Геағымбаева а. Е

яғни  катты  дискіде  ыңғайлы  альбомдар  құра  отырып,  файлдардын  орынын 
ауыстыруға,  атын  өзгертуге,  суреттерге  гүсініктеме  беруге  чүмкіндік  береді. 
Мұндай  класқа  жататын  қолайлы  программа  - 
АСОЗее.  Ал  ^ілсіон.ч 
операциялық жүйесінде Программа просмотра изображения  и факсов.  Мз оіҮісс 
Рісіиғе Мапа^ег программалары бар.
Векторлық графикамен 
ж у м ы с  
істеуге 
а р  
налган
графикалы қ редакторлар
, 
Суретке  қойылатын  негізгі  талап  оның  формасынын  өте  дәл  болуы
екендігі  белгілі.  Осындай  суретті  дәл  салуға  мүмкіндік  беретін  векторлык 
графикамен  жұмыс  істеуге  арналған  арнайы  графикалык  редакторлар  бар. 
Олар  компанияның  логотиптерін  жасауда,  мәтінді  көркемдеп  өңдеуде 
(мысалы,  журналдағы  тақырыптар  немесе  жарнамалык  хабарландырулар), 
сонымен 
катар 
сурет, 
чертеж, 
схема 
немесе 
диаграмма 
жасаганда 
колданылады.
Асіоһе  Шизігаіог
  -   векторлық  графикамен  жұмыс  істеуге  арналған 
редактор. 
Онын 
негізгі 
ерекшелігі 
-  
полиграфиялык 
басылымдарды 
компьютерлік беттеу  жэне  қиын  құжаттарды  жасаудын сонгы  кезеңінде  АсІоЬе 
Рһоіозһор  және  Ра§еМакег  программаларымен  біріге  отырып  кеңінен
қолданылуында.
Бұл  үш  қосымша  бірдей  стильде  жасалған,  олардын  интерфейстері  мен 
құралдары  үқсас  болғандыктан,  кұрылған  нысандарды  үшеуара  экспорттау
және импортгау тәсілдері бірдей.
Масготесііа Ғгееһапсі
 - өте қолайлы  векторлық редактор. Программа өзінің 
басқару  жүйесінін  карапайымдығымен  және  жоғары  дәрежедегі  тез  жұмыс 
істеуімен  ерекшелінеді.  М асготеёіа  Ғгееһапсі-тын  жүмысының  негізгілері,  ол 
қарапайым 
геометриялық 
фигураларды 
немесе 
ерікті 
кисық 
және 
тұйықталғандарды  кұру.  Мәтінді  форматтау  және  кірістіру.  Кез  келген 
нысанды  редакциялау  контурдың  бояуын,  түсін  өзгерту  және  нысанның
формасын өзгерту.
Согеі  йга\у
  -  АсІоЬе  Шш&аіог  және  М асготеёіа  Ғгееһапсі  векторлық 
редакторлары  1995  жылға  дейін  Масіпіо&һ  компьютерінде  жұмыс  істеуге 
арналған бірден бір редактор болып қалды.  Олардың ІВМ РС  платформасында 
дамуы  қойылған  талапты  қанағаттандырмады,  сондыктан  осы  платформада 
Согеі  Эга\у  редакторының  артықшылығы  басым  болды.  Бұл  редактордың 
артықшылыгы  —  дамыған  басқару  жүйесі  және  баптау  құралдарының 
жеткіліктілігі.  Осы  редактордың  құралдарын  пайдалана  отырып  көркем 
шығармаларға жақын қиын композициялар жасауга мүмкіндік береді.
Оның жетістігі  — ыңғайлы  интерфейспен  және жоғары  сапалы  кескіндерді 
алумен,  графикалық  бейнелерді  редакциялаумен  және  кұрумен  түсіндіріледі. 
Согеі  О пш   -  түс  тереңдігін  ауыстыру  және  бейнелерді  бір  түстік  модельден 
келесі түске аударуға мүмкіндік беретін программа.
*
13

Согеі  Огаш  редакторында нысан  негізгі түсінік болады.  Нысан — элемент
кескіні:  түзу,  айналым.  тікбұрышты  үшбүрыш,  қисық,  тұиықталған  қисык,
көпбұрышты үшбұрыш және т.б.
Күрделі  кескінді  кұру  үшін  көптеген  түрлі  нысандар  колданылады.  Согеі
Ога^-дағы  барлық жұмыстар осы  нысандар  арқылы  жасалады.  Согеі  Ога\¥-дың
басты  нысаны  кнсык оолып табылады, Бұл қисықтар Безье кисығы деп аталады.
Математик  Пьер  Безье — ерікті  қисыққа,  қисыктын басындағы  және  соңындағы
екі  вектордың  көмегніен  беруге  болады  деп  атап  етті.  СогеІ  Вгато-да  растрлык
кескіндерді  граф икал ық  кұжатқа  қоюга  оолады.  Сонымен  катар,  әроір  жеке 
нысан болып  саналады  жэне онын басқа нысанмен бзйланыстырмай-ақ өңдеуге 
болады. 
I
Согеі Огап  жумысының негізгі принциптері
:
Әрбір редакторда құрылған сурет, бір немесе бірнеше нысаннан тұрады.
• Қарапайым  геометриялык  фигуралар  немесе  ерікті  кисық  кұру.  Мәтінді 
форматтау  немесе кірістіру
• Кез  -   келген  нысанды  өндеу,  контурдың  түсін,  бояуын  және  обьектінің 
форматын озгерту.
• Дайын  болған  сурггп  және  алдын-ала  құрылган  иллюстрацияны  қүжатка 
кірістіру.
• Әртүрлі  көркемсурег кұбылыстарын қолдану.
СогеІ  Ога\¥  программасының  мәтіндік  нысанның  екі  түрлі  көрсетілімі: 
фигуралармен  (Агіізііс)  және  карапайым  (Рага§гарһ)  мәтінмен  жүмыс  істеу 
мүмкіндігі  бар.
СогеІ РаіпГег
 -  Ращіег  графикалык  редакторында суретші  мамандар жұмыс 
істейді.
Рагпіег  программны  цифрлык бейнелерді  редакциялау  гана  емес,  сонымен 
қатар  көптеген  көркемсурет  шығармаларын,  фавю ралар  және  мозаикаларды 
эранға бірден құруға мүмкіндік береді.
Суретші  векторлык,  растрлық элементтермен жұмыс  істей алады.
Раіпіег жүмысының негізгі принциптері:
• Қылкаламды таңдау көмегімен дәстүрлі бейнені  құру;
• Фондык суреттен басқа, суретке растрлық жэне векгорлык нысан  құр;
• Фон сияқты объектіні де өңдеуге, өшіруге немесе көшіруге болады;
• Кез-келген  элементті  кескінде  ерекшелеуге  жэне  оган  әртүрлі  құбылыс 
колдануға болады.
Кез-келген  суретті  сактап  немесе  баспага  шыгарғымыз  келсе,  оны  өңдеу
я
үшін  аллын-ала  кұрылған  бейнені  ашып,  оны  сканерден  алу  керек.  Сонымен 
қатар  бейненін  елшемін  өзгертуге  болады.  Фотосуретті  өңдеу  үшін  Раіпіег 
гірограммасынын 
мүмкіншіліктерін 
колдану 
керек. 
Сканерден, 
сандьгқ 
фотокамерадан,  \УеЬ  камераларынан  бейнені  графиктік  редактордын  өзінен 
алуға  болады.  Әрине,  ол  үшін  берілген  күрылты  компьютерге  косылып, 
\¥іп(іоу/я-
7
а  орнатыл>ы  гиіс.  Қүрылғылармен  жүмыс Т ^аіп   интерфейс і  арқылы 
орындалады.  Барлык  құбылыстарды  Раіпіег  графикалык  редакторында  бейнеге 
және  бөліктеріне  қолдануга  болады.  Құбылысты  колданбас  бұрын  суреттін
14

керекті  бөлігін  ерекшелеп  алу  керек.  Құбылыстың  барлық  командалары  ЕіТесі 
мәзірінце  орналасқан.  Керекті  команданы  тандап  алғаннан  кейін,  қүбылысты 
баптау  сұхбатын  ашамыз.  Қажетті  параметр  беріп,  сұхбат  өрісінде  ок 
батырмасын басу аркылы,  құбылысты өңделген кескінімізге қолдана аламыз.
Согеі 
Рһоіө 
Раіпі
 
-  
Согеі 
фирмасынан 
шыққан 
Рһоіо 
Раіпі 
программасынын  атын  “фотосуреттер  және  бояу”  деп  аударуға  болады.  Бұл 
графикалық  редактор  фотосуреттерді  өндеу  және 
өзіңнің  жеке  суреттерді 
кұруға,  растрлық  графикамен  жұмыс  істеуге  арналған.  Рһоіо  Раіпі  Согеі  Огаш 
векторлық графикалық редакторымен тығыз байланысты.
Редактормен 
жұмыс 
істеу 
үшін 
алдын-ала 
Рһоіо 
Раіпі-тың 
мүмкіншіліктерін  графиктік  редакторымен  жұмыс  істеу  құр;шдарымен  толық 
таныс  болу  керек.  Рһоіо  Раіпі-та алдьш-ала  құрылган  бейнені  редакциялау  өте 
жеңіл  болады. 
Рһоіо  Раіпі  құралдарының  көмегімен  фотосуретті  қалпына 
келтіруге  болады. 
Рһоіо  Раіпі  дәстүрлі  көркемсурет  техникасына  ұқсастырып 
суретті  қүру  мүмкіндігі  бар.  Арнайы  кұбылыстардың  көмегімен  кескінге  және 
оның бөлігіне нақты түр беруге болады.  Күрделі суреітерді  өндеу  кезінде және 
коллажды  кұрғанда ерекшелеу тәсілі  міндетті  түрде орындалады.  Құралдардың 
көптеген  түрлерінің  көмегімен,  кез  келген  күрделі  фрагментті  ерекшелеуге, 
ерекшелеуді өзгертуге, оны сақтап және келесі жұмысқа жүктеуге болады.
Нысанды  өндеу  көптеген  түрлі  процедураларды  іске  қосады.  Нысанның 
түсі  мен  формасын  өзгертіп,  оның  бөлігін  өшіріп  немесе  гүрге  арнайы 
құбылыстарды колдануға болады.
Рһоіо  Раіпі  суреттерді  құруга  жоғарғы  сапалы  таңдамалы  құралдарды 
береді.  Ең  ыңғайлысы  ол  қарапайым  фигуралар  қүру:  тікбұрышты  үшбұрыш, 
элипс, көпбұрыш жэне түзу сызықтар.
Сонымен қатар, ерекшеленген аумақ немесе нысанды таңдаған түспен бояу 
қиын  емес.  Негізінде  жақсы  көрсеткішті  қылқалам  жинақтарының  көмегімен 
көрсетуге болады.
Рһоіо  Раіпт жүмысыныц негізгі принииптері:
• Алгашқы 
кескінді 
файлдан, 
буферден, 
сканерден 
немесе  сандық 
фотокамерадан алу.
• Қарапайым  фигуралар және ерікті  суреттерді түрлі  құралдардың көмегімен
кэдру- 
і 
■
 
;  
-
• Кескіннін бөлігінде ерекшелеу операциясын  қолдану.  Ерекшелеуді өзгерту, 
сақтау және қалпына клтіру.  ,
• Көптеген түрлі  құбылыстарды кескіндерге жэне оның бөліктеріне қолдану.
Рһоіо  Раіпі  графикалық  редакторында  бейнефайлдардың  кадрын  өңдеуге
болады.
Сонымен  катар  Согеі  Вга\у  -   векторлык  графика  редакторында  анимация 
жасау құралдары да бар, ол 
Согеі К.А.У.Е.
 деп аталатын анимациялық редактор.
Бұл  програма  интернетке  векторлык  графика  жэне  анимациялық фильмдер 
жасауга  арналған.  Интернет-графика  нарыгында  көшбасшы  рөлін  Масгогпесііа 
ҒІазһ  атқаратын,  ал  казіргі  кезде  Согеі  Б г а ^   жанкүйерлері  үқсас  анимациялык 
редактор 
Согеі  К.А.У.Е.-
ты  алды.  Бұл  программанын  М асю теёіа  Ғіазһ-тен  еш
кемшілігі жоқ.
і 
15

СогеІ  К.А.У.Е.
  -  анимациялык  редакторы  берілген  уакыт  аралығында
өздерінін  құрлымын  өзгерте  алатын, 
векторлык  және  растрлык  бейнелерді
қүруға  мүмкіндік  береді.  Обьектілер  өздерінің  түстерін,  түрлерін  жэне 
өлшемдерін өзгерте а лады. Сонымен  қатар бір обьектіден екінші обьектіге ауысу 
мүмкіндігі  де  бар.  Согеі  К.А.У.Е.  анимациялык  редакторы  өз  бетімен 
арасындағы обьектілерді өзгертіп отырады.
9-сурет. СогеІ  К.А.У.Е. программасында анимация фазаларын  кұру мысалы.
Согеі  Ога\у  редакторы  сиякты  Согеі  К.А.У.Е.  редакторы  да  растрлык  жэне 
векторлық  бейнелермен  жұмыс  істейді.  Мұндағы  бейнелерді  кұру  және  өндеу 
Согеі 
Ога\у 
редакгорында 
жұмыс 
істеуден 
еш 
айырмашылығы 
жок. 
Бейнефрагментте  болатын  кез-келген  нысанға  уакыт  өлшемі  беріледі.  Осы 
жолмен  нысандарға  уақыт  мерзімін  бере  отыра,  олардын  ауысуын  көруге 
болады.  Мысалы,  төртбұрыш  құрып  жэне  оған  1-10  секунт  аралык  уакыт 
берсеңіз,  сіз  төртбұрыштың  пайда  болуын  жэне  осы  уакыт  біткенде,  жоғалып 
кетуін көресіз. 
!І I
АсіоЬе  Ра§е  Макег
  -   мәтін  мен  графиканы  біріктіретін.  дизайнның  соңғы 
кезенінде колданылатын графикалык редактор.
РоXVег Роіпт
 
-  М8 ОШсе пакетінің кең тараған презентация жасауға арналған 
программасы.  Ро\уег Роіпі -  презентациялык материалдарды слайд түрінде жасау 
және  оларды  кағазға,  экранга, 
мөддір  пленкаға  (кейін  кодоскопта  пайдалану 
үшін)  немесе  35  миллиметрлік  пленкаға  шығаруға  арналған.  Слайд  -  
такырыптарды,  мәтінді,  кестелерді,  графикалык объектілерді, ұйым  схемаларын. 
дыбыстық  фрагментгерді,  бейнеклиптерді  және  гиперсілтемелерді  іске  коса 
апатын  күрделі  объект.  Бір  стильде  пішінделіп.  белгілі  тақырып  бойынша 
жинақталған  слайдтар  және  тиісті  косымша  материал дар  презентация  деп 
аталады.
3
  О 
Яіиіііоз  МАХ  3
  -   3  өлшемді  кескінді  кұру  мен  өңдеуге  арналған 
программа.
6

жүмыс
құрылғылар
Көптеген  компютерлерде  графикалық  ақпарапы   бейнелеудің  растрлык 
тәсілі  қабылданған,  яғни  сурет  тікбұрышты  нүктелер  (пиксельдер)  матрицасы 
түрінде  беріледі,  әрбір  нүктенің  берілген  түстер  жиынтыгынан  таңдалатын 
өзінің түсі болады.
Компьютерде  графикалық  ақпараттарды  өз  жадысында  (бейнежады) 
сақтауга  арналған  бейнеадаптер  болады.  Онда  әрбір  нүктеге  жадыдан  белгілі 
бір  бит  саны  бөлінеді.  Сонымен  катар  бейнеадаптер  монитор  экранында 
бейнежадыны  секундына  70-100  рет 
ұдайы  көрсете  алады.  Бейнежадының 
көлемі  үлкен  болған  сайын  компьютер  графикалык  ақпараттың  мүмкіндігі  мен 
түсін сондай көлемде көрсете алады.
Негізгі  бейнеадаіттерлерге:  ССА  (Соіог Сгарһісз 
Асіаріег,  320x200,  1982),  ЕОА 
(Епһапсегі  Огарһісз  Айаріег,640x350, 
1984),  УСА  (Уісіео  Огарһіез  Аггау, 
640x480),  5УОА  (Зирег 
Огарһісз  Аггау,  800x600 ден  1248x1024 дейін)  жэне т.б. 
жатады.
Қазіргі  кезде  экранда  16  млн.  түсті  беретін  УОА  жэне  5УОА
бейнеадаптерлері  кеңінен қолданылады.
Барлық бейнеадаптерлердің негізгі төрт бөлігі болады:
• жүйелік логикалык микросхемалар жинағы (бейнечип);
• жедел бейнежады (Уісіео КАМ);
• цифрлық аналогтық түрлендіргіш (ЦАТ);
жүиесі
жинагы
бейнежадыға жазып, іс жүзінде экранда ақпаратгың бейнеленуін Оасқарады. 
Цифрлық  аналогтыц  түрлендіргіш  (ЦАТ)
  — жедел  бейнежадыдағы  акпаратты 
оқиды да, оларды  цифрлык түрден аналоггық мониторды басқару сигналдарына 
айналдырып,  оны  мониторға  жібереді.  Бүл  операция  секундына  оншакты  рет 
орындапады,  ол  экранный  ауысу  жиілігін  деп  аталады.  Қазіргі  кездегі 
эргономикалық  талаптарға  сай  экранный  ауысу  жиілігі  85  Герцтен  аспауы 
қажет.>  ^
Базалық енгізу-іиыгару жүйесі (ВЮ5)
 — енгізу/шығарудың негізгі  программалар 
жиынтығынан  тұрады, 
ол  компьютер  құрылғыларынын  арасындағы  өзара
әркетті ұйымдастырады.
Мониторлар  әдетте  үш  параметр,  яғни 
дюймдегі  диагональ  өлшемі,
нүктені  ажырату  қабілеті  жэне  герцтегі  қайта  қайталау  жиілігі  бойынша 
жіктеледі.
Монитордың  ажырату  қабілеті  мен  қайталау  жиілігі  бейнеадаптердін 
мүмкіндігіне тәуелді.
жұмыс
дюимдік мониторды паидаланған ыңғаилы. 
і| 
0
  т 0п ай гы м я 
)і
Сонымен  қатар,  монитор  кем  дегенде  1208хі024гңуетёнІ  аЖшып  тануы
_____________________________ Щ
тереншх
ч ш -
ідағы  ғылыми 
I
II 
17
I  К І Т Д П Ү А И А Г и і

бит  болуы  керек,  ал  32  бит  болса  одан  да  жаксы.  Онда  бір  мезплде  64  мын 
түстен  16 млн.-га 
дейінгі түстерді  беруге болады.  Компьютерде жұмыс  істеген 
кезде көз шаршамас үшін оный алмасу жиілігі  85  Герцген  кем болмауы  керек.
Суреттермен  жумыс  істеуге  арналған  компьютерлердін  жедел  жадысы 
кем  дегенде  128  МБайт,  қатты  дискінін  көлемі  ең аз  дегенде  20  Гбайттан  кем 
болмауы керек. 
, 
.......  у-
Суреттермен  ж ұмыс істеуге арн алған   қосы м ш а к у р ы л ғы л ар .
Принтерлер.
 
Суреттің 
кагаздағы  «катты»  көшірмесін  алу  үшін 
принтерлер мен  плоттерлер қолданылады.
Кез  келген  принтер  растрлык  суретті  күруды  іске  асырады,  себебі 
ол 
нүктелерден  тұратын  символдарды  шыгарады.  Принтерлерді  былайша 
топтастыруға 
болады. 
..  .....  .
Сурет салу режймі бойынша
Суретті фрагментациялау 
режим і  бойынша
Согу
арқылы
әрекет
Соқпай 
эрекет ету
тізоекп
жолдык
бетпк
Баспага 
іиыгару 
технологиясы бойынша
термографиялык
лазер лік
матрицалық
10-сурет.  Принтер топтамасы.
Суретгермен 
жұмыс  істеген  кезде  матрицалык  принтерлердін  сапасы  өте 
төмен  болғандыктан  оны  қолданбай-ақ  коюға  болады.  Ен  жақсысы  лазерлік 
принтерлер  колдану 
Ак-қара  түсті  лазерлік  принтерлерге  Караганда  түрлі- 
түсті  лазерлік  принтерлер  өте  кымбат  тұрады.  Олардын  бағасы  -   2-3  мын 
долларға 
дейін 
барады.
I І-сурет. Сиябүріккіш  принтер.
18

Сондыктан  да  графикалык  акпараттармен  жұмыс  істегенде  түрлі-түсті 
струйный  (бүріккіш) принтерді  колданған тиімді.  Оларды Сапоп, 
Еркоп Яіуіи.ч. 
Не^Іеіі Раскагсі фирмалары жасап шығарады және олардың сапасы өте жаксы
Сканерлер.
  Сканер -   компьютерге  мәтін, сурет,  слайд,  фотосурет түріндегі 
кескіндердің  образдарын  немесе  баска  да  графикалык  акпаратты  енгізуге 
мүмкіндік  беретін  кұрылғы.  Сканерлердін  өзіндік  белгілеріне  карай  былайша 
топтастыруга болады.
1
2
-сурет. Сканерлердін түрлері.
Графикалык  жұмыстар  үшін  планшетті  сканерді  колданган  тиімді. 
Сканердін  негізгі  параметрі  суреттің  эрбір  дюймінде  танып,  кабылдайтындай 
дюймдегі  нүктелер  санымен  өлшенетін  айыру  кабілеті  болып  табылады. 
Сканердін айыру кабілеті  600х300-ден  1200x600-ге дейін жэне одан да жогары 
болады.
Сканер  компьютерге тізбектелген  порт  аркылы  жалганса,  онда сканерден 
акпарат  алу  өте  баяу,  ал  ІІ
8
В  интерфейсі  аркылы  косылса,  онда  акпарат  алу
жылдамырак болады (ІЗ-сурет).
13-сурет. Сканердін суреті.
Цифрлық фотокамералар (ЦФК)
 -  компьютердін көмегімен өндеуге 
болатын кадрлар күруға мүмкіндік береді.
ЦФК-ның 
карапайым 
фотокамерадан 
артыкшылыгы: 
онда 
фотопленканын орнына суреттерді  электр сигналдарына айналдыратын жарык 
сезгіш  элемент  колданылады.  Сигналдар  кодталганнан  кейін  камеранын
19

жадысына  жазылады. 
Оны  кез  келген  уакытта  компьютердін  жадысына 
жазып,  графикалык  редактордың  біреуінде  өңдеп,  баспага  басып  шығаруға 
болады.  Қазіргі  кезде  түсірілген  суреттің  өлшемі  320x240  нүктеден  бастап 
2400х 1600 нүістеге дейінгі фотокамералар колданылады (14-сурет).
14-сурет.  Цифрлык фо гокамера.
Бейнекаиералар.
  Интернетте  акпарат  алмасу  үшін  карапайым  және  арзан 
бейнекамералар  колданылады.  Оларды  көбінесе  \ҮеЬ-камера деп  атайды.  Бұл 
камерада  ақпаратты  сактау  күрылгысы  жок,  ол  тек  бейнеосигналды 
трансляция 
жасап, 
цифрлык 
формаға 
түрлендіреді. 
^еЬ -кам ераны н 
көмегімен  640x480  нүктеден  тұратын  фотосуретгерді  алуга  болады.  Бұл 
камералар  компьютерге  ІІ
8
В 
интерфейс!  аркылы  косылады. 
Мұндай 
камеранын  мүмкіндігі  шектеулі  болгандыктан,  суреттердін  сапасы  төмен 
болады (15-сурет).
15-сурет. \ҮеЬ-камера.
Графикалық планшет.
  Ол  -   компьютерде  сурет  салуга  арналган  кұрылғы. 
Графикалык  планшеттің  көмегімен  кәдімгі  кағазға салғандай  сурет салуынызга 
болады.  Қарындаштын  рөлін  графикалык  кылкалам 
аткарады.  Графикалык 
кылкаламнын  мүмкіндігі  жоғары, өйткені  графикалык редактор оны  карындаш, 
бор,  кылкалам  немесе  кез  келген  баска  сурет  салатын  құрал  ретінде  кабы л дай 
алады.  Ынгайлы  әрі сенімді  графикалык планшеті  \Уасош  фирмасы  шыгарады. 
Кылкаламнын  коректендіру  элементі  мен  жалгастыратын  кабелі  жок.  Ол 
кэдімгі  каламга үксас.  Онын  бір  ұшымен  сурет салып,  екінші  ұшымен  өшіргіш 
сиякты суреттін кез келген жерін өшіріп  тастауга болады (16-сурет).
16-сурет.  Графикалык планшет.
20

Ү йдеп фотостудия л  ы  к құ р ы л ғы л ар
Цифрлык  фототех нм каны ң  және  онша  кымбат  емес  түрлі  түсті 
принтерлердш  көмеіімен  әрбір  адам  ө-з  үйіңде  компьютерлік  фотостудия 
жасауын?  болады.  Суреттерді  компьютерлік  сырткы  тас ым алдау ш ыл ар да 
сакгап  кана коймай,  оны ез калауы  бойынша әңдеуіне болады.  Ол үшін  ең М
8 
ОҒҒІСЕ  пакетінс  кіретін  карапайым  Рһоіо  Есіііог  атгы  нрограммапы  колдана 
алады.  Бүрын  түсірілген  суреттер  компькггерге  сканердін  көмегімсн 
енгізіледі.  Мысалы  Роіагоісі  сиякты  арнайы слайд-адаптері  бар фотокамерадан 
суретті  бірден  компьютерге  енгізуге  болады.  Ш В   аркылы  да  цифрлық 
фотокамерадағы 
сурегтерді 
компьютерге 
енгізуге 
болады. 
Суреттер 
компьютер  жадысында  орынды  көп  алатыңдықтан  олард-»і  сактау  үшін 
сыйымдылыгы  көгі  дискілер  керек.  Сондыктан  да  оны  компакт  дискілерде 
сактаған  тиімді.  Сонымен  катар  акпаратгы  магниттік лентаға  жазып.  сактауга 
арналған  кұрылғы  (компьютерлік  магнитофон) 
стріі\іл
/
ер:іерое
  сактауға 
болады.
Тек  кана  жазуға  арналған  дискілер 
(СО-К)  мен  бірнеше  рет  жазып- 
өшіруге  болатын  дискілерді  (СІ>-КЛУ)  колдануға  болады.  Жүмыс  істеу 
жылдамдыгына байланысты дисководттар әр түрлі  болады:  Мысалы СО-К\Ү  - 
52/32/52  -   дискіні  52000  жылдамдыкпен  айналдырады,  дискіні  32000 
жылдамдыкпен жазады. 52000 жылдамдыкпен кайта окиды.
Түстік палигра. К ом пью герлік түстік модельдер
Суретші  енбегінін  әлемі  болып  шыгуы.  онын  тандап  алган  түсіне 
байланысты  болады.  Суретшінің  бояу  тандап  алуы, 
палитра  аркылы 
аныкталады. 
Палитра  -
  екі  ұгымды  білдіреді.  Бірінші  -   суретші  бояуларды 
араластыратын  тактайша.  Екінші  -   суретші  бояуларынын  жиынтығы.  Адамдар 
түстерді  көру  аркылы  кабылдайды.  Сурет  салғанда  түстердің  өзара  үйлесіп. 
жарасып келуі 
колорит
 болып табылады.  Әрбір суретшінің өз колориті болады.
Жарықтың  түске  әсері.
  Обьект  оған  түскен  жарыктың  шағылысуынан 
белгілі  бір  түске  боялгандай  болып  кабылданады.  Ак  түсте  -   барлык  ту стер 
шағылысады,  ал  кара түсте  керісінше жұтылады.  Табиғатга -  түскен жарыктын 
100
  пайызын  шағылыстыратын  ак  жэне  кара  түс  жок,  нағыз  кара  түс  кара 
бархытга,  ол  түскен  жарыктын  99,8  пайызын  жұтады.  Нағыз  ак  түс  күкірт 
кышкылында (барии ұнтағы), ол жарыктын  99.4  пайызын  шагылыстырады.  Ак, 
кара  және  сұр  түстер 
ахроматиялық  түстер
  деп  аталады.  Ал  баска  түстер 
хроматиячыц
 деп аталады.
Түсті  тану  үшін,  адамға  кажетті  үш  элемент  бар:  1)  көз,  2)  күн,  3)  бізді 
коршаған  табиғат-болмыс.  Табиғагга  барлык  түстердін  негізін 
цызып,  жасыл, 
көк  түстер
  кұрайды.  Олар  негізгі  түстер  деп  аталады.  Бүл  түстерді  екі-екіден 
біріктіргенде, 
көгілдір
, 
ал  қызыл  (пурпурный),  сары
  түстер  шығады.  Түс  пен 
бояу  деген  екі  түрлі  нәрсе,  бояу  -   ол  фильтр  сияқты  жарық  сәулесін  өткізеді 
жэне шағылыстырады. Соның нәтижесінде жана түс алынады.
21

Барлык  уақьпта  компьютердеп  түстер  твои* 
и  
Түс  мониторда.  кағаз  беттерінде,  табиғатга  әр  түфлі  болады.  Әр  түрді  түстік
ортада бір мәнді түстерді аныктау үішн түстік модель  қолданылады. 
|
Компьютер  экраны  мен  принтерде  суретті  накты  етіи  беру  максатында 
түстік  реңктерді  (оттенокторды)  сипаггау  үшін 
арнайы  кұралдар  -   түсгік 
модельдер  (немесе  түстер  жүйееі)  жасалған  Оларды  компьютерлік  графикада
тиімді пайдалану үішн: 
|
• әр түстік модельдін ерекшеліктерін түсіне білу керек; 
1
• эр  түрлі  түстік  модельді  колдана  отырыи,  кажетті  түсті  аныктаи  аду
қаж ет 
' 
і  
к  .
• әр турлі  графикалык  гірограммаларда түсті  кодтау мәселесін түсіну керек;
• мониторлағы  суреттегі  түстік  ренктерді  баспага  шыгарганда  накты  етін
шығару  киындығын түсіну  керек 
ч
Заттар  жарыкты 

жүктеу/скачать 6,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: