екінші жыныс хромосомасына тәуелді дамиды. Ағзадағы 2-ші Х-хромосомасының
болуы
алғаш қалыптасқан жыныс безі мен жыныс жүйесінің дамуын әйел типіне сай
қалыптасуына бағыттайды.
Ал аталық жыныстың дамуы У-хромосомасына байланысты, аталық ұрық безі мен
сыртқы аталық жыныс мүшелері қалыптасады. Егер екінші жыныс
хромосомасының Х
не У хромосомаларының болмаған жағдайда жыныс бездері жіктелінбейді, туылған
балада оның орнына дәнекер ұлпалар қалыптасып, ішкі және сыртқы жыныс мүшелері
әйел типіне ұқсап, бірақ жетілмеген күйінде қалады. Аталық жыныстың
қалыптасуына
ағзадағы У-хромосомасының және жыныс бездерінің жіктелуі мен аталық жыныс
гормоны - тестостеронның синтезделуін анықтайтын У- хромосомамен тіркес гендердің
болуы жеткіліксіз. Бұл үшін аталық жыныс гормонына жасушалардың сезімталдығын
қамтамасыз ететін басқа геннің өнімі - белок рецептор қажет.
Белок- рецептордың
синтезіне Х хромосомада орналасқан ерекше ген жауап береді. Кейбір жағдайда
адамда рецессивті гендік мутация нәтижесінен белок-рецептор түзілмейді. Соның
салдарынан аталық жыныс белгілер дамымай қалады,
ондай жағдайда аналық жыныс
белгілері басым болады. (Моррис синдромы немесе тестикулярлық феминизация
синдромы: генотип ХУ, фенотип бойынша әйел).
Сонымен
адамда
аталық
жыныстың
қалыптасуы
2
аллельді
емес
гендердің комплементарлы әрекеттесуінің : аталық жыныс гормоны -тестостеронға
жауап беретін ген мен белок-рецептордың синтезіне жауап беретін геннің өзара
әрекеттесуінің нәтижесі.
Эпистаз:Бір аллельді емес геннің екінші бір аллельді емес генмен басылуы:
доминантты әсер көрсететін гендер эпистатикалық немесе
супресссор гендер деп
аталады. Бұл жағдайда эпистаз доминантты болып табылады.
Доминантты эпистазға тауықтардың қауырсындарының түстері мысал бола алады.
Доминантты С-гені түрлі түске, доминантты аллельді емес I гені супрессор және С-I
генотипті тауықтардың түсі ақ болады.
P: ♀ CCII x ♂ ccii
G: CI; CI; ci; ci;
F
1
CcIi
Достарыңызбен бөлісу: