Гылыми журналы многопрофильный научный журнал

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
11 
орналасуы  мен  ветеринария  саласының  мамандарымен  толығамен  қамтамасыз  етілуіне  байла
-
нысты екенін кӛруге болады. 
 
Келтірілген  деректерге  сәйкес  бұзаулардың  колибактериоз
 
ауруларына  шалдыққан  бұзау
-
лардың    80%  астамы  туылғаннан  7  күнге  дейінгі  кейінгі  бұзаулар  құрайды.  Осымен  бірге  бұзау
-
лардың колибактериоз
 
ауруларына шалдығатын бұзаулардың  негізін 1
-
3 тума сиырлары құрайды.
 
Бұзаулардың  шығындарының  негізгі  себебі  –
 
ас  қорыту  жолдары  аурулары  мен  тыныс  алу 
жолдары  ауруларына  болып  саналады.  Колибактериоз  ауруларына  шалдыққан  бұзаулардан 
шығатын  шаруашылықтың  экономикалық  шығынды  есептегенде  алдымен  осы  аурулар  себебінен 
болатын  экономикалық шығындарды есептеу жӛнінде
 
деректер келтірілген.
 
Негізгі ұғымдар
:
Ірі қара мал,  бұзау, бұзау аурулары.
 
 
 
РАСПРОСТРАНЕНИЕ И ВРЕД КОЛИБАКТЕРИОЗА ТЕЛЯТ В ХОЗЯЙСТВЕ 
«КАРАМАН
-
К»
 
 
Джакипов Е.С. –
 
магистр факультета ветеринарии и технологии животноводства, Коста
-
найский государственный университет имени А. Байтурсынова
 
Габдуллин  Ш.С.  –
 
магистр  факультета  ветеринарии  и  технологии  животноводства, 
Костанайский государственный университет имени А. Байтурсынова
  
 
В  статье  для  выявления  заболевания  в  ТОО  «Караман
-
К»
 
исследования  прошли  всего  820 
голов телят. Определены возраст  телят, выявлены заболевание колибактериоза и его уровень 
распространения  в  хозяйств.  Также
, 
по  этим  данным  видно,  что  распространение  заболевания 
колибактериоза очень тесно заимосвязано с полным обеспечением специалистами ветеринарной 
отрасли.
 
По представленным данным
 
более 80% телят
, 
зараженных колибактериозом, являются те
-
лята  до  7  дней.  Также,  основными  заражающиесями  заболеваниями  колибактериоза  являются 
телята от коров 1
-
3 отела.
 
Главной причиной падежа телят является  –
 
заболевания путей пищеварения  и пути дыха
-
ния.  В  работе  предоставлены  информации  по  затратам  и  по  подсчетам  экономической  эффек
-
тивности  в  хозяйстве,  По  результатам  исследования  основновной  причиной  затрат  являются 
это заболевание. 
 
Ключевые слова: крупный рогатый скот, теленок, заболевание телят.
 
 
 
DISSEMINATION AND INJURY KOLIBAKTERIOZE CALVES IN THE FARM 
"KARAMAN-K" 
 
Dzhakipov  ES  -  Masters  degree  in  veterinary  medicine  and  animal  husbandry  technology,  Kostanai 
State University A.Baitursynov 
Gabdullin  SS  -  Masters  degree  in  veterinary  medicine  and  animal  husbandry  technology,  Kostanai 
State University A.Baitursynov 
 
In  an  article for  the  detection  of  the  disease  in  the  L L P "Karaman  - K"  trials were   just  820  
heads of  calves.  Determine the  age  of  the  calves,  the  disease  is  detected  colibacteriosis  and  preva-
lence  in  the  farms.  Also,   according  to  these data  it  is clear that  the  spread  of  the  disease  is  closely 
colibacteriosis   zaimosvyazano  with  full  veterinary  experts  of  the  industry. 
According    to    the  data  presented  over    80%    of  infected    calves    kolibakterioze    is  calves  up    to    7 
days.  Also,  the  main diseases    zarazhayuschiesyami    colibacteriosis  are  calves from cows calving 1-3. 
The main  cause  of  mortality  of calves is - diseases of the digestive tract and ways of breathing. The 
paper provided information  on  the  costs and  estimated  economic   efficiency  in  the sector, the results  of 
the study are the costs osnovnovnymi cause this disease. 
Keywords: cattle, calf, calf disease. 
 
Тақырыптың  ӛзектілігі.
 
Мал  шаруашылығының  нарықтық  кезеңге 
кӛшуі  жануарларды  ұстау,  тӛлдерді  ӛсіру  техно
-
логиясын, ветеринарлық
-
санитарлық қызмет кӛр
-
сетуді, аурулардың алдын
-
алу және емдеу тәсіл
-
дерін түбегейлі ӛзгертеді.
 
Жаңа туылған бұзауларды сақтап қалу, кү
-
тіп 
- 
бағудың    жаңа  жағдайларына  бейімделген,  
жақсы  дамыған  тӛлдерді  ӛсіру 
- 
мал    шаруашы
-
лығы ӛнімдерін   арттырудың  негізі  болып табы
-
лады. Тӛл  басын  жоғалтудың  негізгі  себептері 
–
 
асқазан –
 
ішек жолдары және  тыныс  жолдары  
ағзаларының  инфекциялық  аурулары. Бұл ауру
-

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
12 
лар  кең  таралған және
 
әжептеуір  экономикалық  
шығынға  душар етеді, оны
 50 -
80% тӛл
 
басының 
ауруға  ұшырап,  оның  ішінде  30%
-
ы  ӛлім
-
жітімге    
ұшырайтындығымен түсіндіруге болады
. 
Жаңа  туылған  тӛлдердің  негізгі  аурулары 
ретінде  колибактериозды  атап  айтуға  болады. 
Соңғы  жылдары  бұзаулардың  асқазан
-
ішек  жол
-
дары  мен  респираторлық  аурулары  туралы 
мағлұматтардың  кеңейе  түскеніне  қарамастан, 
бұл мәселелер ӛзекті күйінде қалып отыр. 
 
Зерттеу  жҧмыстарының  материалдары 
мен тәсілдері.
 
2011  - 
2013  жылдары  А.  Байтұрсынұлы 
Қостанай  емлекеттік  ниверсетнің
 
ылыми  зертха
-
насында  зерттеу  тақырыбы  бойынша  жүргізілген 
зерттеулер  қорытындылары  және  дәрмекті  Қа
-
зақстан  Республикасының  шаруашылықтарында 
ӛндірістік  сынақтардан  ӛткізу  нәтижелері  негізін
-
де орындалды.
 
Асқазан
-
ішек жолдары ауруларының негізгі 
қоздырушылары  колибактериоз  екенін  ескере 
отырып,  ӛлген  бұзаулардан  бӛлініп  алынып, 
зертханасының ветеринариялық  диагностикалық 
зертханасында жүргізілді. 
 
Алдымызға  қойылған  мақсатқа  жету  үшін 
қойылған мәселелердің біріншісін орындау бары
-
сында  осы  шаруашылықтардағы  мал  басын  то
-
лық  жалпы  клиникалық  диспансеризациядан  ӛт
-
кіздік.  Диспансеризация  жүргізу  барысында  ірі 
қара  малдың  физиологиялық  жағдайын,  жасын, 
сүттілігін, ауру басталған мерзімін анықтадық. 
 
Зерттеу 
жҧмыстарының 
нәтижелері
 
Ауырған  малдарды  "Қараман 
- 
К"  ЖШС  ферма
-
сында  анықтау  үшін  барлығы  820  бас  бұзау 
тексеруден ӛтті. 
 
Бұзаулардың  колибактериоз
 
ауруларын
 
балау  тәсілдері:  қарау,  ұстап  кӛру  (пальпация), 
зертханалық  зерттеу    арқылы    дәрежесін  анық
-
тадық. 
 
Зерттеу  нәтижелері  бірінші  кестелерде 
келтірілген.  Кестеде  бұзаулардың  жасы  мен 
шаруашылыққтарда  таралуы  бойынша  деректер 
келтірілген.  Осы  деректер  бойынша  колибакте
-
риоз
 
ауруларының  таралуының  мал  шаруашы
-
лығының  орналасуы  мен  ветеринария  саласы
-
ның  мамандарымен  толығамен  қамтамасыз  еті
-
луіне байланысты екенін кӛруге болады.
 
  
Бҧзаулардың колибактериоз
 
ауруларының  жасына байланысты таралуы
 
 
Кӛрсеткіштер
 
Шаруашылық
 
"Қараман 
- 
К"
 
7 - 
кҥндік
 
27 - 
кҥндік
 
Бұзаулардың жалпы саны
 
820 
- 
- 
Ауырған бұзаулар
 
120 
75 
–
 85 
45 - 35 
Ауырған бұзаулар 
% -
ы
 
8,2 % 
80 % 
40% 
 
Кестеде  келтірілген  деректерге  сәйкес  бұ
-
заулардың  колибактериоз
 
ауруларына  шалдық
-
қан  бұзаулардың    80%  астамы  туылғаннан  7 
күнге  дейінгі  кейінгі  бұзаулар  құрайды.  Осымен 
бірге  кестедегі  деректер  бойынша  бұзаулардың 
колибактериоз
 
ауруларына  шалдығатын  бұзау
-
лардың  негізін 1
-
3 тума сиырлары құрайды.
 
 
Бұзаулардың  шығындарының  негізгі  се
-
бебі  –
 
ас  қорыту  жолдары  аурулары  мен  тыныс 
алу  жолдары  ауруларына  болып  саналады. 
Әдеби  мәліметтер  мен  түрлі  елдердегі  автор
-
лардың  ғылыми  зерттеулеріне  сүйенсек,  бұл 
аурулар  80%,  тіпті  100%  жағдайда  кездесіп,  тӛл 
басын едәуір шығынға ұшырайтыны белгілі.
 
Атап  айтар  болсақ  мұндай  ауруларға  без
-
гек, іш ӛту, ӛлітию, буын мен ӛкпенің қабынуы си
-
яқты ортақ клиникалық белгілері бар эшерихиоз, 
сальмонеллез және стрептококкоз жатады. 
 
Бұзауларды, әсіресе, алғашқы 10
-
25 күнді
-
гінде  сақтап  қалу  қиынға  соғады.  Ӛлім
-
жітімнің 
50%-
ы  осы  кезеңге  тап  келеді.  Одан  басқа  ал
-
ғашқы  күндерде  ауырып,  жазылған  бұзаулар  на
-
шар дамып және салмақ қосуы 15
-20%-
ға тӛмен
-
дейді. 
 
Іш  құрылысы  аурулардың  тікелей  қоздыр
-
ғышының бірі болып колибактериоз болып табы
-
лады.  Соңғы  жылдары  бұзаулардың  іш  құрылы
-
сы аурулары туралы мағлұматтардың тереңдеге
-
ніне  қарамастан,  бұл  аурулар  бүгінгі  күнде  де 
ӛзекті мәселелердің бірі болып отыр.
 
Колибактериоз ауруларына шалдыққан бұ
-
заулардан  шығатын  шаруашылықтың  экономи
-
калық шығынды есептегенде алдымен осы ауру
-
лар себебінен болатын экономикалық шығындар
-
ды есептеу қажет.
 
Біріншіден  бұзаулардың  ӛнімділігінің  тӛ
-
мендеуі–салмағының–
 
қоңдылығының тӛмендеуі.
 
Екіншіден  бұзаулардың  ӛсіп  –
 
ӛну,  салмақ 
қосуы тӛмендеуі.
 
Үшінші  бұзауларды  қорада  күту
  - 
қолдан 
еміздіру,  сәйкесінше  малшы  еңбекақысына  шы
-
ғын шығады.
 
Тӛртінші  шығын  бағыты  жұмсалған  дәрі 
дәрмектер мен
 
мал дәрігерінің еңбекақысы. 
 
Зерттеу  жұмыстарының  барысында  келесі 
деректер алынды: 
 
Ауырған мал саны: 120 бас бұзау анықтал
-
ды,  соның  ішінде  11  бұзау  толығымен  есептен 
шығарылды.
 
Экономикалық  тиімділігін  анықтау  үшін, 
байқалатын  экономикалық шығындарды
 
анықтау 
қажет.  Колибактериоз  ауруда  экономикалық  шы
-
ғынның екі түрі байқалады.
 
1. 
Ауруға  шалдыққан  малдар  ӛлімге  ұшы
-
рауынан байқалатын шығын. 
 
У
1
=11(18050+0,6
*
6
*
400)-
0=214390 тенге
 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
13 
  2. 
Ауырған  бұзауларда  тәуліктік  тірі 
салмақ  орташа  қосуы  тӛмендеуінен  байқалатын 
шығын. 
 
Сонда: У
2
=85(0,7+0,4)
 *
5
*
400=187000 тенге 
бірінші топтан.
 
   
  
У
2
=35(0,7+0,3)
 *
27
*
400=378000 тенге
 
екінші топтан.   
 
Бұл шығынның түрі жалпы құрады:  565000 
тенгені.
 
Сонда:  У
0
=214390+565000=779390 тенгені 
құрады.
 
 
Бұл аурулармен күресу амалдарының ішін
-
де  серо
- 
және  вакциндік  алдын
-
алу  шаралары
-
ның маңызы зор.
 
Жаңа туылған тӛлдерде иммундық жүйенің 
дами  қоймауына  байланысты,  оларды  вакцина
-
мен  егудің  тиімділігі  шамалы.  Сондықтан,  жану
-
арлардың  жалпы  тӛзімділігін  және  ауруға  қарсы 
тұру
 
қабілетін арттыратын биологиялық белсенді 
заттарды  іздестіру  ветеринарияның  қомақты 
бағыттарының  бірі  болып  табылады.  Бұзаулар
-
дың колибактериоз кезінде алдын –
 
ала іс шара
-
ларын  ӛткізу  және  диагностиканы  зертханада 
зерттеу.
 
      
Қортынды:
 
1.    Бұзаулардың  колибактериоз
 
аурула
-
рына  шалдыққан  бұзаулардың    80%  астамы  ту
-
ылғаннан  7  күнге  дейінгі  кейінгі  бұзаулар  құрай
-
ды.  Осымен  бірге  кестедегі  деректер  бойынша 
бұзаулардың колибактериоз
 
ауруларына шалды
-
ғатын  бұзаулардың    негізін  1
-
3  тума  сиырлары 
құрайды.
 
2. 
Шаруашылықтардағы  бұзаулардың  ко
-
либактериоз
 
ауруларына  шалдыққан  бұзаулар
-
дың  басым  кӛпшілігі  7  –
 
27  күн  аралығындағы 
бұзаулар екені анықталды.
 
3.   
Колибактериоз
 
ауруларына  шалдыққан 
бұзаулардың салмақ қосуы, сау бұзаулардан 0,4 
кг –
 
ға тӛмен оналды.
 
4. 
Зертханалық  жануарларға  жасалған 
эксперименталдық  тәжірибелерден  кӛргеніміз
-
дей,  эшерихиялардың  ӛлген  бұзаулардан  бӛліп 
алып  зерттеген  штамдары  жаңа  туылған  бұзау
-
лардың ауруға және ӛлім
-
жітімге ұшырауына
 
се
-
беп болу мүмкіндігі бар екендігі анықталды.   
 
 
Әдебиеттер тізімі:
 
1.  Сайдулдин  Т.,  /Індеттану  және  жануар
-
лардың  жұқпалы  аурулары.  –
 
Алматы,  2009. 
- 
186-
187 бет.
 
2. Бакулов И. А., Буткин Е. И., Ведерников 
В. А., Юрков Г. Г.,/Індеттану және микробиология 
негіздері. 
-   
Алматы:  Қайнар,  1993  жыл. 
-  211  -
213 бет.
 
3. Абсатиров  Ғ. Боранбаева
 
Т.
// 
Ветерина
-
риялық микробиология –
 
Астана,2009ж. 
- 
74 бет
 
4.  Б.  Толысбаев,  Н.  Шоқанов,  А.  Булашев, 
Қ.  Бияшев. Мал дәрігерлік микробиология.  –
 
Ал
-
маты, 1999жылы. 209 –
 
210 бет. 
 
 
References: 
1.  Sajduldin  T.,  /
Іndettanu  zhәne  zhanuar
-
lardyң zhұқpaly aurulary.//Almaty 2009.186
-187 bet. 
2. Bakulov I. A., Butkin E. I., Vedernikov V. A., 
Jurkov G. G. 
/І
 
ndettanu zhәne mikrobiologija negіz
-
derі. // Almaty: Қajnar, 1993 zhyl. 211 
-213 bet. 
3.  Absatirov    Ғ.  Boranbaeva 
T.  //  Veteri-
narijalyқ mikrobiologija./ Astana –
 2009zh. 74 bet 
4.  B.  Toly
sbaev  N.  Shoқanov  A.  Bulashev
 
Қ. 
Bijashev.  Mal  dәrіgerlіk  mikrobiologija  Almaty  –
 
1999zhyly. 209 
–
 210 bet.  
 
Сведения об авторах
 
Джакипов Е.С. 
- 
А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік универститетінің вете
-
ринария  және  мал шаруашылық  технологиясының магистрі. Кӛше Пушкин 138. тел. 87016285677; 
e-mail: Yerkazak@mail.ru. 
Габдуллин Ш.С. 
- 
А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік универститетінің вете
-
ринария және мал шаруашылық технологиясының магистрі. Кӛше Пушкин 138. тел. 87757495333; 
e-mail: gabdullin.80@inbox.ru. 
 
Джакипов Е.С. –
 
Магистр факультета ветеринарии и технологии животноводства Коста
-
найского  государственного  университета  имени  А.  Байтурсынова,
 
ул.  Пушкина  138.  тел. 
87016285677; e-mail: Yerkazak@mail.ru. 
Габдуллин  Ш.С.  –
 
Магистр  факультета  ветеринарии  и  технологии  животноводства 
Костанайского
 
государственного  университета  имени  А.  Байтурсынова.
   
Ул
. 
Пушкина  138.  тел
. 
87757495333; e-mail: gabdullin.80@inbox.ru. 
 
Dzhakipov  ES  -  Masters  degree  in  veterinary  medicine  and  animal  husbandry  technology  Kostanai 
State University A.Baitursynov. St. Pushkin 138. Tel. 87016285677; e-mail: Yerkazak@mail.ru. 
Gabdullin  SS  -  Masters  degree  in  veterinary  medicine  and  animal  husbandry  technology  Kostanai 
State University A.Baitursynov. St. Pushkin 138. Tel. 87757495333; e-mail: gabdullin.80@inbox.ru. 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
14 
ӘӚЖ 619:637.074
 
 
 
ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНАН АЛЫНҒАН ЖЫЛҚЫ ЕТІ СЫНАМАСЫ ҚҦРАМЫНДАҒЫ 
ПЕСТИЦИДТЕРДІҢ ҚАЛДЫҚ САНЫН АНЫҚТАУ
 
 
Ибрагимов  П.  Ш.  –
 
ҚР  АШМ  ВБҚК  ШЖҚ  РМК  «Республикалық  ветеринариялық  зертхана»,
 
ветеринария ғылымдарының докторы, профессор, Астана қаласы 
 
Алиханов Қ.Д. –
 
в.ғ.м., А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті
 
Муратова  Д.И.–
 
магистрант, А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті
 
 
Аталған мақалада,  елімізде маңызды  мәселе болып отырған жоғары  токсикантты, күрделі хи
-
миялық құрамнан тұратын, топырақты тыңайту барысында шамадан тыс мӛлшерлерде қолданылып 
жүрген  пестицидтердің  қалдық  санын  анықтау  жұмыстарының  нәтижелері  кӛрсетілген.  Зерттеу 
жұмыстарының  сынама  алу  үрдісі  ҚР  АШМ  ВБҚК  ШЖҚ  РМК  «Республикалық  ветеринариялық 
зертхана»
 
филиалдары  кӛмегімен,  ал  қондырғылық  сараптама  жұмыстары  Польша  мемлекетінің 
Беласток  қаласында  орналасқан,  арнайы  заманауи  қондырғылармен  жабдықталған  «Ӛсімдік  қорғау 
мемлекеттік  ғылыми
-
зерттеу  институтында»  жүргізілді.  Зерттеуге  алынған  сынамалар  түрлері 
ISO  24333:2009 (ISO 2009) ережелері бойынша  Жамбыл облысынан  алынды, сынама алу ережелері, 
оларды  сақтау  және  тасымалдау  мақалада  зерттеу  әдістемесінде  кӛрсетілген  мемлекеттік  стан
-
дарттарға  сай  жүргізіліп,  арнайы  халықаралық  тасымалдау  құжатымен  рәсімделді.  Сынамаларды 
пестицидтерге  анықтауға  даярлау,  қондырғылық  анализ  осы  елдің  ұлттық  стандарттау  орта
-
лығымен  бекітілген  әдістемелер  бойынша,  білікті  мамандар  (инженер
-
магистр,  доктор  phd)  басшы
-
лығымен жүргізілді. Қондырғылық анализ газды хромотография сараптамасымен Agilent (Waldbronn, 
Германия)  7890 моделді қондырғысымен, ECD және NPD калонкалық әдіспен жүргізілді. Зерттелген 
топырақ сынамаларының құрамында пестицидтер тобының кӛрсеткіші  гигеналық
-
санитариялық 
талаптар  бойынша  шектен  тыс  рұқсат  етілген  деңгейден  асып  түсті.  Осы  мақала  барысында 
жүргізілген  жұмыстар  нәтижесі,  елімізде  тексерілетін  пестицидтер  түрлерін  арттырып,  жаңа 
заманауи  қондырғылар  арқылы  нақты  нәтижелерге  қол  жеткізіп,  еуропалық  стандарттарға  сай 
әдістеме құрастыру мен мониторинг жүргізуге ӛзіндік зор үлесін тигізеді.
 
Кілт сӛздер: пестицид; хроматограф; мониторинг; гербицид; инсектицид; фунгицид; гексахлор
-
циклогексан;  ДДТ;  диоксин;  канцероген;  имунотоксин;  нейтротоксин;  репродуктивті  дисфункция; 
диапозон; экстракция.
 
 
ОПРЕДЕЛЕНИЕ ОСТАТОЧНЫХ КОЛИЧЕСТВ ПЕСТИЦИДОВ В СОСТАВЕ 
ОБРАЗЦАХ ПОЧВЫ ОТОБРАННЫХ В АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ
 
 
Ибрагимов П. Ш. 
- 
д
.
в
.
н
., 
профессор, РГП на ПХВ «Республиканская ветеринарная лаборатория» 
КВКиН МСХ РК,
 
г. Астана
 
Алиханов К. Д. 
- 
м.в.н., Костанайский государственный университет имени А.Байтурсынова
 
Муратова  Д
. 
И
. 
–
 
магистрант,  Костанайский  государственный
 
университет
 
имени 
А.Байтурсынова
 
 
В данной  статье, представлены результаты  научных исследований, являющихся вопросов 
исследования  ядовитых,  биологически  высоко  активных  химических  веществ  относящихся  к 
группе пестицидов. Проведенные исследовательские работы были осуществлены в специальной 
оборудованной  аппаратами  лаборатории  «Институт  защиты  растений  –
 
Государственный 
исследовательский  институт»  на  исследование  пестицидов,  которая  расположена  в  городе  Бе
-
ласток (Польша). Образцы на исследование были отобраны с помощью специалистами  филиалов 
РГП на ПХВ«Республиканская ветеринарная лаборатория» в Джамбульской области по стандартам 
ISO  24333:2009  (ISO 
2009)  согласно  2009  года.  Процесс  пробы  подготовки,  инструментальный 
анализ  и  выявление  пестицидов  было  проведено  высококвалифицированными  специалистами 
лаборатории (инженер
-
магистр, доктор 
phd
). Инструментальный анализ был проведен с помощью 
современного  оборудования  7890  модельный 
Agilent
(Waldbronn,  Германия),  для  хроматографии 
электро
-
ионные ECD и азотно
-
захватные NPD Chemstation сборника хроматографической инфор
-
мации.  Оценка  исследуемых  образцов  почвы
 
оставляет  желать  лучшего.  Полученные  резуль
-
таты,  отраженные  в  данной  статье,  могут  с  уверенностью  подтвердить  все  проделанные 
кропотливые  работы  и  в  будущем  помогут  правильно  разработать  методику  для  определения 
пестицидов  и  будут  трамплином  при  проведении  мониторинговых  мероприятии  при  заражении 
пестицидами на территории РК.
 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
15 
Ключевые слова: пестицид; хроматогроф; мониторинг; гербицид; инсектицид; фунгицид; гекса
-
хлорциклогексан;  ДДТ; диоксин; канцероген; имунотоксин; нейтротоксин; репродуктивная дисфунк
-
ция; диапозон; экстракция.
 
 
DETERMINATION OF PESTICIDES IN PART OF GRAIN PRODUCTS SELECTED 
INALMATYREGION 
 
Ibragimov  P.Sh. 
–
  RSE  on  the  right  of  business  "Republican  Veterinary  Laboratory",Committee  of 
veterinary control and supervision the MA RK, doctor of veterinary sciences, Astana 
Alikhanov K.D. -Kostanay State universitet after A.Baitursynov, master of veterinary science 
Muratova D.I. 
–
 master, Kostanay state universitet after A.Baitursynov 
 
This article presents the results of research as research subjects toxic, biologically highly active chemicals 
belonging to the group of pesticides. Carried out research work was performed in a specially equipped laboratory 
apparatus "Institute of Plant Protection - National Research Institute" for analysis of pesticides, which is located in 
Białystok (Poland). Samples for t
he study were selected in the Jambulregion in accordance with ISO 24333: 2009 
(ISO 2009) as of 2009. The process of sample preparation, instrumental analysis and detection of pesticides was 
carried out highly-qualified laboratory (engineer master, doctorate phd). Instrumental analysis was performed with 
the help of modern equipment model 7890 Agilent (Waldbronn, Germany), for chromatography electro-ion ECD 
and  NPD  nitrogen-gripping  with  HP  -  5  column  (5%  phenyl)  -  metilpolisiloksan  and  using  the  system  (Hewlett-
Pack  ARD,  version  A.10.2)  and  treated  with  a  gas  chromatograph  collection  Chemstation  chromatographic 
information. Evaluation of the test samples of grain production leaves much to be desired. The results obtained 
are reported in this article can confidently confirm everything was done painstaking work in the future will help to 
develop a methodology for the determination of pesticides and will be a springboard when carrying out monitoring 
of pesticide contamination event at the territory of Kazakhstan.  
Keywords:  pesticide;  hromatogrof;  monitoring;  herbicide;  insecticide;  fungicide;  hexachlorocyclohexane; 
DDT; dioxin; carcinogen; imunotoksin; neytrotoksin; reproduktivtі dysfunction; Range; extraction.
 
 
Қазіргі  таңда  пестицидтер  БДҰ  (ВОЗ)  және 
түрлі  әлемдік,  еуропалық  азық
-
түлік  қауіпсіздігі 
саласының одақ мүшелері мамандарын мазаласа, 
осы  мәселелердің  біздің  елімізде  де  ӛзектілігі  күн 
артқан сайын ӛсіп келеді, себебі Қазақстан әлемде 
ауыл  шаруашылық  ӛнімдерін  ӛндіру  мен  экспорт
-
тау  бойынша  алғашқы  орындарды  алып  отыр,  со
-
ның ішінде астық және мал ӛнімдерін ӛндіру жетек
-
ші сала. Пестицидтерді анықтаудағы ғылыми зерт
-
теу  жұмыстары  қанағаттандырарлық  деңгейде 
емес, мемлекет тарапынан атқарушы органдардың 
пестицидтерге  назары  кейінгі  жылдары  артып 
отыр.
 
Халық  шаруашылығының  дамуы  жолында, 
соңғы  уақытқа  шейін  ғылыми
-
техникалық  прогрес
-
стің  жетістігіне  сүйене  отырып  барынша  экономи
-
калық  тиімділікті  алуды  мақсат  еткен.  Табиғи  ре
-
сурстарды  жаппай  қолдану,  халық  шаруашылық 
салаларының  жаппай  дамуы,  ауылшаруашылық 
нысандардағы аумақтарды жоғары қарқынмен иге
-
ру,  әртүрлі  формада  қоршаған  ортаға  кері  әсер
-
лерін  тигізіп,  бүкіләлемдік  экологиялық  ахуалдың 
шиеленісуіне әкеліп соқтыруда 
[1]. 
Жыл сайын топыраққа 500 млн тоннадан аса 
минералды тыңайтқыштар мен 3 млн тоннаға жуық 
пестицидтер  себіледі
. 
Қоршаған  ортаға  жыл  сайын 
10 000 тоннадай сынап пен ондаған тонна қорғасын 
түсіп отырады деп тұжырымдалған 
[2]. 
Қоршаған  ортаның  ластану  факторлары
-
ның арасынан адамдар мен жануарларға ерекше 
қауіпті пестицидтер туғызады, олар биологиялық 
жоғары  белсенді  химиялық  заттардың  жалғыз 
класы болып, заманауи ауылшаруашылық техно
-
логиясының  ажырамас  элементі  болып,  адам
-
дардың  саналы  түрде  биосфераға  түсіруінде 
[3].Кейінгі  100  жыл  кӛлемінде  химиялық  ӛсімдік 
қорғау  заттары,  ӛсімдік  ауруларын  қоздырушы
-
ларына,  бунақденелілер  мен  қойма  зиянкесте
-
ріне қарсы күресте шешуші рӛл атқаруда. Ӛсімдік 
қорғау  мамандарының  мұндай  жолға  баруы  да 
түсінікті жай, себебі осы зиянкестер кесірінен егін
 
-
орақтың  23,9
-
46,4%  аралығында
 
түсімін  жоғал
-
татын кӛрінеді.
 
Инсектицидтер мен фунгицидтерді қолдан
-
ғанда 97
-99%
, гербицидтердің 60
-
95%жуығы бар
-
лық  талаптар  мен  ережелер  сақталған  күйдің 
ӛзінде  аталған  нысанға  түспей  топырақты,  ауа
-
ны, су қоймаларын ластап отырады [4].
 
Отандық  және
 
шетелдік  әдебиет  кӛздерін
-
де  пестицидтердің  жекелей  компоненттер  түрін
-
де сыртқы ортада кездесетіні жайлы толық ақпар 
кӛздері кездеседі. Пестицидтердің қоршаған орта 
мен тағамдық тізбек арқылы миграциялауы, адам 
мен  жануарлар  ағзасында  препарат  қалдықта
-
рының жиналуына себепкер болады.  Қазіргі таң
-
да түрлі қоршаған орта нысандарының пестицид
-
термен  ластанғаны  жайлы  ғылымда  айқын  дә
-
лелдемелер  бар.Айтарлықтай  жоғары  улылықпен 
фосфорорганикалық  қосылыстар,  хлорорганикалық 
гербицидтер,  инсектицидтер  мен  дезинфектанттар, 
олардың  арасында  зияндылығымен  атақты  ДДТ, 
гексахлорциклогексан,  ӛндірістік  хлорфеноксисірке 
қышқылы, соңғысы, диоксиндер
 - 
ӛндірістік хлорфе
-
ноксисірке  қышқылының  синтезінің  аралық  ӛнімі 
болып табылатын және гербицидтерде қоспа ретін
-
де  кездесетін  улылығы  ең  жоғары  қосылыстар.  
Фосфорорганикалық  ксенобиотиктердің  ұзақ  уақыт 
әсері, тұрақты анемиямен сипатталатын қанның пе
-

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
16 
рифериялық  терең  ӛзгерісін,  тромбоцитопениямен, 
нейтрофильді лейкоциттердің улануына әкеледі
[5]. 
Кӛптеген еуропалық зертханалардың зерт
-
теулері  мен  эпидемиологиялық  орталықтардың 
мәліметтері  бойынша  біраз  пестицидтердің  кан
-
церогендік,  имунотоксиндік,  нейтротоксиндік  қа
-
сиеттері мен репродуктивті дисфункцияны, эндо
-
криндік  олқылықтар  туғызып  қана  қоймай,  ағза
-
ның жетілуіне кедергі келтіріп, әртүрлі тері ауру
-
лары  мен  астма  секілді  тыныс  алу  жолдарының 
ауруларына себепкер болады [6].
 
Пестицидтермен  күрес  барлық  дамыған 
және  дамушы  елдерде  азық  түлік  қауіпсіздігі 
саласында ең бір ӛзекті мәселелердің бірі болып 
табылуда.
 
Жемістер мен кӛкӛністердегі пестицид 
қалдықтарының сақталуы адам ағзасына тікелей 
әсер ету жолдарының бірі болып табылады, сон
-
дықтан  да  хлорорганикалық  пестицидтерді  ӛте 
тұрақты инсектицидтер болғандықтан, кӛп түрле
-
рін пайдалануға тиым салынған, себебі
 
олардың 
қалдықтары  қоршаған  орта  мен  тағамдық  ӛнім
-
дерді  ластаушы  заттар  ретінде  әлі  де  кездеседі 
[7]. 
 
Зерттеу материалдары, мақсаты мен 
әдістемесі.
 
Зерттеудің  басты  мақсаты 
- 
Қазақстанның 
Жамбыл облысынан алынған жылқы еті сынама
-
лары  құрамындағы  пестицидтер  түрі  мен  олар
-
дың  бар  жоқтығын  анықтау.  Зерттеу  жұмыстары 
Польша  мемлекетінің  Беласток  қаласындағы 
«Мемлекеттік  ӛсімдік  қорғау  ғылыми
-
зерттеу 
институтында» жүргізілді. 
 
Зерттеу  жұмысы  барысында  қолданылған 
қондырғылар  мен  құрал
-
жабдықтар:  аналитика
-
лық санды таразы, форфорлы ыдыс, темір елек, 
колба  50  мл,  цилиндр  50  мл,  алюминний  қасық, 
мақталы  тампон,  фильтірлеуші  шыны  калонка, 
шыны  түтік,  пастар  пипеткасы,  резеңке  груша, 
пробирка,  Heidolph  роторлы  булағышы,  BAKER 
spe 
–
 
12G (Pred № 7G1BS4) конденсаторы, шта
-
тив, 5мл шприц, ауа сорғыш шкаф, санды секун
-
домер,  пластмас  және  шыны  виалкалар,  виалка 
қақпағына  VELP  қысқышы,  Agilent  Technologies 
7890, 7000 газды хроматогрофтары. 
 
Химиялық реактивтер: ацетонитрил, гексан
 
-
ацетон (8:2), гексан
-
диэтил эфир
 
ацетон (1:2:2), 
метанол  JT  Бейкер  (Девентер),  флорисил  (Flori
-
sil)  (60-
100  қоспа)  (JT  Baker,  Девентер,  Голлан
-
дия),  натрий  сульфаты  (Na
2
SO
4
)  drous  (Fluka, 
Зельце
-
Ганновер,  Германия)  және  силикагель 
(Me
rck,  Дармштадт,  Германия),  сонымен  қатар 
кремнез сорбенты (octadecil
-C
18
) қолданылды.
 
Стандарттар:  Пестицидтер  Ehrenstorfer 
зертханасының (Германия) алынған. Қолданыла
-
тын  ерітінділердің  Pesticide  стандарты  (барлық 
стандарттар  тазалығы  >  95%)  түрлі  концентра
-
циялар арқылы ацетоннан алынып, 4°С
-
та сақта
-
лады.  Бұл  ерітінділерді  1  мл  маттық  ерітіндіге 
гексан/ацетон (9:1 об/об) қосу арқылы алады.
 
Зерттеу  жұмыстарының  әдістемесі:  Поль
-
ша мемлекетінің ұлттық аттестациялау орталығы 
бекіткен  ережелер  мен  нормативтері  арқылы 
жүргізілді.  Барлық  үлгілер  ISO  24333:2
009  (ISO 
2009)  сәйкес  алынған.  Сынаманы  даярлау  әдісі, 
алынған  сынаманың  әрқайсысын  еттартқышта 
немесе  гомогенизаторда  біртекті  ортаға  айнал
-
дырып,  зертхананың  арнайы  реттік  нӛмірімен 
белгіленген  пластикалық  ыдыстарға  салынады. 
Сынаманы  ӛлшеп  алып,  экстракция  жасауға  ка
-
лонкаларды  даярлайды,  оларды  штативке  орна
-
тып, фильтр ретінде  калонканын түбіне мақтаны 
томпон  ретінде  нығыздайды,  астына  50  мл 
кӛлеміндегі  колба  қойылады.  Таразыда  5  грамм 
натрий  сульфатын  ӛлшеп  калонкаға  енгізеді. 
Форфорлы ыдыста 4 грамм флоросилды ӛлшеп, 
оның үстіне 2 грамм сынаманы еленген топырақ
-
ты салады. Біркелкі ұнтақ қоспа дайын болғанша 
форфорлы  таяқшамен  жақсылап  езіп  араласты
-
рады.  Дайын  болған  ұнтақты  калонкаға  енгізіп, 
үстінен резеңке ұрғышпен түбіне түсіреді. Колон
-
калар нӛмірленеді [8].
 
Сынамалар  дайын  болған  соң  экстракция 
үрдісі  жүргізіледі.  Әр  калонкаға  гексан  ацетон 
(8:2)  15  мл  +  гексан
-
диэтил  эфир
-
ацетон  (1:2:2) 
15  мл  құйылады.  Ескерту:  гексан  ацетон  құйыл
-
ғаннан  кейін,  3
-
5  минут  тұндырып,  содан  кейін 
гексан
-
диэтил  эфир
-
ацетон  құйылады.  Калоканы 
ауа  сорғыш  шкафта  толық  тұнып,  колбаға  түсу 
үшін 15
-
20 минут уақытқа қалдырады. Толық тұн
-
дырылған  соң,  нӛмірленген  колбаны  алып  рото
-
ционды буландырғышқа орнатылады. Ротордағы 
судың  температурасы  40  ºС,  айналым  жылдам
-
дығы 200 
speed rpm, 
толық булануға қалдырады. 
Толық буланғаннан соң колбаны ротордан алып, 
қалдық  шайынды  алу  үшін  2  мл  гексан
-
ацетон
-
мен  шайқап,  пастер  пипеткасымен  хромотогроф 
виалкасына  енгізеді,  арнайы  қысқыш  құрал 
кӛмегімен  аузын  бекітіп  қондырғылық  зерттеу 
анализіне  хромотография  бӛлмесіне  жӛнелті
-
леді. Қондырғылық зерттеу сараптамаларыі жаңа 
заманауи газды хромотогрофия арқылы жүргізіл
-
ді.
 
Қондырғының  автосамплер  бӛлігіне  дайын 
стандартты  үлгілер  виалкаларын  1
-
10  нӛмірі  ре
-
тінше  ұяшықтарға  бекітеді,  одан  кейін  кезегінше 
реттік нӛмірлермен сынама құйылған виалкалар
-
ды бекітіледі. Жұмыс бастамас бұрын қондырғы
-
ны  даярлап  алады,  автосамплер  басын  шешіп 
алып, лайнерді (шыны түтікше, градусник секілді) 
ауыстырады,  себебі  алдынғы  зерттеудің  лас 
қалдық  іздері  қалып  қоймас  үшін  қондырғы  ӛте 
сезімтал.  Пеш  бӛлігінде  калонканы  ауыстырады 
(жұқа  мыс  сым  темір).  Арнайы  кілтпен  ашып, 
калонканың ұшынан 8
-
10 мм ӛлшеп ӛткір пышақ
-
пен кеседі, 4
-
6 мм ұшынан ӛлшеп штрихпен белгі 
жасап    қайтадан  орнына  кілтпен  бекітеді.  Газды 
хроматогроф қондырғысы екі детектормен жұмыс 
жасайды, электронды ұстағыш  (ECD) және азот
-
ты  (NPD).  Қондырғы  міндетті  түрде  қызу  керек, 
онын температурасы 50ºС
- 
тан біртіндеп отырып 
200ºС
-
ге  дейін  кӛтеріледі.  Қондырғы  температу
-
расы  жұмысқа  даяр  болғанда,  монитордың  сол 
жақ  бӛлігінен  қызыл  түстегі  Readi  белгісі  жасыл 
түске  айналады.  Автосамплер  ұяшығының  бас
-

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
17 
тапқы  екі  ұяшығы  виалкісіне  гексан  құйылады 
себебі  қондырғыдағы  лас  заттарды  айдау  үшін. 
Автосамплер үстінде  арнайы  виалкаларды  алып 
оны екінші кіші самплерге салып, ішіндегі сұйық
-
тықты сорып алып детектірлерге айдайтын робот 
орнатылған, ол компьютердің орнатылған хрома
-
тография  бағдарламасының  пәрменімен  тоқтау
-
сыз  жұмыс  жасап  отырады.  Әр  жұмысты  бас
-
тамас бұрын калибровка жасалынып отырады. 
 
Монитордан  бағдарламаны  ашып,  сол  жақ 
жоғары  бұрышында  Sequence
  >  Sequence  table 
осы терезеде әр кесте сызығына 1
-
9 дейін стан
-
дартты  үлгілер,  келесі  10  бастап  сынаманың 
атын  рет
-
ретімен  тізіп  жазады.  Sequence  para
-
metrs> Subdirectoryзерттеу жасалған күннің дата
-
сы > Save sequence сақтау. Run control >  Sample 
info 
>  Sample  name  (Мысалы  W
-BIA-0024-14) 
астында сынама жайлы  мәлімет немесе  ескерту 
жазу  керек  болса  comment  жазатын  орын  бар 
(топырақ,  бидай,  ет) 
> 
Run  method  пәрменінен 
кейін,  автосамплер  айналып  робот  ӛз  жұмысын 
бастап  кетеді.  Қондырғы  әр  сынаманың  тексері
-
луіне  шамамен  неше  минут  қажет  екендігін  кӛр
-
сетеді,  ол  манитордың  жоғары  бӛлігінде  online 
method,  сары  әріптермен  E  Lapsed  жанында 
уақыты  кӛрсетіледі.  Уақыттың  аяқталуын  күтіп, 
соңында терезедегі  қызыл stop басады.  Қондыр
-
ғы  сынаманы  тексеріп  болған  соң  нәтижесін 
тексеру  кезегі  келеді.  Манитордың  сол  жақ  жо
-
ғарғы  терезе  тұсында  Run  control  >  Sample  info  
қарап  тексереді  бірінші  сынаманы,  осы  жерде 
виалка  нӛмірі,  датасы,  оператор  есімі,  қандай 
сынама  жайлы  толық  мәліметтер  орналасқан, 
тексеріп  болған  соң  >  Calibration  >  Calibration 
Settings  осы  тұста  шыңды  түзейді  (уровнение 
пика)  Other  Peaks  0.00  дегенді  0.50  түзетіп,  OK 
басады  >  Calibration  >  Recalibration  >  Replace  > 
OK пәрмені басылады. Монитордың сол жағында 
тізбектелген  тексерілген  сынамалар  нӛмірлері 
тұрады,  керекті  сынамаға  тышқанның  сол  жағын 
екі мәрте басу арқылы, экранның жоғары жағын
-
да  аталған  сынама  жайлы  мәліметтер  шығады, 
сол жерге тағы да тышқанның сол жағын екі рет 
басқанда,  шыңдар  (пик)  бейнеленген  сурет  шы
-
ғады. Масштабтау арқылы каншалықты мӛлшер
-
де  екендігін  немесе  екінші  қондырғыда  салыс
-
тырмалы  зерттеулер  жіргізіп  жатқан  кезде,  ал
-
дыңғы  мәліметтерге  сүйене  отырып  керек  емес 
шыңдарды  ӛшіріп,  керегін  салыстырып  қарайды, 
егер  сәйкестік  дәлме  дәл  немесе  жуық  арада 
болса  мәліметті  тіркеп  алады,  егер  тым  аз  мӛл
-
шерде  болса  (мысалы  0,001  немесе  0,0007)  ол 
тек  пестицидтердің  ізі  ғана  немесе  мүлдем  жоқ 
деген белгі болып табылады. Кестені ашып кӛре
-
ді,  қажетті  детектор  түрін  таңдап  қарайды,  одан 
кейін SHORT (лупа секілді белгіні басып) > NEXT 
>  Externel  Raport  яғни  зерттеудің  толық  қанды 
нәтижесі  кесте  түрінде  шығады  PRINT  пәрмені
-
мен қағазға басып шығарады. 
 
 
Зерттеу нәтижелері
 
Жамбыл облысынан алынған W/BIA/0021/14 
жылқы  еті  сынамасы  құрамындағы  пестицид
-
тердің қалдық санының кӛрсеткіштері газды хро
-
матографиялық  қондырғылық  сараптама  бойын
-
ша тӛмендегідей нәтижелерді берді.
 
 
Кесте –
 1 Signal 1: ECD1 A (
электронды ионды детектор
) 
 
Pesti
cide 
Ret time 
(min) 
Type 
Width 
(min) 
Area 
(Hz*s) 
Pesticide 
Height 
% 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
1 
4.202 
PV 
0.0498 
1.24287e4 
mewinfos 
6.57731 
2 
4.329 
VV 
0.0314 
316.99518 
profam 
0.24473 
3 
4.380 
VV 
0.0745 
1346.01794 
profam 
0.41462 
5 
4.564 
VV 
0.269 
382.62183 
metakrifos 
0.35834 
6 
4.589 
VV 
0.274 
423.73480 
metakrifos 
0.37084 
7 
4.622 
VV 
0.0538 
789.04144 
pencykuron 
0.36081 
8 
4.715 
VP 
0.0534 
458.34338 
pencykuron 
0.22181 
9 
4.848 
VV 
0.0617 
1321.15186 
teknazen 
0.54295 
10 
5.006 
VV 
0.0618 
689.48187 
teknazen 
0.256.44 
11 
5.094 
VV 
0.515 
1698.81042 
etoprofos 
0.83865 
12 
5.245 
VV 
0.0720 
1.39326e4 
HCB 
5.21017 
13 
5.446 
VV 
0.0724 
2383.46729 
propachlor 
0.80244 
14 
5.508 
VV 
0.0550 
1656.88989 
kadusafos 
0.66291 
15 
5.580 
VV  
0.0485 
654.87994 
kadusafos 
0.34017 
16 
5.652 
VV 
0.0335 
190.20728 
forat 
0.1553 
17 
5.746 
VV 
0.0566 
5452.94287 
forat 
2.56347 
18 
5.813 
VV 
0.626 
3880.38184 
alfa HCH 
1.50401 
19 
5.975 
VV 
0.672 
4105.18945 
alfa HCH 
1.57502 
20 
6.110 
VV 
0.0831 
2767.5371 
kwintocen 
0.77915 
21 
6.337 
VV 
0.0924 
9161.00000 
kwintocen 
2.56953 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
18 
22 
6.616 
VV 
0.0626 
1.10801e4 
diazinon 
4.65514 
23 
6.757 
VV 
0.0765 
3721.62842 
teflutryna 
1.21076 
24 
6.913 
VV 
0.0783 
1850.07263 
gamma HCH  
0.57609 
25 
7.012 
VV 
0.0627 
1499.80872 
gamma HCH 
0.54880 
26 
7.137 
VV 
0.0678 
3411.53149 
gamma HCH 
1.16178 
27 
7.191 
VV 
0.0773 
3390.09033 
dichloran 
1.02334 
28 
7.378 
VV 
0.0707 
1175.19250 
dichloran 
0.36350 
29 
7.489 
VV 
0.1001 
1787.45264 
propyzamid 
0.39248 
30 
7.679 
VP 
0.0692 
2058.74048 
heptachlor  
0.80500 
31 
7.820 
VV 
0.0621 
9134.13965 
dimefoat 
4.05719 
0.04110 
32 
7.979 
VV 
0.0667 
8908.09180 
chloropiryfosmetylowy 
3.51920 
33 
8.123 
VV 
0.0741 
2278.11133 
acetochlor 
0.79869 
34 
8.251 
VV 
0.1042 
3964.78491 
aldryna 
0.97707 
34 
8.251 
VV 
0.1042 
3964.78491 
chlorotalonil 
0.97707 
35 
8.492 
VV 
0.1019 
4281.31299 
paraoksonmetylowy 
0.98582 
36 
8.794 
VV 
0.1101 
4130.36768 
dichlofluonid 
0.92775 
37 
8.919 
VV 
0.1258 
2849.77319 
malaokson 
0.53882 
38 
9.213 
VV 
0.0901 
1315.14893 
parationmetylowy 
0.38663 
39 
9.422 
VV 
0.1192 
6014.29688 
metolachlor 
1.22554 
40 
9.542 
VV 
0.1159 
6024.66162 
dikofol 
1.27048 
41 
9.767 
VV 
0.1026 
2638.93799 
fenitrotion 
0.59582 
42 
9.983 
VV 
0.1101 
2908.68555 
tolylofluonid 
0.70050 
43 
10.199 
VV 
0.1633 
5433.35889 
triadimefon 
0.70935 
44 
10.416 
VV 
0.1170 
2848.16528 
izofenfosmetylowy 
0.61283 
45 
10.593 
VV 
0.1065 
4098.78076 
bromofosetylowy 
0.94866 
46 
10.714 
VV 
0.1168 
2378.03247 
kwinalfos 
0.48668 
47 
10.916 
VV 
0.1029 
1512.36108 
fentoat 
0.33673 
48 
11.180 
VV 
0.1962 
4559.38330 
metazachlor 
0.55235 
49 
11.429 
VV 
0.1168 
1608.24841 
tolylofluanid 
0.30706 
50 
11.612 
VV 
0.0937 
1380.69617 
pp’ DDE 
 
0.33000 
51 
11.710 
VV 
0.1574 
2798.83545 
folpet 
0.37239 
52 
11.985 
VV 
0.1227 
2047.80908 
metydation 
0.37354 
53 
12.244 
VV 
0.2626 
1.61229e4 
buprofezyna 
1.25736 
54 
12.650 
VV 
0.1455 
5429.08398 
hekzakonazol 
0.77881 
55 
12.857 
VP 
0.2300 
7340.55176 
pachlobutrazol 
0.66471 
56 
13.464 
VV 
0.2289 
4354.31299 
flutriafol 
0.41915 
57 
14.000 
VV 
0.2192 
3588.67407 
bupirymat 
0.34998 
58 
14.308 
VV 
0.1698 
1610.79175 
oksyflurofen 
0.20434 
59 
14.876 
VP 
0.1250 
7.50090e4 
etion 
15.16848 
60 
16.224 
VV 
0.3904 
1.10737e4 
P p DDD 
0.58411 
61 
16.403 
VV 
0.0999 
2714.58813 
beta endosulfan 
0.58481 
62 
16.689 
VV 
0.2460 
8716.62402 
beta endosulfan 
0.72688 
63 
16.933 
VV 
0.1283 
5143.34326 
chinoksifen 
0.96856 
64 
17.070 
VV 
0.0851 
2949.18823 
PP DDT  
0.86678 
65 
17.259 
VV 
0.1396 
6009.32520 
fipronil 
0.89343 
66 
17.343 
VV 
0.0504 
1926.06055 
dimoksystrobina 
0.86815 
67 
17.461 
VV 
0.1018 
4310.99951 
propikonazol 
0.89121 
68 
17.550 
VV 
0.0529 
2026.81067 
propikonazol 
0.86446 
69 
17.678 
VV 
0.1360 
6415.02295 
bifentryna 
1.11681 
70 
17.989 
VV 
0.1187 
1.72566e4 
DFF  
3.53318 
71 
18.235 
VV 
0.1240 
4729.99316 
fenheksamid 
0.80931 
72 
18.368 
VV 
0.0865 
2982.40967 
fluopoikolid 
0.74178 
73 
18.497 
VV 
0.1192 
3748.95557 
fluopoikolid 
0.72682 
74 
18.758 
VV 
0.2760 
1.26263e4 
fluopoikolid 
0.95004 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
19 
75 
19.327 
VV 
0.3054 
2.37179e4 
metamitron 
1.69269 
76 
20.050 
VV 
0.2353 
4719.99658 
metamitron 
0.40840 
77 
20.543 
VV 
0.2102 
6672.31982 
ciarczanendosulfanu 
0.71328 
78 
20.813 
VV 
0.1562 
2963.05664 
epoksykonazol 
0.39214 
79 
21.025 
VV 
0.1593 
3668.29736 
dimoksystrobina 
0.48206 
80 
21.342 
VV 
0.1368 
4411.38428 
fenoksykarb 
0.66456 
81 
21.431 
VV 
0.2126 
6882.37305 
piryproksyfen 
0.66653 
82 
21.829 
VV 
0.2445 
3796.78711 
iprodion 
0.31731 
83 
22.332 
VV 
0.1612 
1655.25769 
EPN 
0.21078 
84 
22.574 
VB 
0.1269 
592.53778 
fenamidon 
0.09495 
85 
23.247 
BB 
0.1089 
336.66382 
fenamidon 
0.06484 
86 
23.835 
PV 
0.1239 
413.58899 
fosmet 
0.06963 
87 
24.180 
VV 
0.1548 
4300.21924 
akrynantryna 
0.72425 
88 
24.472 
VB 
0.1511 
329.72141 
lambda cyhalotryna 
0.04516 
89 
25.083 
PP 
0.1325 
339.58502 
metkonazol 
0.05290 
90 
27.855 
BP 
0.2963 
1395.87830 
lambda cyhalotryna 
0.09556 
91 
29.770 
BV 
0.2848 
3583.41699 
lambda cyhalotryna 
0.26005 
92 
30.465 
VB 
0.3022 
2278.62915 
azynafosmetylowy 
0.15343 
93 
36.195 
BP 
0.6833 
6295.08398 
fenarimol 
0.18545 
Results obtained with enhanced integrator 
Жоғарылатылған интегратормен алынған нәтижелер
 
Результаты полученные с повышенной интегратора
 
   
Кесте 2 
- 
Signal 2: NPD2 B, (азотты ҧстағыш детектор
) 
 
Peak 
Ret time 
(min) 
Type 
Width 
(min) 
Area 
(Hz*s) 
Pesticide 
Height 
% 
1 
4.197 
PP 
0.0702 
7.16249e-1 
teflubezafuron 
0.17856 
2 
4.372 
VB 
0.0557 
2.53462 
profam 
0.87094 
3 
5.242 
BB 
0.0446 
162.01318 
metakrifos 
70.32860 
4 
5.527 
BV 
0.0785 
1.13711 
teknazen 
0.25646 
5 
5.638 
VV 
0.0659 
1.39526 
heptenefos 
0.40367 
6 
5.743 
VB 
0.0536 
34.39009 
DEET  
11.83950 
7 
6.055 
BV 
0.0751 
1.10045 
alfa HCH 
0.24605 
8 
6.171 
VB 
0.1070 
1.04317 
kwintocen 
0.15492 
9 
6.640 
PB 
0.0685 
6.92777e-1 
dichloran 
0.16632 
10 
6.917 
BB 
0.0624 
9.31528e-1 
dichloran 
0.28861 
11 
7.192 
BP 
0.0409 
2.73671e-1 
fenpropimorf 
0.12474 
12 
8.117 
PB 
0.0750 
4.97093 
chloropiryfosmetylowy 
1.30851 
13 
8.381 
BV 
0.0868 
10.63262 
chlorotalonil 
2.31693 
14 
8.629 
VV 
0.1202 
7.93980 
paraoksanmetilowy 
1.16516 
15 
8.852 
VP 
0.1051 
2.04897 
parathion metylowy 
0.32323 
16 
9.414 
BP 
0.0684 
7.18733e-1 
flutriafol 
0.18465 
17 
9.978 
PV 
0.0688 
6.64395e-1 
cyprokanazol 
0.18873 
18 
10.144 
VB 
0.0848 
1.17645 
propikonazol 
0.26424 
19 
11.703 
PP 
0.0702 
5.14974e-1 
fenheksamid 
0.12824 
20 
14.870 
BB 
0.1160 
3.89962 
bromopropylat 
0.55183 
21 
17.224 
PV 
0.2102 
14.21752 
lenacyl 
1.08724 
22 
17.425 
VB 
0.2765 
18.83961 
bromukonazol 
1.10173 
23 
18.575 
PB 
0.1562 
1.14930 
fosmet 
0.12128 
24 
19.345 
PB 
0.1714 
2.60463 
azynafosmetylowy 
0.23916 
25 
20.537 
PB 
0.0628 
2.92318e-1 
fluopoikolid 
0.08634 
26 
21.199 
BB 
0.1010 
3.31468 
fenoksykarb 
0.55862 
27 
23.261 
BV 
0.1292 
13.23357 
lamdacyholotryna 
1.85128 
28 
23.440 
VB 
0.1562 
19.77843 
tritykanazol 
2.17771 
29 
27.854 
PB 
0.1715 
16.59970 
boskalid 
1.48676 
Results obtained with enhanced integrator 
Жоғарылатылған интегратормен алынған нәтижелер
 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
 
20 
Результаты полученные с повышенной интегратора
 
Peak 
–
 
шың (пик)
 
Rettime (min) 
–
 
шыққануақытыминут (исход.время)
 
Type 
–
 
типі
 
Width (min) 
–
 
ені, кеңдігі (ширина)
 
Area (Hz*s) 
–
 
кӛлемі
 (
площадь
) 
Pesticide 
–
 
пестицидтүрі
 
Height % - 
биіктігі
 
 
Қорытынды
 
Жүргізілген  зертханалық  зерттеулер  бары
-
сында,  Жамбыл  облысынан  алынған  жылқы  еті 
сынамаларының тазалық кӛрсеткіші айтарлықтай 
кӛңіл  толтырарлықтай  емес,  жоғарыда  кӛрсе
-
тілген стандарттар арқылы газды хроматография 
әдісімен  анықтау  барысында  тӛмендегідей  нәти
-
желерге қол жеткіздік.
 
W/BIA/0021/14 
–Жамбыл облысынан алын
-
ған топырақ сынамасы құрамында 
dimefoat 
пес
-
тициді 
0,04110 
мг/кг мӛлшерінде анықталды, бұл 
2010  жылдың  28  мамырында  №299  кедендік 
одақ комиссиясының шешімімен бекітілген «Еди
-
ные  санитарно
-
эпидемиологические
 
и  гигиени
-
ческие требования к товарам, подлежащим сани
-
тарно
-
эпидемиологическому  надзору  (контро
-
лю)» техникалық регламентінің
 
нормаларына сай 
емес.  Ал  қалған  пестицидтер  түрлері  сынамада 
анықталмады, тек аздаған іздері ғана орын алды 
[9]. 
Алынған  зерттеу  нәтижелеріне  қарай  оты
-
рып,  Жамбыл  облысынан  алынған  жылқы  еті 
сынамасында улы пестицид тобының шектен тыс 
мӛлшерден асқандығын анықтадық, бұл дегеніміз 
егістік жерін игеруде, минералды тыңайтқыштар
-
мен байытуда пестицидті химиялық препараттар
-
ды  қойылған  талаптардан  тыс  кӛп  мӛлшерде 
қолданғандықтың  белгісі.  Осы  егістіктерден 
алынған  астық  ӛнімдерімен  жануарларды  азық
-
тандыру  арқылы  мал  ағзасына  түсіп,  тағамдық 
тізбек  арқылы  тағам  ӛнімдерімен  адамдардың 
пестицидпен  улану  қатері  бар  екендігін  айта 
кетіп,  осы  зерттеулер  кӛрсеткендей  біз  міндетті 
түрде  пестицидтерге  мониторинг  зерттеулер 
жүргізіп,  бұл  санның  әрі  қарай  жоғарылауына 
жол  бермеу  керек.  Тиісті  алдын  алу  шараларын 
ұйымдастырып, егістіктерде қолданылатын мине
-
ралды тыңайтқыштар мен гербицидтерді, фунги
-
цидтерді  кӛп  мӛлшерде  қолданумен  күресу 
керек.
 
 
Әдебиеттер
 
1. 
Шилов  И.А.  Структура  живых  систем 
биосферы  и  биогеоценология//  Общие  проблемы 
биогеоценологии:  Мат.  Всесоюзн.  совещания.  —
 
М.:
 
Наука, 1990.
-
С. 3
-9. 
2.  Криволуцкий  Д.А.,  Федоров  Е.А.,  Смир
-
нов  Е.Г.  и  др.  Экологическое  нормирование  в 
радиоэкологии  //  Общие  вопросы  биогеоценоло
-
гии: Мат. Всесоюзн. совещания.
-
М,: Наука, 1990.
-
С. 187
-210. 
3. Козлюк А.С., Анисимова Л.А., Пивник Е.С. 
и  др.  Состояние  иммунитета  у  лиц,  имевших  про
-
фессиональный контакт с пестицидами // Пробле
-
мы гигиены труда и окружающей среды. 
- 
Кишинев, 
2000. - 
С. 29 
- 30. 
4.  Смирнова  Л.А.,  Жуленко  В.Н.,  Малярова 
М.А. Определение хлорорганических пестицидов в 
субпродуктах,  мясе  и  мясопродуктах  методами 
тонкослойной и газожидкостной хроматографии // 
Метод, указ. 
- 
М., 19
94. -
22 с.
 
5.  EFSA,  2007.  Annual  Report  on  Pesticide 
Residues According to Article 32 of Regulation (EC) 
No. 
396/2005. 

жүктеу/скачать 6,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: