Гендік инженерлік организмдердің адам денсаулығы мен қоршаған ортаға көрсететін қолайсыз әсерлерінің қауіптілігін бағалау
ГЕНЕТИКАЛЫҚ ИНЖЕНЕРИЯ БОЛАШАҚТА БІЗГЕ НЕ БЕРЕДІ ЖӘНЕ
жүктеу/скачать 0,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Еуроодақ елдеріндегі ГМО қауіпсіздігін бақылаудың нормативтік - құқықтық негіздері
| ГЕНЕТИКАЛЫҚ ИНЖЕНЕРИЯ БОЛАШАҚТА БІЗГЕ НЕ БЕРЕДІ ЖӘНЕ
БЕРЕ АЛАДЫ Жоғарыда көрсетілгендей, гендік - инженерлік организмдерді алу технологиясы дәстүрлі селекция мүмкіндігін айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді . Сонымен қатар, оның арқасында әдеттегі селекция арқылы алуға болмайтын ағзаларды алуға болады . Ол бұрын іс жүзінде шешілмейтін деп саналған аурулармен, аштықпен күрес мәселелерін нақты шешеді . Еуроодақ елдеріндегі ГМО қауіпсіздігін бақылаудың нормативтік - құқықтық негіздері Жаңа технологияларды дамыту кезінде іске асыру және басқару алгоритмі сөзсіз қалыптасуы тиіс . Ең алдымен реттеуші тетіктер – нормативтік база құрылуы тиіс . ГМО пайдалану кезінде биоқауіпсіздіктің заңнамалық негіздері алғаш рет 1992 жылы БҰҰ конференциясында қабылданған Рио - де - Жанейр декларациясында жасалды . Бұл декларацияда нормативтік базаны құру негізіне зиян мен қауіпсіздік туралы қандай да бір субъективті нанымдарды болдырмау үшін алдын ала сақтық қағидаты алынды . Сақтық шараларын қабылдау қағидаты - бұл қоршаған ортаға антропогендік әсерлердің белгісіздігіне негізделген тәсілдердің бірі . Мұндай тәсіл әлеуетті және болашақ залалды есепке алу қажеттілігін алдыңғы жоспарға ұсынады және болжамдау әдістерінің бірі, әлі болмаған тәуекел қолайсыз оқиғаларға әсер етудің алдын алу шарасы болып табылады . Сақтық шараларын қабылдау қағидаты құқықтық мәртебеге ие, өйткені ол көптеген халықаралық заңнамалық актілерде тұжырымдалған және пайдаланылады . БҰҰ - ның қоршаған орта және даму жөніндегі конференциясында 1992 жылы қабылданған Рио - де - Жанейр декларациясының 15- ші принципін дәл осындай тұрғыда қарау керек . Онда : "Мемлекеттің қоршаған ортасын қорғау мақсатында, өз мүмкіндіктеріне сәйкес сақтық шараларын қабылдау қағидаты кеңінен қолданылады . Елеулі немесе қайтымсыз зиян қаупі бар, бірақ сонымен бірге қауіптің қауіптілік дәрежесі туралы ғылыми белгісіздік болған жағдайларда – бұл қоршаған орта жағдайының нашарлауын алдын алу жөніндегі тиімді шараларды қабылдауды кейінге қалдыру үшін себеп бола алмайды . » Осылайша, адам өмірінің әлеуметтік - экономикалық, саяси аспектілері мен қауіпсіз қоршаған ортаны қамтамасыз ету арасындағы жаңа өзара қарым - қатынастардың маңызды қағидаттары жарияланды . "Сақтық шараларын қабылдау" принципі мынадай төрт элементті қамтиды : • тәуекел, • залал, • ғылыми белгісіздік • сараланған мүмкіндіктер . Тәуекел - бұл сақтық шараларын қабылдау принципінің анықтаушы сипаттамасы . Тәуекел үлкен немесе аз дәрежеде зиян келтіруі мүмкін болжамды ықтимал қауіп болып табылады . Зиян - бұл белгілі бір қауіптілік деңгейінің сипаттамасы . Бұл деңгей "күрделілік" және "қайтымсыз" сияқты ұғымдармен анықталады, соның нәтижесінде залалды бағалауға, жоюға және өтеуге байланысты қиындықтарға байланысты проблема жиі туындайды . |