5.Ацетиленді алып, жинау. Ацетиленді алатын құрылғының суретін салу. Реакция тендеулерін жазу. 1. Ацетилен судың кальций карбидіне CaC2 әсерінен түзіледі. Таза кальций карбиді - ақ, иіссіз қатты зат. Техникалық өнімде қоспалардың болуына байланысты сұр түсті және жағымсыз иіс бар.
Кальций карбиді сумен қатты әрекеттесіп, ацетиленді бөледі:
СаС2 + 2 Н2О = С2Н2 + Са(ОН)2
2. Ацетиленді алудың тағы бір жолы – метанның жартылай термиялық ыдырауы. Алкандарды жоғары температураға дейін қыздырса (пиролизге ұшыраса), олар көміртек пен сутегіге ыдырайды (§ 10). Метан пиролизінің аралық өнімдерінің бірі ацетилен болып табылады. Жоғары температурада (шамамен 1500 °C) түзілген ацетиленнің ыдырауын болдырмау үшін реакция өнімдері тез салқындатылады. Ағымдағы процесті мына теңдеумен көрсетуге болады:
2CH4=C2H2+3H2
Ацетиленді үлкен колбаға салып, үстіне су құямыз. Реакция қалыпты жағдайда жүреді. Түтіктен ацетилен бөлінеді. Бөлініп жатқан ацетиленге 2 ыдысқа калий перманганатын құйып, тексереміз. Калий перманганаты күлгін түстен қоңырға түсін өзгертеді. Шыны түтіктің аузына шыраны апарғанда ацетилен көмірқышқыл газын бөліп жанады. 6. Азотты алып, жинау . Азот алатын құрылғының суретін салу. Реакция тендеулерін жазу. Азотты зертханада аммоний хлориді мен натрий нитритінің қаныққан ерітінділерінің әрекеттесуі арқылы алады. Алмасу реакциясы нәтижесінде түзілген аммоний нитриті оңай ыдырап азот пен су түзеді.
NH4Cl(aq) + NaNO2(aq) →N2(g) + NaCl(aq) + 2H2O(l
4. Зертханалық тәжірибенің танымдық ролі. Жекеленген ,топтасқан және ұжымдық зертханалық тәжірибелер.
