А Выбор фрагмента Зіісе (Үзінді),  К 51ісе 8е1есІ (Үзіндіні белгілеу),  К. 7.  Ретуштеу жасау құрапы ■ ^Лшщмкисп  2

• СІопе  8 іа т р  (Клонирлеу штампы), 5;
• Ра«егп (Өрнек штампы), 8.
10. Кескіннің алдындағы түрін кайтадан  калпына келтіру кұралдары.
.Іп іГ  
•  
Историческая кисть 
Ү
л
 
Узорма* Кисп, 
у
• Нізіогу Впізһ (Қалпына келтіру кылкаламы), У;
• Ап НІ8Іогу Вгивһ (Бейнені  қалпына келтіру кылкаламы), У .
11. Өшіру  құраддары.
■  ^
 Стиратель 
Е
/ У  
5Ь С ти р тяк ф с* «  
Е
Уф
 Волшебный ластик 
Е
►
 Егазеғ (Өшіргіш), Е;
>Васк§гоипс1 Егазег (Фондык өшіргіш), Е;
> Ма§іс Ега$ег(Сиқырлы өшіргіш), Е.
12.  Аумакты бояу құралдары.
Я
 Я
  I 
-11 
Г радиент 
С
I  
Ведро 
С
• Огайіепі (Градиент), С;
•  Раіпі Вискеі (Бояу кұйылған шелек), О
13. Суреттгің реңін баскару кұралдары.
■ 
ф   Размытие 
Я 
Щ  
Д 
Резкость 
А
^ 1  Палец 
К
ВІиг (Шайып тастау), Я; 
8һагреп (Реңіл), К.; 
8 тш і§ е (Саусақ), К.
14. Суреттің ашыктығын баскару құралдары
( і  
■  А   Осмтление 
О
^  '  Затемнение 
О 
Губка 
О
Оо(%е (Жарықтандыру), О; 
В и т  (Көлеңкелеу), О; 
8роп§е (губка), О.
74

15. Жолды белгілеу күралы.
I
| |   Выделение пути 
Прямой выбор
А
А
Раіһ 5е1есгіоп (Жолды белгілеу), А 
Оігесі ^еіесііоп  (Түзу таңдау), А.
16.  Мэтін енгізу кұралдары.
т.
■  ' р   Текст
т
І Т
т
т
т
ЯР
т
іогігопіаі Туре (Горизонталь мәтін), Т;
Уепісаі Туре (Вертикаль текст), Т;
Ногіхопіаі Туре Мазк (Горизонталь мэтін маскасы), 
УегйсаІ Туре Маяк (Вертикаль текст маскасы), Т.
17.  Перо құралы.
А   Карандаш
^ '  Свободное перо 
Ф+ Точка зацепления 
Л- 
Удаление точки зацепления 
^   Преобразование точки зацепления
Р
Р
Реп (Қарындаш), Р;
• ҒгееЛэгш
• Адсі Апсһог Роіпі (Тірек нүктесін  косу);
• Эеіеіе Апсһог Роіпі (Тірек нүктесін жою);
• СопүеП Роіпі (Нүкте жасау).
18.  Векторлық фигураларды салу құралдары
□
■ 
Прямоугольник
Скругленный прямоугольник 
Эллипс 
О і Полигон 
Линия
Форма пользователя
У
и
и
у
Кесіап§1е (Тікбұрыш), I®
Коигкіесі Кесіап§1е (Шеті  майысқан тікбұрыш), Ч; 
ЕНірзе (Эллипс), II;
РоІу§оп (Көпбұрыш), Щ
Ьіпе (Түзу), II;
Сизіогіі Зһаре (Жасаушы форма), II.

19. Түсініктеме жасау құралдары.
■  |і|| Эамтки 
N
1 
Звуком»» ы м тіги  
N
—
 
1
 
И 1 и  
» 1
 
■  
I  
—
 
№
■  
■  
■  I  
■  •
  -
—
и »
 
Ч
 
■
■
■
«
  ■
■
 
■
• N
0168
  (Түсініктеме), Й;
•  Аисііо Аппо(аһоп  (Дыбыстык ескертулер), N.
20.  Арақашық пен бұрыштарды өлшеу және түс өлшеу мен көшіру  кұралдары
40
 
т  ^
 Пигмтк* 
X
*
 
Цветовая проба 
I
И ім р ін и і 
I
Еуеіігоррег (Пипетка), I; 
Соіог 8атр1ег (Түсті  көру), I; 
Меа$иге  (Өлшегіш), 1.
21. Суреттерді терезеде жылжыту кұрал ы
і*Тй
™ 
Напсі (Қол), Н.
22.  Кескінді әртүрлі масштабта карау құралы.
2 о о т  (Лупа), 2.
23.  Ағымдағы негізгі жэне фондық түстерді баскару  кұралдары
24. Стандарттык режимін косу батырмасы.
Есііі іп  8іапс1ап Моёе - стандарттык режимде өңдеу, (^.
25. Тез маскілеу режимін косу батырмасы.
Есііі іп Оиіск  Ма$к Мосіе - тез маскілеу режимінде өңдеу, ()
26. Рһоіо§һор терезесінің сырткы түрін баскару құралдары.
□ □
27. Өту құралдары  немесе СігІ+Ак+М батырмасына басса да болады
76

Жаңа  құжат кұру.
Құжатты  сақтау. 
-
1.  Файл-Қалай сактау керек (Сохранить как) командасын орындаймыз.
2.  Экранда  пайда  болған  сұхбат  терезесінен  өзіңізге  қажетті  буманы  таңдап,
файлғь  жаңа ат береміз.
3.  Сақтау (Сохранить) батырмасына басамыз.
Құжатты  қарап  шығу. 
Сурет  терезеден  үлкен  болган  жағдайда  оны  сіз 
айналдыру  жолғыныың  көмегімен  немесе  Қол  (Рука)  құралының  көмегімен
козғалта аласыз.
Қол (Рука) құралы
дігһ  Рука (НапсІ) -  терезеде суреттерді орналастыру қызметін атқарады.
* 
Егер суреттің үзінділерін өндеу және оны оңға, жоғары қозғалту қажет
болса, онда Қол (Рука) құралын пайдаланган тиімді.  Осы кұралды тандап 
отырып, суретгің кез келген жеріне тышқан батырмасын жібермей отырып 
бассаңыз, онда суертті қажетті орнына алып келуге болады.
Еске сақтаңыз!  Кұралдар тақтасынан Қол (Рука) құральсн тавдап алу 
міндетті емес.  Васкзрасез+Пробел пернелерін бассақ, онда кез келген құрал
Қол (Рука) құралына айнапады.
Құжаттарды  қарап шығу режимдері.
Суреттерді  экран  бетінде  эр  түрді  режимде  көруге  болады.  Суретп  караған
кезде қызметші  сөздер  кедергі  келтірмес  үшін  оларды  экраннан  алып  тастауға 
болады. Ол үшін құралдар такгсынын мынадай үш батырмасы қолданылады:
- экранды стандартты түрге келтіреді;
3   - экраннан сурет, тақга мен мэзір қатарынан басқасын алып тасгайды;
□   _ такта мен суреттен басқасын экраннан алып тастаиды.
77

Үлкейткішті (Лупаны) пайдалану.
Сурегтін  масштабын  үлкейту  және  үшін  Үлкейткіш  (Лупа)  кұралын 
пайдаланған  тиімді.  Бұл  құралдың  көмегімен  суреттің  масштабын 
максимальді  1600  %-ке  үлкейтуге  болады.  Ал  суреітің  масштабын 
кішірейту  үшін  баскару  батырмасындагы  минус  таңбасы  салынган  Үлкейткіш 
(Лупа)  кұралын  пайдалану  керек  немесе  Аіі  пернесіне  бассак  көрсеткіш 
ортасында минус таңбасы бар Үлкейткіш (Лүпа) купалына айналалы.
Навигатор палитрасы.
суреттерді
жэне  суретті  терезеде  айналдыра  қозгалтуға  мүмкіндік  береді.  Палитраның 
соңында  керу  масштабын  жайлап  өзгертуге  мүмкіндік  беретін  айналдыру 
жолағы  бар.  Оң  жактагы  батырма  маштабты  үлкейтеді,  ал  сол  жактағысы  -
кішірейтеді.
59-сурет.  Навигатор палитрасы.
Палитраларды біріктіру.
1.  Алдымен 
Навигатор 
палитрасын 
Информация 
жэне 
Гистрограмма 
палитраларымен  біріктіреміз.  Ол  үшін  Навигатор  палитрасының  жарлыгында 
тышканның  сол  жақ  батырмасына  бір  рет  басып  отырып,  жылжытып 
Информация  жарлығының  үстіне  әкеліп  қоямыз  (60-сурет).  Навигатор- 
Информация  топтарынын бастапқы түрі (61-сурет).
60-сурет. 
61 -сурет.
2.  Навигатор  палитрасын  қайтадан  бөліп
тышқанның  сол  жак  батырмасына  бір  рет  оасып  отырып,
топтарының сыртына экеліп тышқанның батырмасын коя береміз.
алу  үшін 
басып
оның  жарлыгына
палитралар
78

Суреттің кабатгары.
Қабат  -   жанындағы  аумақтарға  кедергі  келтірмей  суреттің  жеке 
объектілерін  орналастыруға  мүмкін  бетерін  құрал.  Суреттің  бөліктері  жеке 
беттерде  мөлдір  целлулоидта  салынғандай  болады.  Ол  бұрын  мультфильмдер 
жасаған  кезде  қолданған  болатын.  Сурет  салынған  осындай  беттер  бір-біріне 
қабаттасып  келген  кезде  бүтіндей  бір  суретті  береді.  Бетгерді  қозғалтуга, 
орындарын  ауыстыруға,  айналдыруға  болады.  Сонда  эр  кезде  сурет  әр  түрлі 
болып  шыгады.  Егер  олардың  арасына  сурет  салынбаган  түрлі  түсті  пленканы 
қойсақ,  онда  бірқатар  объектілер  немесе  сурет  тұтастай  бір  түсті  ренкпен
боялады.
Сонда  қабат  -   ол  бір  бет.  Онда  суреттін  бір  немесе  бірнеше  бөлшектері 
салынуы мүмкін немесе түстен басқа тіпті ештеңе де салынбау мүмкін.
Слои  (Қабат)  палитрасының  көмегімен  қабаттарды  құруға,  өшіруге, 
орындарын ауыстыруға болады.  Кейбір операциялар барысында,  мысалы, басқа 
құжаттан  белгіленген  аумақгы  көшіргенде  немесе  алмасу  бу.Ъерінен  объектіні 
қойған кезде редактор жаңа қабатгы автоматты түрде құра алады.
Қабаттар палнтрасы.
Бұл палитраның әрбір қатарында бір қабаттың сипаттамасы  көрініп
ТүраДЫ.*?;,л? 
Ц іМ
Палитра мәзірі 
Малдірлігі 
Блок кою катары 
Агымдагы  қабат
Баскару батырмапары
62-сурет. Қабаттар палитрасы.
Жаңа  құжат  құру  барысында  тек  бір  ғана  қабат  -   фондық  қабат  болады. 
Бүл қабат  Васкроішй (Фон) деп аталады жэне онын ерекше касиеттері болады. 
Ол  эр  уақытта  қабаттардын  ен  соңында  тұрады,  оны  жогары  ауыстыруга 
болмайды.  Оньщ  басқа  қабаттардан  айырмашылыгы  ол  мөлдір  нүктелерден 
түрмайды.  63-суретте  жогарыдағы  барлык  кабаттардагы  барлык  объектілер 
шаршы  фонда 
орналаскан.  Шаршы  фонмен  кабаттын  мөлдір  бөліктері 
белгіленеді.  Фондық  қабатгың  тагы  бір  ерекшелігі  бұл  кабатты  құжат 
терезесінде тұгастай қозғалтуга болмаиды.
Түстерді араласгыру 
режим і
Байланыс индикаторы 
жэне агымдагы  қабат
Көріну индикаторы
{Н орю лный 
у ]   Н егрозм чносп: |  ІОотГ» ] 
Блокировка:  □   ^   ф
0   З аявка!  100%  >
г
|7 
РшрІеҒЕһ
Васкдготкі
а   а   □  €).  а  з
79

62-суреттщ  бірінілі  бағанында  қабаттың  көріну  индикаторы  орналаскан. 
Егер  ондагы  көздің  белгісі  тұрса,  онда  қабат  көрінеді,  ал  индикатор  шаршысы 
бос болса, онда қабат кәрінбейді.
Жака кабат күру-
1.  Жаңа  файл  құрып  алганнан  кейін  Қабат-Жана-Қабат  (Слой-Новый-Слой) 
командасын орындаймыз.
2. Сұхбат терезесінде кабатқа ат берем із.
3.  Қабаттын мөлдірлік дәрежесін береміз.
4. Қабатты белгілейтін туе беруге болады.
5. ОК батырмасына басамыз.
Қабат 
палитрасындағы  И   батырмасына  оасу  аркылы  жана  кабат 
кұруга  болады. 
IШ
Қандай  да бір  бір  қабатты  суретті  жаңа  кабатка  көшіру  үшін  оны  белгілеп 
алу  керек. Біз оны келесі  сабактарда қарастырамыз.  Егер сіз бұрынғы орынынан 
объекті өшіріп жаңа кабат құру үшін мынадай команданы орындау керек:
Қабат-Жаца-Қиып алу арқылы қабат (Слой-Новый-Слой через обрезание). 
Объектіні  көшіру  аркылы  қабат  құру  үшін  Қабат-Жаца-Көиііру  арқылы 
қабат (Слой-Новый-Слой через копирование) командасын орындау керек.
Қабагты өшіру.
1. Қабатты белгілеп аламыз.
2.  Қңбатты өшірудін бірнеше әдісі бар:  1) Қабат-қабатты өшіру (Слой-Удаление 
слоя)  командасы  аркылы;  2)  Жанама  мәзірден  Қабатты  өшіру  (Удаление  слоя) 
командасын орындау аркылы; 3) Қабаттар палитрасындағы
а
 
батырмасы аркылы.
Суретті өцдеу. Аумақты белгілеп алу жэне трансформациялау.
Су регтердің физикалық өлшемдерін өзгерту.
1.  Күжатты ашамыз.
2.  Іпіа§е  - І т а ^ е   8іхе  (Изображение-Размер  изображение,  Сурет-Сурет 
өлшемі) командасын орындаймыз.
3.  Ашылған  терезеден  Сопзігаіп  Ргороггіопз  (Сохранять  пропорции, 
пропорцияларды  сақтау)  және  Кезашріе  іша§е  (Тип  масштабирования, 
кескіннің  масштаб  типтері)  пункттеріне  белгі  қоямыз.  Бұл  пунктте  ашылатын 
тізіменен ВісиЬіс (Бикубический, бикубтық) таңдаймыз.
4.  Ке.чоіиііоп  (ріхеіз/іпсһ)  (Разрешение,  мүмюндігін 96  пиксели/дюйм)  етіп 
аламыз. 
4 
; 
'-»■ 
Кр
5.  ОК батырмасына шертеміз.  Кескін үлкейді.  Кескін өлшемін сол  калыпта 
сактау  үшін  екі  кескінді  басқа  режимде  көру  командасын  колданамыз,  яғни 
Вид-размер  печатного  оттиска  (Уі е^-Ргіп 1-5іге,  Түр-өлшемді  баспага  шығару) 
командасын орындаймыз.  Енді олардың өлшемдері бірдей.

П ерспективаларды бұрмалау, кадрлеу
I
1. Құжатты ашамыз.
2. 
Сгор(Кадрлеу) құралын таңдаймыз.
3. Суреттін керекті жерлерін кадрлеу құралымен белгілеп аламыз (63-сурет).
4.  Изображение-кадрировать  командасын орындаймыз немесе кесіп алу 
контурының ішіне екі  рет шертеміз немесе Епіег батырмасына шертеміз. Сонда 
мынадай сурет аламыз (64-сурет).
63-сурет.
64-сурет.
Цифрлык фотосуреттердін пропорцияларын озгерту.
1.  Цифрлык фотосурет құжатын ашамыз.
2. Сгор (кадрлеу) құралын таңдаймыз.
3.  Баскару  панелінде  кадрлеудін  өлшемін  береміз,  яғни  оның  Шісіһі 
(ұзындығын,  Ширина)  -  15  см,  ал  НеІ£һС  (биіктігін,  высота)  -  10  см  деп  аламыз 
да, ап Кезоіиііоп  (мүмкіндігінің, Разрешение) алаңын бос етіп алу керек.
4.  Кадрлеу  кұралылын  суреттін сол  жак жоғарғы  бұрышына әкеліп  бір  рет 
шертеміз  және  көрсеткішті  суреттің  он  жағындағы  төменгі  бұрышына  дейін
тартамыз.
5.  Көрсеткішті  жиектің  ішіне  орналастырамыз  жэне  оны  вертикаль 
тасымалдаймыз жэне ол кесіп апу шекарасынан өтсін.
6. Басқару панеліне шертеміз.
7.  Фотосуретті  бүзып  алмау  үшін  ҒіІе-5ауе  Ая  (Файл-Сохранить  как,  файл- 
калай  сактау)  командасын  орындап,  оған  баска  ат  беріп  суретті  сол  өзінін  ІРС
форматында сақтаймыз.
Т іктөртбүры ш ты  ауіиақты бөліп алу.
1. Қүжатты ашамыз.
2.  -  Кесіап£и1аг  Маг^иее  (тікбұрышты  аумақ,  Прямоугольное
выделение) құралын тацдаймыз.
3.  Баскару  панелінде  Зіуіе  (стиль)  терезешесін  ашамыз.  ашылган  тізімнен
режим  Ғіхеё  Ғіхе  (фиксирленген  өлшем,  фиксированный  размер)  тандаймыз.
81
* —*т 
*,  • 
1

Аумақтың  ұзындығын  (ширина,  \ҮісіһІ)  -  400  рх,  ал  биіктігін  (высота,  Неі§һ() 
300 рх етін енгіземіз. 
-Щ
4.  Суретке  шертеміз.  Бұл  жерде  пунктирлі  жиектеменің  берілген  өлшемі 
шыгады.  Бүл  белгіленген  аумақ.  Көрсеткішті  осының  ішіне  орналастырамыз 
және суреттегі  керек жерге орналастырып соған шертеміз.
5.  Изображение-кадрировать  Іта§е-Сгор,  (сурет-кадрлеу)  командасын 
орындаймыз. 
і
|
Эллипс типті аумакты белгілеп алу.
1. Құжатты ашамыз.
О  
2. 
-   эллиптическое  выделение  (ЕПіріісаІ  Маг§иее, 
эллипс
 
аумак) 
құралын таңдаймыз.
3. 
Керекті аумакқа шертеміз.  Егер 
эллипс
 
құралын таңдап жэне АҺ 
батырмасын басып түрысақ, онда жиектеме жылжнды жэне бастапқы  нүкте 
эллипс центрінің ішінде болады. АН батырмасы басылып тұрып белгіленген 
кезде аумақ центрінен үлкейіп белгіленеді.  Батырманы баспай-ак кұр 
белгілесек онда жиектері  центрге тэуелсіз өседі.
3. Осылайша керекті аумакты белгілеп аламыз.
65-сурет. Суретті рамкаға дайындау.
А умакты  а й налы  к ш ағы лы сты ру.
1. Файдды ашамыз (66-сурет).
2. Магниттік және карапайым Лассоның көмегімен трояндык аттарды
ерекшелейміз.
3.  ЕсІіІ-ТгапзіЪгт-ҒІір  Ногіхопіаі  (түзету-трансформациялау-горизонталь 
шағылыстыру)  командасын  орындаймыз.  Ерекшелеуді  алмай  Моуе  (жылжыту) 
күралы  көмегімен кескінді  шагылыстыруды  керек орынга орналастырамыз.
4.  Кескіннің кейбір жерлерде ақтүс болып  қалды  (66-сурет, ортасында).  Ак 
кескінен  қутылу  үшін  көлеңкені  атқа  түсіреміз  Іауег-Меы-Іауег  Ущ  Сш  (қабат 
жаңа-кесечіз).  Палитра  кабатында  фондык  кабатты  белгілеп  аламыз  жэне  бос 
орындармен  жамауларды  бояймыз.  Оны  СІопе  Зштр  (клондық  штамп)  күралы 
арқылы жасаймыз.Нәтижесінде мынадай сурет аламыз (67-сурет, оң жағы)
82

Шекаралык аумактарды бояу. Тондык және түстік коррекция. Жылдам
маска режиіиіне өту.
1*  Файлды ашамыз.
2.  Суретгегі  фонды  сикырлы  таяқшамен  белгілеп  аламыз.  Сосын  Выделение- 
Инвертировать 
выделение 
(Зеіесі-Іпуегзе, 
белгілеп 
алу-инвертирлеу)
командасын орындаймыз.
3.
  Выделение-Модифицировать-расширение 
(5е!есі~МосІі£у-Ех.рап(1,  белгілеп 
апу-өзгерту-кенейту)  командасын  орындап  ашылган 
сұхбат 
терезесінен  канша 
пиксельге  кеңейту  керек  екендігін  корсетеміз,  яғни 
Расширить  на  2  пиксель  (2 
пиксельге кенейту) командасын орындаймыз.
4.  Выделение-Модифицировать-Границы 
(Зеіесі-Мосіііу-Вогсіег, 
белгілеп  алу- 
өзгерту-шекара) 
командасын 
орындап, 
ашылған 
сұхбат 
терезесінде
шекарасынын қалындығын 5  пиксель етіп береміз (67-сурет).
5.  Суреттің үстінен пипетканың көмегімен бір түсті таңдап апамыз.
6.  АҺ+Васк$расе батырмасын басып белгіленген шекарасын боямыз (68-сурет).
66-сурет.  Кескінді  айналық шағылыстыру.
67-сурет.
83
68-сурет.

Ерекшелеуді сактау 
!. Файлды ашыңыз.
2.  Көпбұрышты  лассо  немесе  баска  кұралдар  аркылы  аркылы  суреттегі 
объектіні ерекшелеңһ.
3.
  Окно-Каналы 
(\¥іікіо\у-СһапйеЬ, 
Терезе-Арналар)  командасын  орындап, 
Арнапар палитрасын 
ашыныз.  Онда  кызыл, жасыл,  как үш  арна бар.
4.  Канал  палитрасын  ашып 
(8аүе  Зеіесііоп  аз 
сһаппеі,  арна ретінде ерекшелеуді
сактау)  іА батырмасына басыныз. Жиында  АІрһаІ  арнасы  шыгады.
5.  Альфа 
арнасынан  баскасын  өшіріп 
тастаңыз 
немесе  альфа 
канадцы 
белсендіріңіз.  Сонда  ерекшеленген  аумактын 
«ез 
акикатты 
түрі» 
көрінеді. 
Ерекшеленген ак аумак жэне бүркемеленген аумак көрінеді (69-сурет).
'Гонды к ж эне тү стік  к о р р е к ц и я
1)  Слои ^   И > м ііі\К д н т ү р ы  \
[ Д * < *
1
Краснмй
СМ«1 
I
Р Д к л и м Ч
I
I
■
 
1
 
М
.4 
1
С к Н  
1
Апьфй  1
і  
1
I 
; . о  
а
 
ы  
и
  I
69-СуреТ. 
'
6.  Енді  алдымен  КОВ  жолындагы,  сосын  Альфа  I  жолынлагы  корсегкіш 
и иди кагоры мен  бірге  альфа  пернесін  косыңыз.  Бұл  режимде  суреттің  солгын 
кызгылт  түсті  өрнегі  көрінеді.  Бүл  түс  кызгы.іт  барлык  альфа-арналарда 
таңдалы нады.
7.  Выделение-Убрать  выделение  (8еІесі-Ое&еІесі,  Ерекшелеу-Ерекшелеуді  алып 
таста)  командасын  орындап  немесе  СігІ+Э  нернесін  басып,  ерекшелеуді  алып 
тастаныз.
8.  Бейнені  үлкейтіп  көріп,  карап  шығыныз.  Жетіспен  тұрған  жерлерін 
ерекшелеп 
Выделение-выделение сохранить  (8еІесІ-8аүе  8е1есІіоп,  Ерекшелеу- 
Ерекшеле>ді  сактау)  бүйрыгын  орындап,  оны  альфа-арнасына  косыныз. 
СһаппеІ 
іАрна)  тізімінен 
АльфаІ  жолын  таңдап  алыныз. 
АсІсІ 
іо  СһаппеІ 
(Арнаға  косу)  пернесін  басыныз.  ОК  пернесін  басыныз.  Жака  жетіспей  тұрған 
бейнелердін  бұрынгы  бейнеге  косылганына  көзіңіз  жеткеннен  кейін  альфа- 
арнасын 
белсендіріңһ.
9.
  Артык  бейнелерді  ерекшелеп,  сол  бүйрыкты  орындап,  бірак  бұл  жолы 
8иһ(гас(  Ггогп  СһалпеІ  (арнадан  алып  таста)  ауыстыргышын  сүхбаггык 
терезесінен таңдайсыз.
10.  Құжатты  .рх<1 форматында сакгаймыз.
84

Қабат маскасын  колданып суретті  монтаждау 
Ол үшін бірінші альфа-каналын  кұрамыз 
Альфа каналы н күру.
1.  Суреттін  сыртындағы  фонды  толық  белгілеп  аламыз  (сыйкырлы
таякшаның көмегімен).
2.  Канал  палитрасын  ашып  алып,  оны  Сохранить  выделение  как  альфа-
канал  ^ д е п  сақтаймыз.
3.  Выделение-сохранить  выделение  командасын  орындау  аркылы  оны
сактаймыз
4.  Выделение-инвертировать выделение командасын орындаймыз.
5.  Слой-Дублировать слой командасын  орындап, жана кабатка көшіреміз.
6.  Слой-Добавить маску командасын  -ііорындаймыз.
7.  Фондык  суретті  ашып  оған  көшірілетін  суретті  ақырын  жылжытып
қоямыз.
Ж ы лдам  маска режиміне өту.
1. 
Файлды ашамыз.
2. 
Ьаазо (Лассо) құралын тандау  керек.
3. 
Ерекшеленген розаның ішіне  кіріп тұруын  кадағалау  кажет.
4. 
Пиктограммада  кұрал-саймандар  тактасындағы  жылдам  масканы
шертеміз.
Енді  экранда  өнделген  фрагмент  кана  көрінеді,  маскаланган  (өзгеруден 
сакталған)  аймак  жартылай  мөлдір  кызыл  пленкамен  көмкерілген.  Онын  түсін 
басқа түске өзгерту ге болады.
Өңделген кескін 
1'рафаретпен өнделген  кескін
70-сурет. Трафареттін кескін  фраі ментін түзетуде қолданылуы.
Қызыл  раушан  түсінін  аныктыгын  ерекшелеу  үшін  масканы  казір  кажетті 
саймаидардын  кұралымен  өндеу  керек.  Бірак олаи  жасау  киынга  түседі,  себебі 
раушан  гүлінің  түсі  масканың  түсімен  бірдей.  Сондыктан  масканын  түсін
өэгертеміз.

В екторлы қ кошпгурлар жэне фигуряла р. Мотінмен жүмые жасау.
В екторлы к контурлар және ф игуралар
I .]р в суретін ашыңыз.
2.  Ғгееітоіп Реп (Свободное перо)  кұралын таңдаңыз.
3.  Баскару тактасына  Ма^пеСіс (Магнитное) жалаушасын орнатыныз.
4.Суреттің  сол  жағына  тура  басыңыз.  Багдарлама  ол  жерге  алгашкы  белгі 
нүктесін  қойды.Ол  кара  квадратқа ұқсайды.  Алшактау  жерде  екінші  кара  түсті 
шаршы  пайда  болады,  ал  біріншісі  толык  таза  болып  капады.  Қара  тікбұрыш 
соңғы,  белсенді  нүкте.Сол  нүктеден  шекара  бойынша  сызыкша  жүргізе 
отыруыңызга болады.
5.Сызықта  белгіні  қалай  жүргізгеніңізге  байлалысты  жана  нүктелер  пайда 
болып  отырады.Егер  бағдарлама  шекараны  дүрыс  жүргізбеген  жагдайда 
тышқанның  сол  жақ  пернесін  шертіп  койып  қажетті  жерге  өзіңіз  нүкте 
қойыңыз. 
|
6. Суретті  қайта  айнапдырып, бірінші  нүктеге с жғы  нүктені  тура койыныз, 
немесе тышқанның сол жақ пернесін екі  рет шертініз.
7.  Сызған  сызбаныз  уақытша  сызба  болып  сақтапады.Егер  қүжатты 
жапсаныз,  ол  жойылып  кетеді.  Ра(һ§  (  Контуры)  палитрасын  ашыныз.  Бүл 
жерде тек  ^Үогк  Раіһ  (  Рабочий  контур  )  ғана жолы  бар.  5а \е  Раіһ  (Сохранить 
контур)  мэзір  палитрасының  бұйрығын  орындаңыз,  мысалы  Оиіііпе  атты 
сызбаны  енгізіңіз.  ОК пернесін  шертіңіз.  Өз дискінізде ряй форматына қүжатты 
сактап қойыңыз.
7 1-сурет. Ма§пегіс режимінде жасапған дайын контур

Мәтінмен жүмыс жасау. Мәтінді бүркеме тәртіп бойынш а енгізу.
1. Файлды ашыңыз.
2.  Ногігопіаі  Туре  Ма$к(Маска  горизонтального  текста  )  құралын 
тандаңыз.  Құжат  терезесін  шертіңіз.  К^Мат  бетпердеге  тән  қызыл  жапкышпен 
боя лады.
3.  Баскару  тақтасынан  Агіаі  гарнитурасы  мен  30  кегль  нісгелерін  таңдап, 
орыс тіліне көшіңіз.
4.  Таңбалар  түсін  тандап  алыныз  да  баскару  тактасындағы  түр-түс 
индикаторын  шертіңіз.  Түр  -түсті  алдын  ала  палитра  кұралдарында  таңдап
қоюға болады.
5.  Мәтінді  енгізіңіз.Белгіленген  батырманы  баспай  тұрып  мэтінді  сараптай 
апасыз:  В еі және Васкзрасе  пернелерімеи  қажет емес таңбаларды  алып  тастап, 
кажетті  аумақта  курсорды  жылжытып  отырып  немесе  қажет  жерде  шертіп
койып баска танбапар енгізу сиякты.
6.  Редакторлык түзету тәртібінде (режимінде) бүрын енгізілген таңбаларды 
ауыстыруға  мүмкіндігіңіз  бар.  Бағыттауышты  шертіп,  немесе  жылжытып, 
мэтінді  ерекшелеңіз.
72-сурет. Мәтін қосу.
7.  Енгізу  мен  редакторлыктүзейтуден  кейін  батырманы  шертіп  немесе  Епіег 
пернесін  басыңыз.Альфа-арнасында  ерешелікті  сактап  қойыңыз.Ол  үшін 
арнапар палитрасын ашып, 8&Ре 8вІесііоп й& сһаппеі  оатырмасыи шертіңіз.
8.  Ерекшеленген  жолды  Сігі+Н 
пернесімен  жасырыгі  қойыңыз.Нәтижесі 
ұнамаған  жағдайда  баска  түсті  таңдап  Ғііі  бұйрығымен  бояуды  орындай 
аласыз.Сосын  тағы  С
ігі
+О  пернесін  басып,  Сігі+О  пернесімен  ерекшеленген
жерді ашасыз.

73-су рет. Дайын маскіленген мәтін
ВИИ
Векторлык контурды даярлау.
1 .Ногігопіаі Туре аспабын ашыныз. 
-
2.Құжат терезесін  шертіңіз. Агіаі гарнитурасын таңдап,  ірі  кегльді,  мысапы 
48  нүктені таңдаңыз.
3.Кез-келген сөзді енгізіп, белгіленген батырманы шертіңіз.
Ү
е с і о
г
74-сурет.Векторлық контурдыц жасалуы.
4.Қабат  папитрасында  енгізілген  мәтіні  бар  қабат  ерекшеленеді.  Ьауег- 
Туре-Сгеаіе  \Уогк  Раіһ  (Слой-Текст-Создать  рабочий  контур) 
бұйрыгын 
таңдаңыз.
5.Жоба  папитрасында жұмыс  жобасы  - \Үогк  Раіһ  жолы  пайда болады.Оны 
8ауе Раіһ  (Сохранить контур) бұйрығымен сактап  койыңыз.
6.  Раіһ  Зеіесііоп  (  Выделение  контура)  құралын  таңдап,  мэтінді  коршап 
қойыңыз.  Барлық әріп ерекшеленген соң бөлек ысырып қойыңыз.
Ретушь және корректрлік фильтрлер
Көздің түсін  (бояуын) түзету.
1. саЦ5һагр.гіҒ бейнесін ашыныз.
2.Е11ірііса1  таг^иее  аспабымен  мысыктын  көзінін  екі  карашығын  2
эллипстык  қосылуы  аркылы  ерекшелеңіз.  Қарашыктардын  айналасын  сәл  коса 
белгілеңіз.
3.Есііі  іп  (^иіск  Ма§к  МосІе  батырмасын  шертініз.Енді  Гаусс  бойынша
альфа-арнасынын сүзгісін  қолданамыз.
4.ҒіІіеÓ²иг--Саіі58Іап Віііг бұйрыгын орындаңыз.
5.Алдып  апа  қарап  шыгу  терезесіне  апару  үшін  құжат терезесіндегі  көздін 
біреуін шертеміз.Көру масштабын үлкейтеміз.

6
.Кас
1
іи
5
  жылжымасын  жүргізіп  отырып  бейненщ  боялу  дәрежесін
іздейміз.2,5 дәрежесін тауып,ОК пернесін шертеміз.
7.Әдеттегі  редакторлык  түзету  режиміне  оралып.ерекшеленген  көзді 
СЧгІ+Н  пернесін  шертіп,жасырын  қойыңыз.Қызыл,сары  реңдерді  жою  үшін 
Ние/5аиігаііоп  бұйрығын  қолданыныз.  Ьі§һіпе85  жылжымасымен  көздерді
і карайтыиыз. 
Қимылды үйлестіру
1 .ІіГ суретін ашыныз.
2.  Арналар  палитрасын  ашып  ерекшелеу  ретінде  ІІГ  кескінінін  альфа- 
арнасын  іске  косыңыз.  Ол  үшін  кескінді  ерекшелеп  Ьоасі  сһаппеі  аз  яеіесііоп 
(Загрузить  канал  как  выделение) батырмасын  шертің з.  Арналар  палитрасынын 
КОВ  жолын шертіпдолык бояулы бейнемен жұмыс  істейміз.
3. Зеіесі-Іпүегее ( Выделить -Интертировать) бұйрығын ере сшеленіз.
75-сурет. Машинаға қозғалыс эффектісін беру.
4. 
Ғіііег-Віиг-Моііоп 
ВІиг 
(Фильтр-Размытие-Размытие 
движения)
бұйрығын орындаңыз.
5.Сұхбат  терезесіне  Ргеуіе\у  (Предварительный  просмотр)  жапаушасын
белгілеңіз.
6.  О  градус  бұрыш  белгілеңіз.  Оны  Апдіе  (Угол)  өрісінде  жасаңыз  немесе
дөңгелек жылжыманы бұрыңыз.
7. різіайее (  Расстояние) жылжымасы  аркылы бейненін аныктык дэрежесін
реттеніз.
8. ОК батырмасын шертініз.
Бояу каныктығын арттыру 
_
1.  5роп§е аспабымен  ЗаШгаІе режимін косып, Ғ
іоуу
  10%  мэнін белгіленіз.
2.Ғ1ош  мәнін 50%-ке көтерініз,аэгрограф режимін  қосыныз.  Алдымен 
Ое$аІигаіе,сосын  Заіигаіе режймдеріндегі ренмен жүргізініз.
3.8ігеп§іһ көлемі үлкейген сайын бояу да қанык бола түседі.
89

Сүзгіш ті әлсірсту
1. файлды ашыныз.
2.  Негізгі түс ( бояу) ретінде кызыл, кара түстерді таңданыз.
3.  Ғіііег-Агіізііс-Ыеоп  О
іо
\
у
  (Фильтр-Художественные-Неоновый  свет)
бұйрығын орындаңьп.
4.  Жарық  мөлшсрін  -  6  дэрежесінде,кашыктык  дэрежесін  28  мөлшерінде 
белгілеңіз.Түрлі  түсгі  төртбұрышта  сары  түсті  тандап,  ОК  батырмасын 
шертіңіз. 
*-• 
-А ' Щш
5.  Есііі-Ғасіе  Иеоп  Сіо\у  (Правка>Ослабить  Неоновый  свет)  бүйрығын 
орынданы?.. 
• 
Щ
76-сурет.Ыеоп С
іоүу
 (  Неоновық жарык)
Роіпііііге сүзгісіи пайдалану
1. Д р  бейнесін ашыңыз.
2.  Рен түсі орнына сары түсті алыңыз.
3.  Ғі 1 сег-Ріхе 1 аіе-РоіпIі 1 іге  (Фильтр  Объединение  пикселов-Пуантилизм) 
бұйрығын  орындаңыз.25  гіиксельдін  үлкен  көлемдегі  күйге  келтіріңіз.ОК 
батырмасын шертіңіз. 
піМ
4.Түрлі-түсті  нүктенің реңі  ретінде сары түс болады.
5. 
ЕсШ-Ғаёе 
Роіпііііге 
(Правка-Ослабить 
пуантилизм) 
бұйрығын
орындаңыз.  Соіог  Вгип  (Затемнение  цвета)  аралас  режимін  таңданыз.  Рен
қайтадан  ақ  түсті  болып,  бумалардагы  бояу  жайлып  көрінеді.  Аныктык 
мөлшерін
77-сурет.Текстура жасау үшін  Пуантилизм фильтрі
90

Суреттерді текстурамен бояу.
ІдіҒ  бейнесін  ашыңыз.Ол  үш  кабаттан  тұрадьг.ақ  түсті  кабат,мәтіні  бар 
жэне жоғарғы  Ьауегі  өрнекті  қйбаттар.
2. Жоғарғы  кабатты көрсетіңіз.Енді әрнек мәтінді жауып тастады.
3.  Жоғарғы  қабат үшін Отгіау  режимін  қосыныз.Аралас  кабаттын  ак түсті 
өрістерінде ақ түсті болып  қалды да, өрнектер тек әріптер тұрған  жерде көрінді.
78-сурет. Суреттерді текстурамен бояу.І
Көлемді баты рм алар күру.
1. Жана файл құру (фонның ақ түсін таңдау).
2. Шеңберді бөліп алу.
3. фон түсін кызылмен,  ал алдыңгы  план түсін  қарамен алдын-ала таңдап  алып, 
бөліп алынған шенберге градиентті  құюды  колдану.
4.  Мәзірден  Выделение-Модифицировать-Сжать  командасын  тандау.  Қарама- 
карсы бағытта жаңа шенберге градиентті  кұюды қолдану.
5.  Батырмаға әріп, сан немесе сез енгізу.
6.  Көлеңкемен толыктыру.
7.  Нэтижесінде 79-суретгі апамыз.
79-сурет.  Көлемді батырма.

Суретті баспаға ш ы ғару
1 .Оіі суретін ашамыз.
2.Ғі1е-Ргіпі  р і І !   Ргеуіе\ү  (  Печать  с  предварительным  просмотром) 
бұйрығын таңдаймыз. 
і
80-сурет. Ргіпі \
үійі
 Ргеуіе\у сұхбаттык терезесі.
2. 
Ра§е  8еіир  (Макет  страницы)  батырмасын  шсргтіңіз.РһпіеҢПринтер) 
батырмасын  шертіп,  ашылған  Ы ате  (  Имя) тізімінен  композиттік  баспа 
үшін принтер ( баспа құрылғысын) тандап, ОК батырмасын шертіңіз.
81-сурет.  Баспаға шығару терезесінін параметрлері.
4.  Ашылған 8іге (Размер) тізімінен А4 қағазынын форматын таңдау  крек.
5.  Ьапсксаре  (Книжная)  батырмасын  шертіп,  ОгіепіаІіоп(Ориентация) 
бөлімінен  парақтың альбомдық нысанасын таңдау керек.
6.  ЬаЬеІ8  (Маркировка)  жалаушасын  орнатып,  файл  атының  баспасын 
қосыңыз.
92

7. 
Бейне 
баспа 
құрылғысының 
(принтердің) 
өрісіне 
енгенін 
қадагапаңыз.Олай  болмаған  жағдайда  Зсаіе  ю ҒіІ  Меёіа  (Подогнать  под среду) 
жалаушасын орнатып, бейнені  кішірейту кажет.
82-сурет.Кескінің типографиялық белгілері
8.Баспа терезесіне  көшу  үшін  Ргіпі (  Печать)  батырмасына  шертіп,  сосын 
сол жерде ОК батырмасын басу қажет.
МасгошеЛіа Ғіазһ-те қарапайым суреттер салу.
М аш инаныц суретін салу алгоримті.
1.  Ғііе-Ые^  командасын  орындау  арқылы  жана  құжат  кұрыцыздар  да,  Ьауег  1 
кабатынын  атын  Машина  деп  өзгертініздер.  Ол  үшін  қабаттың  үстіне  әкеліп 
тышканнын батырмасын 2 рет тез-тез басып,  қабаттык атын жазу керек.
2.  Құралдар  панелінен  ^   Вгизһ  (Қылқаламды)  тандап  алыңыз.  Бұл  құралдың 
көмегімен салынган барлык объектілерді бояуга болады.
3.  Құралдар  панелінің  төменгі  жағындағы  Орііоп8-да  тандалып  алынган 
кұралдың  касиеттері  орналасады.  Осы  жерден  қылқаламның  түсін,  өлшемін
таңдап аламыз.
4.  Енді  машинаның эскизін салындар.
5.  Қарындаш  'Ш  құралын  пайдаланып  машинаның  бамперін  және  фарын 
салыңдар.
6.  Машинаның  кейбір  бүрыштары  кисайып  кеткен  жерлерін 
*  Зеіесйоп 
(белгілеп алу) қүралымен белгілеп алыңдар.
7.  Құралдар  панелінін  төменгі  жагындағы  Орііопз-ка  көніл  аударыңдар.  Оны 
екі  шартбелгі пайда болды.
8.  ^   Зшооіһ  — бұл  шартбелгіге  бассаңыз,  сызылган  сызықтын  біркалыпты 
емес кедір-бұдырларын жөндейді және ондагы нүктелер санын азайтады.
9.  ! 
8ігаі§һ1еп — сегменттер санын  азайга отырып, кисыктарды түзейді.
Оны  Мсхіііу  (Модификациялау)-8һаре  (Форма)  командасын  орьіндап,  8тооіһ
немесе 8ігаібһіеп пункттерінің бірін тандау аркылы да шарыруга болады.
10.  Машинанын сұлбасы дайын болғаннан кейін, оны  қалауларыңша бояндар.
93

Қабаттармен жумыс істеу.
Барлық  қабаттар  ТітеЬіпе-ның  сол  жақ  бөлігінде  орналасады.  Ондагы 
бейнеленген шартбелгілердің қызметтері:
®  - жаңа қабат косады;
♦ і  - Моііоп СиісІе (бағытталган қозғалыс) типті жаңа кабат қосады;
“  - кабаггарды реттеу үшін  Бума типті қабат косады.
ш  - керек емес қабаттарды өшіреді.
ш  - егер бұл шартбелгі  қосылып тұса, кабат көрініп түрады, ал өшіп түрса, 
онда кабат  көрінбейді.  I
(И  - қабатты редакторлаудан корғайды.
—   - объектілердің контуры гана көрініп тұратынд ій етеді.
11.  Жаңа кабат құрыңдар. Оның атын луг и дорога деп өзгертіңдер.
12.Жана кабат машина кабатынын астына орналасуы керек.
13.Машина кабатын редакторлаудан қоргаңдар.
Кітапханамен жумые істеу.
Егер  Ғ 1 1  пернесіне  бассаңыз,  онда  жүмыс  үстелінде  ЬіЬгагу  (Библиотека) 
панлі  пайда  болады.  Кітапхананың  элементтері  әр  түрлі:  графика  (Сгарһіс), 
батырма  (Ьиііоп),  клип  (шоүіе  сІір&),  дыбыстык  файл  (зошкі  Гііез)  немесе  каріп 
(Ғопіз)  болуы  мүмкін.  ҒІа§һ-те  құрылған  барлык  символдар  кітапханага 
орналасады.
14.Машина кабатының астына жана қабат қүрыңдар. Оган  машинанын 
дөңгелегі түратын орынга машинаның дөңгелегінің суретін салындар.
15.Дөңгелекті  белгілеп  алып,  Ғ8  пернесіне  басыңцар.  Ол  «Символга 
түрлендіру»  дегенді  білдіреді.  Немесе  оны  МоЛҒу  (Модификациялау)-Сопуеп 
Ю 8утЬо1  (Символга конвертациялау) командасымен орындауга да болады.
16.Ашылган  Сопуегі  Іо  8утЬоІ  сұхбат терезесінде  қүрылатын  символдын  атын 
жазу керек,  мысалы, коіехо.
17.Ары  қарай  Графика (Огарһіс) катарына жалауша койыныздар.
Ш
Ш
  V. п
Суретті экспорттау.
Біз  сурет  салып  алдык,  енді  оны  ОІҒ  немесе  ЛРЕО  форматына  экспорт
жасаймыз. 
1 
'
1.  Ол  үшін  суретті  клиптің  бірінші  кадрында  белгілеп  аламыз,  сосын 
Тіш еЬіпе  панелінің  бірінші  фрейміне  бір  рет  басамыз  да,  Ғііе-Ехроп-  Ехрогі 
Іша§е командасын орындаймыз.
2.  Ашылған  сұхбат  терезесіне  экспортталатын  суреттің  атын  «Машина» 
деп енгізіндер. 
’
3.  СІҒ типтін таңдаңдар да, 8ауе командасын орындандар.
4. Сонда СІҒ-ке экспорттау терезесі ашылады.
94

Батырма жасау.
1. Репсіі Тооі  көмегімен кез -  келген формадағы жабық қисык сызамыз.
2. Раіпі Вискеі Тооі жене Ғііі Соіог бояу түсін таңдап, 
к и с ы к т ы ң  
ішін бояймыз
2. 
Салычган 
фигураны 
символга 
айналдырамыз. 
Ол 
үшін 
мэзірден 
Іп8егі|СопүепЦТо5утЬоІ  таңдау  арқылы  ерекшелейміз.  Пайда  болган  терезеде 
Вішоп жалауын тандаймыз.
3.  Болашақ батарманы  екі  рет басамыз.  Уақыт шкапасында:  Іір, Оүег, О
оу
/
п
, Н
іі
 
атты кадрлар пайда болады.
ир - батырманың тыныш әрекетсіз күйдегі жагдайы.
Оуег - батырмаға тышканды апаргандағы  күйі.
ОолҮп - батырмага басқандағы күйі.
Ніі -  батырмадан тышқанды алып кеткендегі  күйі.
4.  Оуег  кадрына  кілттік  кадрды  коямыз.  Оны таңдаймыз және  фигураның түсін 
өзгертеміз (батырманы тышканмен шерткенде сондай түске өзгереді).
5. Алдыңгы пунктті тек түсін өзгерту үшін Оошп  кадры на қайталаймыз.
6.  Ніі -ке ІІр кадрын көшіріп аламыз.  Ол үшін  мәзірден Есііі|\Сору  Ғгате таңдау 
аркылы  Цр  кадрын  тандап  апамыз,  одан  кейін  Ніі  кадрын  мэзірден  ЕсМЦРаьіе
Ғгашез тандаймыз.
7. Дайын батырманы СТКЬ+Епіег батырмалдарына басу аркылы  көреміз.
2-эдісі
1.  Жаңа кабатта тіктөртбұрыш сызып апындар.
2.  Онын  бұрыштарын  сүйірлеңдер,  ол  үшін  Орііопз  -тан 
таңдап  алып, 
ашылған сұхбат терезесінде оның радиусын 50-ге тең етіп беріңдер.
3.  Объектінің өзін калдырып, онын контурын алып тастаңдар.
4.  Градиентті боямен бояңдар.
5.  Екі эллипс сапыңдар.  Біріншісін градиентті боямен бояңдар.
6.  Екінші  эллипсті  біртектес  бояумен  бояңдар.  біз  оны  өшіргіш  ретінде 
пайдаланамыз. Алдагы уакытта оны  «эллипс-өшіргіш» деп атайык.
7.  * 
8е1есііоп  (белгілеп  алу)  құралының  көмегімен  «эллипс-өшіргішті»
бірінші эллипстің үстін экеліп  койындар. 
1
8
.  «Эллипс-өшіргішті» 
белгілеп 
алып, 
Оеіеіе 
батырмасына 
басыңдар. 
Нэтижесінде мынадай сурет аламыз. 
—  2
9. 
Алында  сызып  алган  тіктөртбұрышты 
* 
Зеіессіоп  (белгілеп  апу) 
кұралынын  көмегімен  белгілеп  алып,  СТЕЬ+С  батырмаларына  басамыз.
(группировка)
10.2-суретті де белгілеп алып, СГКЬ+О батырмаларына басамыз. (группировка) 
И.Енді  2  суретті  3-суретте  көрсетілгендей  етіп,  төртбұрыштың  үстіне  әкеліп
орнал астырам ыз.
М асгошесііа  Ғіавһ-те б а т ы р м а л а р  ж асау.

12. А   Тех! (Текст)  күралын тандап  алып, батырманык атын 
жазайык,  Мысалы, 
Есептер деп жазайык.сонда 4-суреттегідей болуы  керек.
Денгелек батырмалар жасау*
1.  Екі түрлі түспен бір дөңгелек жэне элиппс салыңдар.
2.  Сурегте 
көрсеті л ген дей  Эллипсті  дөнгелектін  үстіне  орналастырындар.
1-сурет 
ч
3.  Эллипсті  белгілеп  алып,  Оеіеіе  батырмасына  басыңдар.  Нәтижесінде
мынадай сурет аламыз.  С  2-сурет.
4.  Бірінші  дәңгелектен  кішірек  сиякты  сондай  түсте  екінші  дөңгелек
салыңдар. 
I
5.  Батырманың  атын  ОК  деп  жазындар.  Сонда  бізде  мынадай  сурет
о #
алынады. 
■
М асгошейіа Ғіазһ-те аним ация жасау.
ТіпіеЬіпе  -дагы  қаргі  нүкте  -   бұл  кілттік  кадр  (Ключевой  кадр-КеуҒгате)  -  
сурет күрылатын  кадр.
Кадр -  ол  автоматты түрде  кұрылады. Олар бос  немесе бос емес болуы  мүмкін. 
Бос  емес  кадрлар тандалып  алынған  анимацияның типіне байланысты  үш  түрлі
болады: 
.  щ
•  анимация  жоқ кадрлар -  олар сұр түске боялған кадрлар;
• козғалысты  анимаииялау  (Моііоп  Тшееп-анимация  движения)  -  фиолетовый 
түске боялады; 
^ 
,
• форманы 
анимациялау  (Зһаре 
Тчуееп-анимация  формы)  -  ашык-жасыл  туске
боялады.
Ал бос кадрлар боялмаган  нүкте түрінде болады. Ол  кадрда сурет болмайды.
1.  Сахна  фонының  гүсін  өзгертеміз.  Ол  үшін  \\ГішІо\¥-РгореПіе5  командасын 
орындаймыз.  Сонда  экранный  төменгі  жағындағы  Васкцгоиші  соіог  (Фоннын 
түсі) батырмасынын көмегімен өзімізге ұнайтын түсті таңдап аламыз.
2.  Доптың суретін сапып алайық.
3.  ТітеЬіпе-ны ң бірінші  кадрында доп  қара  нүкте түрінде  бейнеленіп  түрады. 
Допты  белгілеп  аламыз  да, 
маркерді  шкаладағы  10-кадрдын  үстіне  экеліп 
қойыңдар.
4.  ТітеЬіпе-нынІО-кадрында  Ғ5  пернесіне  басыгі,  фрейм  кұрамыз.  Сонда  1* 
кадрдан  !0-кадрга дейікгі аралық сұр түске боялады.
5.  Енді  осы  аралыкта  тышқанның  оң  жак  батырмасын  басамыз  да,  Сгеаіе 
Моііоп  Т
ү/ееп 
(козғалысты  анимациялау)  опциясын  таңдаймыз.  Сонда  сұр 
кадрлар фиолетовый түске боялады.
6.  10-кадрды  қайтадан  белгілеп  аламыз  да,  Іп§егі-К еуҒ гате  командасын 
орындаймыз немесе Ғ6 пернесіне басып, 
к і л т т і к
 
кадр жасаймыз.
7.  18-кадрда тагы да бір рет Ғ 6  пернесіне басамыз.
96

8.  Енді  10-кадрда  доптың  орнын  жоғары  караи  ауыстырып  коямыз,  ал  18- 
кадрда  допты  бастапқы  тұрған  орнына  экеліп  қоямыз.  Сонда  ТіпіеЬіпе-нын
түрі  мынадай болады.
5. Жаңа кабат құрыңдар да, онда снарядтын  суретін салындар.
6. Снарядты белгілеп алып, оны  пулеметгін суретінің үстіне әкеліп койыңдар.
7.  Снарядтын  кабатында  бірінші  ТітеЬіпе-нан  кадрды  белгілеп  алындар  да, 
анимация  режимін  косындар,  ол  үшін  Іп&егі-  Сгеаіе 
Моііоп  Тшееп 
командасын
орындаймыз.
9.  Маркерді  сонғы  20-кадрга  қойып,  Ғб-пернесіне басамыз да, снарядты  түсетін 
жеріне экеліп коямыз.
10.  Енді  снарядтың  ұшатын  траекториясын  көрсету  керек.  Ол  үшін  баскарушы 
кабат кою керек.
11  Ол үшін 
батырмасына басу керек. Сонда 
жана 
кабат пайда болады, енді 
снарядтын ұшу траекториясын көрсетеміз.
Т ітеЫ пе-ны ң түрі мынадай болады
Сосын Епіег пернесіне басып анимацияны көреміз.
Трансформацияны анимациялау.
1.  1 -ші  кабатта сызыктын көмегімен үшбздэыш салындар.
2.  20-кадрда  бос  кілттік  кадр  күрындар.  Ол  үшін 
ІшеП-ВІапк 
КеуҒгате 
командасын орындандар.
3.  20-кадрда төртбұрыштың суретін салындар.
4.  40-кадрда  тагы  да  бос  бос  кілттік  кадр  құрыңдар.  Ол  үшін  ІпзеП-ВІапк 
КеуҒгате командасын орындандар.
5.  Осы кадрдаэллипсгіңсуретін салындар.
6.  60-кадрда  тагы  да  бір  бос  кілттік  кадр  құрындар.  Ол  үшін  Іпзегі-Віап
КеуҒгате командасын орындандар.
7.  60-кадрда үшбұрыштын суретін салың^іар.
8.  Маркерді бірінші  кадрға әкеліп койып, Ғ5 батырмасына басындар.
9.  Төмендегі Ршрейіез панелінен Т\үееп аланынан 8һаре-ні тандандар.
СондаТітеЬіпе-нынтүрі  мынадай болады
9. Сосын Епіег пернесіне басып анимацияны  көреміз.
Траекториямен  козғалту.
1.  1-ші  қабатка пушканың суретін салып алу  керек.
2. ТітеЬіпе-нан 20-кадрды тандап алыңдар.
3. Ғ5  пернесіне басып, фрейм  құрамыз.
4.  1-кадрға кайтып келіндер.
97

| 1 
5 
1 
1 
1  
1 - 1 -   #  
* -
|  
і  
9  
■ 
1  
$
 
|  
|
Ю
 
15 
20 
28
30
35
40
49 
50 
55 
86
| С
-
--------------------------------------------
—
-■»«>----
■
............... 1
п
>
>
............. —
—
—
■ ■  
■< 
Л
)
1 
1
1
 
ф
в!
Растрлык суретгі анимациялау.
1.  Фонның түсін өзгертеміз.
2.  Ғ ііе-Ітроп 
командасынын 
көмегімен 
құстың 
суретін 
(растрлык) 
импорттаймыз. 
* 
I
3.  Сосын  МосШ'у-Вгеак  Арап 
командасынын  немесе  СТКЬ+В  пернелерінін 
көмегімен суретті бөліп аламыз.
4.  Ластикті алып, суретгің артындағы фонды өшіреміз.
5.  Құс тұрған қабатты летает деген атпен ауыстырамыз.
6.  1-19  кадрлардың арасында көрсетілген траекториямен кұс ұшады.
7.  — ^  батырмасына басып бағыттауыш  қабат құі амыз.
8.  Осы қабатта қарындаштын көмегімен құстың ұшатын жолын саламыз.
9.  Енді тағы бір  кабат кұрамыз. Оны  падает деген атпен ауыстырамыз.
10.Ал 20-40 кадрларда төменгі траектория бойынша құс томен карай үшады.
11 .Сонда ТітеЬіпе-ны ң түрі  мынадай болады
«вши
• 
г
6
л. —
II  Я
.  
-
и
»
 
.4
20
28
441
5 0
•  >•
Л
1.  Енді  осыган  Вспышка деп аталатын тагы да бір қабат қосайык.
2.  Ол барлык қабагтардың үстінде орналасады.
3.  Ол үшін  шенбер сызып алып, оның контурын  алып тастаймыз да, 
градиентті боямен боямыз.
Сонда Т ітеЬіпе-ны ңтүрі  мынадай болады
ИМИ ІПІІГ і
Я
р
в  •
  в
%
  8  *
а СшЗе: 1а... 
О ?   Іву ег  10 
©  летает
Ю
ж
20 
26 
30
А 
I 
1  ^   1  I  *  I 
-  *   Л  ш А   1 ш Л
35
40 
46 
60
і
.
і ш
.
і
  и
 ь 
к
55
-   - 
І.
• У
Ж1
1.  Мәтін теріп алындар.
2.  Онын кабатын  проявка деп өзгертіңдер.
3.  Мэтін ақырындап  шығып,  қайтадан жок болып кету керек.
4.  Ол үшін Аірһа параметрін  1 -кадрда 0, ал  15  пен 25  кадрда  100 деп алу 
керек, ал 40 кадрда 0-ге тең деп апу керек.
Сонда ТітеЬіпе-ны ң түрі  мынадай болады
М а м   Ш 
I 
в 
ш  *
. 
»1»  ,  ,  Ч*
н
ш
ь  
-
г 1  ♦  • 1
20 
25
- - - ! - А-■-А
н
98

СогеІ ОКА\У - граф икалы к редакторы бойынша берілетін практикалы к
тапсы рм алар

Рһоіозһор -графикалық редакторы бойынша берілетін 
практикалық тапсырмалар
т
ю
с
т
Суреттегі  сары  гүлдерді  қызыл  түске 
өзгертіңіздер.  Нәтижесінде:
.
.
 
т
Суреттегі  құбырды  алып  тастаңыздар. 
Нәтижесінде:
Көрсетілген суретті салыңыздар.
«Сынған  мэтін» жасаңыздар.
«Жарқыраған» мэтін  құрыңыздар.
Көлеңкесі  түсіп  тұрған  шардың  суретін 
салыңыздар.
Мына  суретке  батып  бара  жаткан  күнді 
қосыңыздар. Нәтижесі:
100

т т
т
Г радиенттің 
жасаңыздар.
бірненше
нұскасын
Бастапқы  суреттің  судағы  шағылысуын 
жасаңыздар  Нәтижесінде:
Бастапкы  суретке  «мозаика»  эффектісін 
қосыңыздар.
Сферанын каркасын салыңыздар.
Гүлдің суретін сапыныздар.
Алтын шынжырдың суретін салыңыздар
Мынадай
жұлдыздын 
Г радиентті
салыңыздар. 
пайдаланыздар  және  кабаттармен  жұмыс
жасау кажет.
Көлемді батырма салыңыздар

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.  АсІоЬе  Рһоіозһор  С82  с  нуля!  Книга  +  видеокурс:  Учеб.  пособие  /  под 
ред.  Макса Владина. -  М.:Лучшие книги, 2006. -  320с.
2.  Бурлаков  М.  СогеЮКА\У  ХЗ.  Полное  руководство.  -   СПб.:  БХВ-
Петербург, 2006. -  768С. 
|
3.  Ковтанюк  Ю.С.  СогеГОКААУ  ХЗ.  Самоучитель -   М.:  ДМК  Пресс,  2006.-
496 с* 
' &
і
 
н
В
Н
Я
І
4.  Полещук  Н.  АиЮСай 2007:  2 0 /3 0  -  моделирование.  -  М.:Изд.  «Русская
редакция», 2007. -  416с. 
£ 
і 
.-г*  _Щ
5.  Панкратова Т. Рһо(о$һор 7. Учебный курс.  - СПб.:Питер, 2003.-528с.
6.  Сахлин  Д.  АсІоЬе  АсгоЬаі  6.0.  Самоучитель.  -   М.-.ДМК  Пресс,  2004.  -
432с. 
ч
7.  Порев В.  Компьютерная  графика. -  СПб., 2004.-432с.
8.  Китиг  Дж.  Ғіазһ  МХ.  Искусство  создания  >ҮЕВ-сайтов.-Спб.:000 
«ДифСофтЮП», 2003. 
Д  Д  
-цй
9.  Петров  М.Н.,  Молочков  В.П.  Компьютерная  графика:  Учебник  для 
ВУЗов (+СО).-СПб.:Питер, 2003.-736с.
10.Пономаренко С. АсІоЬе Рһоіо$һор 6.О.- Спб.,2003-832с.
П.Тарасевич  Ю.Ю.  Математическое  и  компьютерное  моделирование. 
Вводный  курс:Учеб.пособие. -  4-е изд. -  М.:Едиториал УРСС, 2004. -   152с.
12.Пантелеев  В.Г.  Компьютерная  микроскопия  /  Пантелеев  В.Г.,  Егорова
О.В.,  Клыкова Е.И. -  М.:Техносфера, 2005. -  304с.
102

Компьютерлік графика курсы бойынша 
тест тапсырмалары
1. Графикалык редактор —  бүл ...
A)  мәтіндік акпаратпен жұмыс жасауга арналган программа;
B) мультфильмдер кұруга арналган программа;
C) суреттерді өндеуге арналган программа;
О) сурет салу барысында дербес компьютердің ресурстарын баскаруга
арналган программа;
Е) суретші-график.
2. Палитра дегеніміз не?
A) бояулар жиынтыгы;
С) фондар жиынтыгы;
B) негізгі түстер жиынтыгы;
Е) құралдар тобы;
Е) дұрыс жауап жок.
3. Растрлык фафиканың кемшілігін  көрсетіңіз.
A) суреттін өлшемін өзгерткенде көлемінің аз болуы;
B)  файлдардын өте баяу ашылуы;
C) фотосурет пен жартылай тонды суреттерді сапалы түрде өңдеу
мүмкіндігінін 
болмауы;
О) экранга жэне принтерге өте баяу басып шыгарылуы;
Е) суреттін өлшемін өзгерткенде көлемінің үлкеюі.
4.  Векторлык графиканыңартықшылыгын  көрсетіңіз.
A)  суреттің өлшемін өзгерткенде сапасынын жогалмауы және жадыдан
орынды аз алуы;
B)  суреттін елшемін өзгерткенде сапасынын артуы және жадьідан орынды
аз алуы;
C)жадыдан орынды аз алуы;
О) экранга жэне принтерге өте баяу басып шыгарылуы;
Е) суретгін өлшемін өзгерткенде көлемінін үлкеюі.
5.  Растрлык графиканын негізгі  элементіне не жаталы?
A) символ 
(әріп);
B) төртбұрыш;
О  нүкте;
О) сызык;
Е) математнкалык формулалар.
103

6. Растрлык сурегті өңдеуге арналған графикалык редакторды көрсет.
A) Согеі ОКА\¥;
B)РһоІо8һор;
C) АсІоЬе Іііивігаіог;
^ ) Апішаіог;
Е) 3 0 8  МАХ.
7. Векторлық графикалык редакторды көрсет.
A) Согеі Б К А \¥; 
|  
*
B) Раіпі; 
/  
- V ,
C) АсіоЬе ІПизІгаЮг;
О) Ра^е Макет;
Е) З Ш  МАХ.
8.  Мультимедиа дегеніміз не?
A) Мәтін,  графикалык объектілер және қозғапыстың өзара үйлесуі;
B) Мәтіндік мен графикалык объектілердің өзара үйлесуі;
C) Мәтін, қозғалыс, дыбыс, графикалык объектілердің өзара үйлесуі; 
О) Қозғалыс, дыбыс, графикалык объектілердің өзара үйлесуі;
Е) Қозгалыс, дыбыс, графикалык объектілердін өзара үйлесуі.
9. Символдардың кемегімен салынган сурет қалай аталады?
A) Антиграфика; 
..
B) Кодталған графика;
C) Экспресс графика;
Б ) Псевдографика;
Е) Дурыс жауап жоқ.
10.  Көлемді суреттер қалай аталады?
A) Щ  
,  * *  *  
^   • 
... 
-  -  V
B) 4 0 ;
C) ЗӘ;
О) Ш  
чтшъ 
НН 
т * т т
Е) 6 0 .
11 • Фракталдык графиканың элементтік базасына не жатады?
A) геометриялық фигуралар;
B) пиксельдер;
C) растрлар;
О) математикалық есептеулер;
Е) математикалык формулалар. 
и
12. Векторлык графикада...
A) сурет примитивтерден құралады;
B) кез келген нүкте математикалык теңдеумен сипатталады;
104

С) экран нүктелерге, яғни пиксельдерге бөлінеді;
О) жранда барлык суреттер кылкаламмен ешшиады;
Е)  жранда барлык суреттер карындашлеи салынады.
13.  Примитвтерге жатпайтынды  корсет
A) шенбер;
B) түзу сычык;
C) төртбұрыиі;
Я  логотип;
Е) кисык сызық. 
^ 
|
14.  Растрлык суретгі  векторлык суреткс ауыстыру капай аталады?
A) Растрлау;
B) Трассировкалау;
C) Пискельдеу;
0 )  Ерекшелеу;
Е) Ауыстыру.
15. Графикалык редакторда мүмкін болатын негі .гі операцияларга нелер
жатады?
A) ерекшелеу, кешіру» кою;
B) карындаш,  қылкалам, өшіргіш;
C) сызык, шенбер, төртбұрыш;
О) ту стер жиынтығы;
Е) эффектілер.
16. Дербес компьютердің бейнежадысынын құрамына нелер кіреді ?
A) жедел жадьк монитор;
B) орталык процесссор, монитор;
C) монитор, бейнеадаптер;
О) жедел жады, бейнеадаптер;
Е) орталык процесссор, бейнеадаптер.
17.  Ак-кара түсті  шаршы суреттен тұратын файлдын көлемі 200 байт. 
Суреттің өлшемін (нүктелік) аныктаныздар?
A)  1000x1000;
B) 40x40;
C ) 1x1;
Б )  100x100;
Е) 2*2. ^  
« -» ;• -  4 
г; 
-=
18. Суреттін кенейтілуі (разрешение) немен өлшенеді ?
A) дюймдегі нүктелер саны (дрі);
B) мм, см, дюйм  немесе пиксель;
C) пиксель;

и )  мм, см;
Е) дюйм.
19. Монитордың нүктелерді  айыру мүмкіндігін көрсетіңіз.
A) 640x480;
B) 800x600; 
^  >
C)  1024x768;
О ) 900x900;
Е ) 120x130. 
|  
|
20. Принтердегі 300 сірі дегенді қалай түсінесіз?
A) принтердің дюймдегі 300 нүктені айырып тану мүмкіндігі;
B)  принтердің сеісундына 300 символды басу жылдамдыгы;
C) принтердің сагатына 300 символды басу жыддамдығы;
О) принтердің жолдағы 300 нүктені айырып тану мүмкіндігі;
Е)  принтердің сантиметрдегі 300 нүктені айырып тану мүмкіндігі.
21. Монитордың айырып тану мен түстітану қабілеті мынаган тәуелді 
болады:
A) монитордың техникалық сипаттамасына;
B) жедел жадының көлеміне;
C) процессордың жылдамдығына;
Я  адрестік шинаның разрядтылыгына;
Е) бейнежадының көлеміне.
22. Графикалық режимде суреттер үшін монитордың сипаттамасына ... 
жатады.
A) тік және көлденең шыгарылатын нүктелердің саны;
B) компьютерге енгізілетін мәліметтердің саны;
C) мэліметтерді өңдеу жылдамдығы;
О) бір жолға снятый символдар саны;
Е) бір секундта экранға шығатын символдар саны.
23. Сурет мониторға ненің көмегімен шығарылады?
A) Бейнеадаптер;
B) Сканер;
C) Дигитайзер;
О) Процессор;
Е) Модем.
24. Бейнежадыда эр нүктеге берілетін биттер саны нені білдіреді?
A) Үзындық;
B)Тереңдік;
C) Биіістік;
Б ) толықтық;
Е)  көгілдір, қара, сары.
106

25.
 Тусті беру разрядтылығы  дегеніміз не?
A) Монитор экранында бейнеленетін түстердің саны;
B)  8 , І 6 ,24 жэне 32 сандары;;
C) түстердің санына байланысты бір пиксельді  кодтауға қажетгі биттер 
саны;
В) шинаның разрядтылығымен сәйкес келеді;
Е) 256, Тгие Соіог.
26. Бейнеадаптер — бұл ... 

жүктеу/скачать 6,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: