар арасындағы ковалентсіз әрекеттесулер жойылады. Сусыз ерітінділер акуыз молекуласындағы гидрофобтык байланыстарды бұза отырып, оларды денатурациялайды. Әдетте еріген акуыздың денатурациялануы 50-60° температурада жүреді. Бірак конформацияны өзгертетін температураның нактылы мәні әр түрлі акуыздарда кең аралыкта ауыткиды. Акуыздың денатура- циялануына pH-тын өзгеруі де себеп болуы мүмкін. Акуыздың по липептид тізбегіндегі электростатикалык әрекеттесулер pH мәніне елеулі түрде тәуелді болады. Көптеген акуыздар pH-тын едәуір кысан (тар) аралығында түракты. Тірі организмдерде акуыздардын түрі өте көп. Мысалы, Е.соіі деген бактериялардын жасушаларында 3000-нан астам түрлі акуыздар кызмет аткарады. Казіргі уакытта акуыздарды топтастыруға мына жағдайлар негіз болады: • акуыз молекуласының пішіні; • акуыз молекуласынын кұрамы; • акуыздардын организмде аткаратын кызметі; • акуыз молекуласын пішіні жағынан карастырғанда, оларды екі топка белуге болады: глобулярлы жене фибриллярлы (талшык тәрізді) акуыздар. Фракциялык тұндыру бұл аз полярлы немесе полярлы емес экстрак- циялау барысында еріткіштерді алмастыру аркылы жүзеге асады. Осы орайда гидрофобты затгар, яғни суда ерімейтін (хлорофилл, смола- лар және т.б.) тұнбаға түсіп, фильтрлеу және центрифугирлеу аркылы бөліп алады. Сулы бөлікті ерітіндіден этанолды косу аркылы акуыздан, Жаңа галенді препараттар және жеке заттардың препараттары 8 5 пектиннен, коймалжынкоймалжын заттардан және өзге гидрофильды полимерлерден бөліп алады. 70% этанол ерітіндісін колдану аркылы биополимерлерден бөлу үдерісі жүзеге асады. Тазарту үдерісінде этанолдык бөліктерді бөлгенде, жүрек глико- зидтері бар ерітіндіден сапониндерді бөліп алу үшін эфирлер колданса, эфирлердің әсерінен сапониндер тұнбаға түседі [6]. ББЗ мембрана аркылы бөліп алу. Казіргі танда химиялык- фармацевтикалык өндірісте күрделі, термиялык және химиялык жағынан түракты органикалык косылыстарды өндіруде. Мембраналык пронестердің осы орайда манызы зор болып табылады. Мембраналык әдістін ерекшелігі өнделетін өнімге температуралык, механикалык және химиялык эсер етулердін жоктығы және аппара- туралык өндеудін күрделі еместігі, төмен энергокұндылығы және биологиялык белсенді заттар концентрациясының жоғары болуында болып табылады. Қазіргі танда мембраналык процестердің дамытуда жоғары селек- тивті ацетатцеллюлозалык және синтетикалык мембраналардын маңызы зор болып табылады. Соңғы 30 жыл ішінде ацетат целлюло- задан алынатын мембрананың өткізгіштік касиетін жуыктап айтканда 100 есе арттыруға мүмкіндік туды. ТМД елдерінде ацетатцеллюлозадан жасалған «Владипор», «Ми- фил» мембраналары және винилпирролидон мен метилметакрилатан жасалған синтетикалык жартылай өткізгіш мембраналарды қолдану кең етек жайды. Ал шетелдерде «Абкор», «Миллипор» (АКДІ), «Шляйхер Шу- ель», «Сарториус» (Германия), «Амикон» (Голландия), «Нуклеопор» (Ұлыбритания) секілді фирмалардың мембраналары колданылуда. Ол мембраналардын дайындалу негізінде нейлон, поливинилхлорид, тефлон, ацетат нитроцеллюлоза секілді затгар жатыр. Олар химиялык түракты жэне биологиялык жағынан нейтралды болып келеді Қазіргі кезде мембраналык фильтрлердін бөліп алу касиетін көрсететін әртүрлі мембраналар өндірісте өндірілуде: 10—0,2 мкм — микрофильтрация кезінде; 0,02-0,001 мкм — ультрафильтрация үшін; 0,0001 мкм дейін — гиперфильтрацияға арналған (кері осмос). Барлыкмембраналыкфильтрлертемпература (0-60 °С) мен pH (3,0- 11,0) жоғары интервалында жұмыс жасай алулары тиіс. Мембраналык фильтрациялармен жұмыс жасау барысында электрикалык потенциал- дың градиентін, концентрацияны және кысымды ескеру кажет. 8 6 III тарау Kepi осмос әдісі ацетилцеллюздык мембрананың жартылай өткізгіш касиеттерін Рейд және Бретон ашкан кезде 1953 ж. пайда болды. Жартылай өткізгіш мембраналарды жасау технологиясын Маникян жетілдірді, ол формамид және ацетондағы ацетилцеллюлозы коспасынан мембраналарды өнеркәсіпте жасау әдісін ойлап тапты. Ары карай кұрғақ түрде ұзак уакыт сактауға болатын мембраналарды және кұрама мембраналар мен толык талшык түріндегі мембраналар шығарыла бастады. Мембраналардын сапасы біртіндеп жетілдірілді және түрлері көбейді. Сүйык фазалык мембраналык процестер негізінде жүктеу/скачать 9,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|