Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова
.3 . ФЕРМЕНТТЕРДІ ИММОБИЛИЗАЦИЯЛАУ ЖӘНЕ
жүктеу/скачать 9,55 Mb. Pdf көрінісі
|
| 6 .3 . ФЕРМЕНТТЕРДІ ИММОБИЛИЗАЦИЯЛАУ ЖӘНЕ
ТҰРАҚТАНДЫРУ Алынған ферменттердін тұрактылығын жоғарылату үшін олар- ды иммобилизаииялау жиі колданады. Белгілі болғандай жасушадағы ферменттер әдетке бос күйде емес, белгілі жасушалы кұрылымнын бетінде бекітілген және жасушалар органеллаларында орналаскан. Бүл ферменттердін біркатар физикалык және химиялык фактор- лар әсерінің тұраксыздығы олардың инактивтілігімен түсіндіріледі. Бұл ферменттерді микробиологиялык жолмен алу барысында да болады, сондыктан ферментатордағы ферменттердін барынша белсенділігіне жеткен сон олардын бөлінуін тездетуге кірісу керек. Белсенділіктің төмендеу себептері ферментті жоятын продуцент неме- се микроорганизмдердін жасушасындағы автолиз барысындағы ортада бөлінетін протеаздар болуы мүмкін. Ферментті препараттардын әртүрлі реакция катализі үшін пайда- лану кезінде бос ферменттер ортанын температурасына, pH мәніне, әртүрлі химиялык заттардың болуына жеткілікті түрде сезімтал. Бұл факторлардын әсері акуызды денатурациялауы мүмкін. Бұдан баска, бос ферменттер тек бір рет кана пайдаланылуы мүмкін, олардын кұны жеткілікті түрде жоғары. Айтылған кемшіліктер ферментті иммобилизацияланған түрде пайдалану кезінде жойылуы мүмкін. Молекулалык биология жетістіктері көптеген ферменттердін кұрылысын мұкият зерттеуге бейімдейді. Ферментті акуыз катарынын аминкышкылды кұрамы, олардын кеністіктік конфигурациям ашыл- ды, активті орталыктар, ферменттің катализдік белсенділіктің пайда 2 0 4 VIтарау болуындағы әртүрлі функционалдык топтардың мәндері айкындалды. Бұл ферменттердің пролонгирленген әсердегі немесе иммобильденген, тұрактанған немесе байланыскан ферментті препараттағы ферменттер өндірісі үшін теориялық ББЗ кұруға мүмкіндік берді. Иммобилизденген ферменттер өзінің катализдік касиеттерін толығымен немесе жартылай сактай отырып, молекулалары матри- цамен немесе тасымалдағышпен (тәртіп бойынша, полимерлермен) байланыскан фермент препараттары. Иммобильденген ферменттер әдетте суда ерімейді, екі фаза аралығындағы субстрат молекулалары- мен, катализдік реакция өнімдерімен, ингибиторлармен және актива- торлармен алмасуы мүмкін. Иммобилизденген ферменттердің артыкшылыктары. 1. Гетерогенді катализатор реакциялык ортадан жеңіл бөлінгіш реак- цияны кез-келген уакытта токтатуға, ферментті кайталай отырып пайдалануға, сондай-ак ферменттен таза өнім алуға мүмкіндік береді. 2. Ферментативті үдерісті — иммобилизденген ферментті пайдалана отырып, катализденетін реакция жылдамдығы мен өнім шығымын реттей отырып үздіксіз жүргізуге болады. 3. Ферментті модификациялау спецификалык (әсіресе молекулалык субстратка катысты), катализдік активтіліктің pH мәніне, иондык кұрамына және ортанын баска параметрлеріне, денатурация- лаушы әсерге тұрактылык сиякты касиеттерін максатты түрде өзгертеді. 4. Иммобилизденген ферменттердін катализдік активтілігін жарык пен дыбыс сиякты физикалык факторлардың әсерін тасымалдау- шы касиеттерін өзгерту жолымен реттеуге болады. Ферменттерді ерімейтін тасымалдағыш жолымен, акуыз молекулаларын томен молекулалык бифункиионалды косылыстармен тігу жолымен, сондай-ак ерігіш полимерге косу жолымен де иммобилиздеуге бо лады. Иммобилизденген ферменттерді алу үшін органикалык және бейорганикалык тасымалдағыштар пайдаланылады. Тасымалдағыш- тарға келесі талаптар койылады: жоғары химиялык және биологиялык тұрактылык; жоғары химиялык беріктілік; ферменттер мен суб- страттарға арналған жоғары өткізгіштік; кеуектілік, үлкен меншікті бет; технологиялык катынастағы формалы (түйіршек, мембрана) ынғайлы түрде алу мүмкіндігі, жеңіл активтену, жоғары гидрофильділік; кұны жоғары болмауы кажет. Ферментті препарапар 2 0 5 Органикалык тасымалдағыштар (төмен-жоғары молекулалык) та- биғи полимерлік органикалык тасымалдағыштарды олардын биохи- миялык классификацияларына сәйкес 3 топка бөледі: полисахаридті, акуызды және липидті. жүктеу/скачать 9,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|