Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова


 .2 . ГОРМОНДЫ ПРЕПАРАТТАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ



Pdf көрінісі
бет93/138
Дата29.12.2023
өлшемі9,64 Mb.
#144893
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   138
Байланысты:
ТЭП Устенова Г.О

5 .2 . ГОРМОНДЫ ПРЕПАРАТТАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ
Гормондар 
(грек, 
һогтао
— коздыру, козғалыска алып келеді) — 
әртүрлі химиялык табиғаты бар биологиялык белсенді заттар, ішкі 
секреция бездерінің жасушалары арнайы түзетін, үздіксіз канға және 
лимфаға бөлініп отыратын және организмнін физиологиялык функ- 
циясын және зат алмасуды реттейді. Қазіргі танда 60-тан астам 
биологиялык белсенді косылыстар белгілі, олар эндокринді безден 
бөліну аркылы гормональды белсенділік көрсетеді.
Гормональды препараттар, фармацевтика өндірісінде шығарыла- 
ды — бұл дәрілік зат, ол табиғи гармондар немесе олардың синтетика- 
лык аналогтары түрінде болады.
Технологиялык белгісі мен алыну көздері бойынша 
гормональды пре­
параттар келесідей топка жіктеледі:
1) эндокринді бездің экстракт түріндегі немесе кептірілген эндо- 
кринді без үлпаларынан алынған препараттар (тиреоидин);
2) табиғи гормондар препараттары, оларды жануар және адамның 
каны мен зәрінен алынады (гонадотропин);


162
V тарау
3) синтетикалык гормондар препараты, химиялык кұрылысы жағы- 
нан табиғи (преднизолон) ерекшеленбейді;
4) гармонды касиетке ие синтетикалык препараттар (стильбен туын- 
дысы);
5) комбинирленген препараттар (эстроген-гестагенді);
6) гендік инженерия жолымен алынған препараттар (инсулин пре- 
параттары).
Химиялык кұрылысы бойынша бірнеше тока бөлінеді:
• ақуызтабиғатты гормондар: жай (инсулин, пролактин, гормон рос­
та) және күрделі (фолатропин, лютропин, тиротропин) акуыздар;
• пептид табитатты гормондар: глюкоген, кальцитонин, соматоста- 
тин, вазопресин, окситоцин;
•амин кышкылдары туындыларынын-гормондары: адреналин, но­
радреналин, окситоцин;
•липоиды табиғатты гормондар (стероидты гормондар): кортико- 
стероидты, андрогенді-эстрогенді, простагландинді.
Эсер етуіне байланысты гормондар баскарушы (тропты факторлар
ОЖЖ гормондары) жэне орындаушы (периферикалык бездер гормон- 
дары).
Барлык гормондар үшін химиялык кұрылысы жэне олардын 
биосинтезінің орны жэне жалпы ортак касиеттері: жоғары биологиялык 
белсеңділігі, әсерінін тандамалығы, әсерінің дистанттылығы, жоғары 
тандамалы әсері.
7-кесте. 
Кездесетін жеріне байланысты гормондардын жіктелуі
Эндокринді бездер
Гормондар
Орталық без
Гипоталамус
1. Нейропептидтер: либерины, статин.
2. Вазопресин жэне окситоцин
Гипофиз
1. Гонадотропиндер: фоллитропин, лютропин, 
пролактин (лактотропин).
2. Соматотропин.
3. Тиреотропин.
4. Кортикотропин.
5. Меланотропин.
6. а жэне Р-мепотропин.
7. Гипоталамустан түсетін вазопрессин жэне 
окситоцин
Эпифиз
1. Мелатонин.
2. Адреногломерулотропин


Жануарлар шикізатынан апынатын препарапар. Гормонды препарапар


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   138




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет