Салыстыру әдістерін география ғылымында XIX ғасырда алғаш рет қолданған неміс ғалымы:
Гумбольдт
Риттер
Тейлор
Валлерстайн
Нысандарды сандық деректері бойынша топтастыру үшін қолданылатын әдіс:
Теңгерім
Мерзімдік қатар
Таңбалы
Рангтерге жіктеу
Мониторинг термині қалыптасты A. 1974ж
B. 1992ж
C. 2002ж
D. 1972ж
Бір нысанның әртүрлі уақыт кезеңдері бойынша қасиеттері мен көрсеткіштерін салыстыру қандай әдіс:
сандық
баламалау
диахронды
синхронды
Зымырандар жерді қанша биіктен түсіреді:
A. 200-1500км
B. 80-250км
C. 150-800км
D. 10-20км
Әуе-ғарыштық зерттеу қай уақыттан бастап қолданыла бастады:
ХХ ғасыр 90-жылдары
XXғасыр 20-жылдары
ХIXғасыр 50-жылдары
XXғасыр 60-жылдары
Деректерді талдау үшін қолданылатын математикалық және статистикалық әдістердің жиынтығы:
Мониторинг
Сараптама
Салыстыру
Сандық
Нақты деректер негізінде құрастырылатын математикалық үлгілеу әдісі:
Теңгерім
Таңбалы
Мерзімдік қатар
Рангтерге жіктеу
Ғарыштық түсірілімдерді
бақылау негізінде талдау жасау әдісі:
Физикалық
Дешифровка
Сандық
Салыстыру
Бір нысанның әртүрлі уақыт кезеңдері бойынша қасиеттері мен көрсеткіштерін салыстыру қандай әдіс:
Синхронды
Диахронды
Дешировка
Сандық
Салыстыру әдісіне үлес қосқан ғалым
Риттер
Бабурин
Ратцель
Холина
Аймақтық мониторингтің бақылау нысандары
Геожүйе, Агрожүйелер, Рекреациялық жүйелер
Атмосфера, Озон қабаты, көміртек диоксиді
Геосинклиналды белдеулер, цунами
Өзен, Топырақ, Жерасты сулары, Өнеркәсіптік - тұрмыстық қалдық сулар 13.Найробиде мониторингтің алғашқы үкіметаралық отырыс өтті
A. 1972
B. 1968
C. 1992
D. 1974
Мониторингтің Жер беті әдістеріне жатады
Географиялық
Физ-химиялық
Барлығы
Биологиялық
Ұшақтар жерді қанша биіктен түсіреді:
A. 10-20км
B. 80-250км
C. 200-1500км
D. 150-800км
Жасанды жер серіктертері жерді қанша биіктен түсіреді:
A. 150-800км
B. 10-20км
C. 80-250км
D. 200-1500км
Жергілікті мониторингтің бақылау нысандары
Өзен, Топырақ, Жерасты сулары, Өнеркәсіптік - тұрмыстық қалдық сулар
Геосинклиналды белдеулер, цунами
Атмосфера, Озон қабаты, көміртек диоксиді
Геожүйе, Агрожүйелер, Рекреациялық жүйелер
Ғаламдық мониторингтің бақылау нысандары
Геожүйе, Агрожүйелер, Рекреациялық жүйелер
Геосинклиналды белдеулер, цунами
Атмосфера, Озон қабаты, көміртек диоксиді
Өзен, Топырақ, Жерасты сулары, Өнеркәсіптік - тұрмыстық қалдық сулар
Ғаламдық мониторингтің бақылау нысандары
Геосинклиналды белдеулер, цунами
Гидросфера, Өсімдік және жануарлар түрлері
Өсімдіктер мен Жануарлардың жойылып бара жатқан түрлері
Атмосфераның төменгі қабаты, түтін, фондық радиация
Аймақтық мониторингтің бақылау нысандары
Гидросфера, Өсімдік және жануарлар түрлері
Өсімдіктер мен Жануарлардың жойылып бара жатқан түрлері
Атмосфераның төменгі қабаты, түтін, фондық радиация
Геосинклиналды белдеулер, цунами
Жергілікті мониторингтің бақылау нысандары
Өсімдіктер мен Жануарлардың жойылып бара жатқан түрлері
Гидросфера, Өсімдік және жануарлар түрлері
Атмосфераның төменгі қабаты, түтін, фондық радиация
Геосинклиналды белдеулер, цунами
Мониторингте атмосфера, озон қабаты, көміртек диоксиді, гидросфера, өсімдік және жануарлар дүниесі бақыланады
Елді мекен
Ғаламдық
Аймақтық
Жергілікті
Мониторингте геоэкологиялық немеме табиғи-шаруашылық жағдайларына зерттеу жүргізіледі
Жергілікті
Елді мекен
Ғаламдық
Аймақтық
Мониторингте санитарлық- эпидеммологиялық және биоэкологиялық жағдайлары бақыланады
Елді мекен
Жергілікті
Аймақтық
Ғаламдық
Мониторинг неше деңгейде жүргізіледі
2
5
3
4
Мониторинг әдістері
Синхронды, Диахронды, Баламалау
Әуе-ғарыштық, Жер беті
Теңгерім, Мерзімдік қатар
Таңбалы, Рангтерге жіктеу
Салыстыру әдістері
Таңбалы, Рангтерге жіктеу
Синхронды, Диахронды, Баламалау
Әуе-ғарыштық, Жер беті
Теңгерім, Мерзімдік қатар
Сандық әдістер түрлері
Теңгерім, Мерзімдік қатар
Жеке, Топтық
Синхронды, Диахронды, Баламалау
Әуе-ғарыштық, Жер беті
Сандық әдістер түрлері
Таңбалы, Рангтерге жіктеу
Синхронды, Диахронды, Баламалау
Жеке, Топтық
Әуе-ғарыштық, Жер беті
Жердің Геологиялық, сейсмикалық, геомофологиялық, климатологиялық, гидрологиялық, геоботаникалық,
ландшафтылықты зерттейтін жербеті әдісінің түрлері
Физикалық химиялық
Биологиялық
Географиялық
Дешифровка
Басқа ғылым саласында жақсы зерттелген нәрсемен сылыстыру негізінде балама табу арқылы зерттеу
синхронды
диахронды
сандық
баламалау
Бір қаладағы жылдық орташа температуралардың соңғы 100 жылдағы көрсеткіштерін салыстыру
диахронды
сандық
баламалау
синхронды
Қазақстан облыстарындағы 2018 жылғы туу коэффициетін салыстыру
синхронды
диахронды
сандық
баламалау
Уақыт мерзімі бойынша ретке келтірілген сандық көрсеткіштер жиынтығы:
Теңгерім
Мерзімдік қатар
Таңбалы
Рангтерге жіктеу
Кіріс пен шығыс түріндегі теңгерімдік ағымдар тән болатын жүйелерді есептеу әдісі:
Мерзімдік қатар
Теңгерім
Таңбалы
Рангтерге жіктеу
Блок-сызбалар, кестелер, графиктер арқылы геогарфиялық нысандарды сипаттайтын сандық әдіс
Теңгерім
Мерзімдік қатар
Таңбалы
Рангтерге жіктеу
Х = max - min / 3 формуласы арқылы есептелетін сандық әдіс
Таңбалы
Рангтерге жіктеу
Синхронды
Диахронды
Салыстыру әдісінде жер шарын тірі ағзаға теңеген ежелгі грек оқымыстысы
Платон
Геродот
Аристотель
Страбон
Қазіргі ғалымдар Азияның экономикасын адамға теңейді, бұл теңеу қандай әдіс:
Диахронды
Синхронды
Теңгерім
Баламалау
Қоршаған ортаның жай-күйін бақылау, оған баға беру және болжау
Эксперттік бағалау
Мониторинг
Сараптама
Салыстыру
Дельфи әдісін ойлап тапты: A. 1964ж
B. 1992ж
C. 1974ж
D. 1972ж
Бірнеше шешім арасынан ең үздігін таңдап алатын әдіс:
Сараптама
Модельдеу
Аудандастыру
Эксперттік-бағалау
Сарапшы ақпарат негізінде жағдайға, нысанның даму тенденцияларына баға беретін әдіс:
Сценарийлік
Талдамалық
Дельфи
Интервью
635 әдісі дегеніміз:
5минут, 3 идея, 6 сарапшы
5 сарапшы, 6 идея, 3минут
6 минут, 3 идея, 5 сарапшы
6 сарапшы, 5 идея, 3 минут
Үлкен эксперттік топтардағы эксперттер саны:
A. 1000-3000
B. 10-30
C. 100-1000
D. 30-100
Сарапшылар бірін-бірі танымайтын (анонимдік) әдіс:
Ой қозғау
Дельфи
Миға шабуыл
D. 635
Таңбалық модельдеу дегеніміз:
Нысанның геометриялық, физикалық, динамикалық сипаттамаларын бейнелеу
Нысан, құбылыстың қасиеттерін жете зерттелген немесе зерттеуге қолайлы, ұқсас балама негізінде көрсету
Зерттеудің бастапқы кезеңінде, модельдеуде нысан мен құбылысты зерттеуші ойында көрнекті түрде елестету
Зерттелетін нысан немесе құбылысты блок, сызба, кесте түрінде көрсету
Географиялық модельдеудің неше түрі бар:
2
3
5
4
Әрбір сарапшының өзіндік сценарий ұсынатын ынталандыру әдісі:
Тікелей миға шабуыл
Ынталандырушы бақылау
Пікір алмасу
Шығармашылық жұмыс
Саны шектеулі жеке сарапшылардың қатысуымен жүргізіледі
Ынталандырушы бақылау
Тікелей миға шабуыл
Пікір алмасу
Шығармашылық жұмыс
Жеке эксперттік бағалау түрлері
Дельфи, Миға шабуыл, 635
Интервью, Талдамалық, Сценарийлік
Жергілікті, Аймақтық, Ғаламдық
Жеке, Топтық
Топтық эксперттік бағалау түрлері
Дельфи, Миға шабуыл(ой қозғау), 635
Интервью, Талдамалық, Сценарийлік
Жеке, оптық
Жергілікті, Аймақтық, Ғаламдық 53 Эксперттік бағалау түрлері
Жеке, Топтық
Жергілікті, Аймақты, Ғаламдық
Дельфи, Миға шабуыл, 635
Интервью, Талдамалық, Сценарийлік
Мониторинг түрлері
Жергілікті, Аймақтық, Ғаламдық
Нысанның геометриялық, физикалық, динамикалық сипаттамаларын бейнелеу
логикалық
заттық
баламалық
таңбалы
Аса ірі эксперттік топтардағы эксперттер саны:
A. 1000-3000
B. 10-30
C. 30-100
D. 100-1000
Орташа эксперттік топтардағы эксперттер саны:
A. 100-1000
B. 30-100
C. 10-30
D. 1000-3000
Шағын эксперттік топтардағы эксперттер саны:
A. 30-100
B. 10-30
C. 1000-3000
D. 100-1000
Сарапшы нысанның немесе үдерістің болашақта қалай дамитыны жайлы болжам ұсынады
Дельфи
Интервью
Сценарийлік
Талдамалық
Сарапшыға проблемаға қатысты сұрақтар беріліп, бірден жауап алынады
Сценарийлік
Дельфи
Талдамалық
Интервью
Жетекші сарапшының басқаруымен тапсырмалар орындау әдісі
Ынталандырушы бақылау
Шығармашылық жұмыс
Пікір алмасу
Тікелей миға шабуыл
Көптеген сарапшылардың көзқарастарын ұсыну арқылы идеялар жинақталуы әдісі
Ынталандырушы бақылау
Тікелей миға шабуыл
Пікір алмасу
Шығармашылық жұмыс
Белгілі бір оқиғаның ықтималдылығын анықтап және бағалайтын топтық сараптаманың ең кең таралған түрі
Миға шабуыл
Дельфи
Интервью
D. 635
Қоршаған орта жағдайына баға беріліп, оның табиғи факторлар мен адам іс-әрекеті нәтижесінде өзгеруіне ғылыми болжам жасау
Географиялық аудандастыру әдісі
Географиялық модельдеу әдісі
Географиялық сандық әдісі
Географиялық сараптама әдісі
Географиялық сараптама түрлері:
Экономикалық, Физикалық
Саяси, Экологиялық
Экономикалық, Саяси
Экологиялық, Экономикалық
Өндірісті аумақтың табиғи ортасы мен табиғат ресурстарының жай-күйін сандық-сапалық бағалау және өзгерістерін сараптау әдісі
Физикалық сараптама
Экономикалық сараптама
Экологиялық сараптама
Саяси сараптама
Аудандық жоспарлау және экономикалық нысандарды жобалау негіздемесін жасау мақсатында аумақтық жобаларды сараптау әдісі
Экологиялық сараптама
Экономикалық сараптама
Саяси сараптама
Физикалық сараптама
Географиялық сараптаманың сипаттамалары:
Экологиялық, Экономикалық
Дельфи, Миға шабуыл
Интервью, Талмалық, Сценарийлік
Параметрлік, Функциялық, Типологиялық
Кешенді сараптамалық сараптама жүргізілген Қытайдағы Әлемнің ең ірі су электрстансысы
Итайпу
Гури
Братск
Үш шатқал
Жапония өткізілген дельфиде 2659 сарапшы 13 сала бойынша пікір алмасқан, бұл эксперттік топтың қандай түрі
Үлкен эксперттік топ
Орташа эксперттік топ
Шағын эксперттік топ
Аса ірі эксперттік топ
Сарапшылардың пікірі негізінде жобаға қатысты баға беру, шешім қабылдау процедурасы
Модельдеу
Эксперттік-бағалау
Аудандастыру
Салыстыру
Балама модельдеу дегеніміз:
Нысанның геометриялық, физикалық, динамикалық сипаттамаларын бейнелеу
Нысан, құбылыстың қасиеттерін жете зерттелген немесе зерттеуге қолайлы, ұқсас балама негізінде көрсету
Зерттелетін нысан немесе құбылысты блок, сызба, кесте түрінде көрсету
Зерттеудің бастапқы кезеңінде, модельдеуде нысан мен құбылысты зерттеуші ойында көрнекті түрде елестету
Логикалық модельдеу дегеніміз:
Нысанның геометриялық, физикалық, динамикалық сипаттамаларын бейнелеу
Зерттеудің бастапқы кезеңінде, модельдеуде нысан мен құбылысты зерттеуші ойында көрнекті түрде елестету
Зерттелетін нысан немесе құбылысты блок, сызба, кесте түрінде көрсету
Нысан, құбылыстың қасиеттерін жете зерттелген немесе зерттеуге қолайлы, ұқсас балама негізінде көрсету
Заттық модельдеу дегеніміз:
Зерттеудің бастапқы кезеңінде, модельдеуде нысан мен құбылысты
зерттеуші ойында көрнекті түрде елестету
Нысанның геометриялық, физикалық, динамикалық сипаттамаларын бейнелеу
Зерттелетін нысан немесе құбылысты блок, сызба, кесте түрінде көрсету
Нысан, құбылыстың қасиеттерін жете зерттелген немесе зерттеуге қолайлы, ұқсас балама негізінде көрсету
Нақты нысанның, құбылыс немесе үдерістің маңызды белгілері мен байланыстарын жалпылама түрде бейнелейтін жеңілдіктер үлгісі
Аудандастыру
Геожүйе
Модель
Сценарий
Географиялық қабықтың зат, энергия және ақпарат тасымалы мен біріккен, өзара байланысқан құрамбөліктерінің жиынтығы
Геожүйе
Модель
Сценарий
Аудандастыру
Зерттеу нысанының дамуы мен жағдайға қатысты сипаттама
Аудандастыру
Геожүйе
Сценарий
Модель
Халықтың тіршілік салаларын түгел қамтитын кешенді талдау, бағалау және болжам жасау
Физикалық сараптама
Экологиялық сараптама
Кешенді географиялық сараптама
Саяси сараптама
Аудандастыру негіздері қалыптасқан уақыт:
XX ғасыр
XIXғасыр аяғы XXғасыр басы
XIX ғасыр
XVIIIғасыр аяғы XIXғасыр басы
Менделеев кестесімен пара-пар болатын әдіс:
Мониторинг
Аудандастыру
Сараптама
Модельдеу
Аудандастырылатын нысан немесе құбылыс ареалдың барлық бөлігінде
бірдей қасиеттерге ие және таралу жиілігі бірдей болатын ареал түрі:
Біртекті
Торапты
Жеке
Топтық
Бір немесе бірнеше белгілері бойынша ұқсас болатын аумақтарды қосу арқылы анықталатын аудан:
Талдамалы
Біртекті
Жинақтамалы
Торапты
Физикалық географияда аудандастырудың екі Жетекші фактор:
Геология мен геоморфология
Геология мен климат
Табиғат зонасы мен климат
Климат пен өзен-көлдер
Экономикалық және әлеуметтік географияда аудандастыру негізгі екі әдісі:
Талдамалы, Жинақтамалы
Сапалық талдау, сандық тәсілдеме
Торапты, Біртекті
Жоғары, Төменгі
Жер бетінде белгілі бір құбылыстың , нысандардың таралған аумағы:
Аумақ
Ареал
Аудан
Кеңістік
Деректерді талдау
үшін қолданылатын математикалық және статистикалық әдістердің жиынтығы:
Аудандастыру
Салыстыру
Сандық
Модельдеу
Төмендегі аудандастырудың түрін тап Әлемдік өркениет - жеке өркениет …..
Экономикалық -География
Физикалық -География
Мәдениет -География
Саяси -География
Географиядағы модельдеу әдістерінің түрлері:
6
5
7
4
Картадағы ирек, иілген сызықтар бойымен қашықтықты анықтайтын құрал:
Курвиметр
Планиметр
Деңгейлегіш
Транспортир
Карта бойынша аудан өлшемін алудың кең қолданылатын, ең қарапайым жолы...
картометриялық әдісі
картографиялық анимация әдісі
Растрлық бейнелер әдісі
Палетка әдісі
Картадағы кез-келген нысанның аудан өлшемін алу үшін қолданылатын картографиялық құрал:
Деңгейлегіш
Курвиметр
Планиметр
Транспортир
Аудандарды анықтау ретін сипаттаған
В.Н.Холина
Баранский
Н.Неклесса
В.Бабурин
Аудандастырылатын нысан немесе құбылыс ареалдың орталық (ядро) бөлігінде неғұрлым айқын көрінеді, шеттеріне қарай жиілігі төмендейтін ареал түрі:
Жеке
Топтық
Торапты
Біртекті
Үлкен аумақты бөлу арқылы анықталатын аудан
Торапты
Жинақтамалы
Біртекті
Талдамалы
Аудандарды анықтау ретінде Төменнен бастап аудандастыру
Жинақтамалы
Талдамалы
Біртекті
Торапты
Аудандарды анықтау ретінде Жоғарыдан бастап аудандастыру
Талдамалы
Біртекті
Жинақтамалы
Торапты
Аудандастыру арқылы аумақтағы географиялық жағдайлары ұқсас бөліктер жүйеленіп, өзіндік әркелкіліктері айқындалады:
Географиялық кеңістік
Ареал
Аумақтық жүйелер
Аудан
Физикалық географияда табиғи жүйелерді аудандастырудың екі негізгі әдісі қолданылады:
Сапалық талдау, сандық тәсілдеме
Торапты, Біртекті
Талдамалы, Жинақтамалы
Жетекші фактор, Беттестіру
Географиялық құрылымдық сызбасын жасаған ресейлік географтар:
Ю.Гладкий, А.Чистобаев
И.Александров, Н.Баранский, Н.Колосовский
К.Риттер, А.Гумбольтд
Н.Баранский, Н.Двоскин
Экономикалық аудандастыру теориясының негізін салған КСРО ғалымдары:
Ю.Гладкий, А.Чистобаев
Н.Баранский, Н.Двоскин
И.Александров, Н.Баранский, Н.Колосовский
К.Риттер, А.Гумбольтд
Салыстыру әдісіне үлес қосқан ғалымдар
Ю.Гладкий, А.Чистобаев
К.Риттер, А.Гумбольтд
Н.Баранский, Н.Двоскин
И.Александров, Н.Баранский, Н.Колосовский
Аудандастырудың маңызды принциптері:
Ауқымы, Шешімінің күрделі болуы, Маңыздылығы
Салыстыру, Сипаттау, Сараптау
Экономикалық, Физикалық, Саяси D.Біртектілігі, Үздіксіздігі, Мақсаттылығы
Аудандастыру кезеңдері
Агрожүйелерді анықтау, Аудандастыру үшін маңызды белгілерді анықтау, Белгілі бойынша жіктеу, Ареалдарды сараптау
Геожүйелерді таңдау, Аудандастыру үшін маңызды белгілерді анықтау, Белгілері бойынша жіктеу, Ареалдар негізінде шегараларды анықтау
Геожүйелерді таңдау, Аудандастыру үшін маңызды белгілерді анықтау, Аудандарға сараптама жасау,
Ареалдар негізінде шегараларды анықтау
Геожүйелерді таңдау, Аудандастыру үшін маңызды белгілерді анықтау, Белгілі бойынша жіктеу, Ареалдарды бөліп аудандастыру