Гиппократ пен Гален бойынша темперамент теориясы
жүктеу/скачать 34,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Гиппократ пен Гален бойынша темперамент теориясы
|
Темперамент - бұл адамның психикалық процестерінің тұрақты динамикалық сипаттамаларының жиынтығы: қарқын, ырғақ, қарқындылық. Темперамент қызметтің мағыналы емес, динамикалық жақтарымен байланысты. Темперамент психикалық процестердің жүру жылдамдығын, эмоционалды сфераның тұрақтылығын, ерік күшінің дәрежесін анықтайды. Темпераменттің физиологиялық негізі - жоғары жүйке әрекетінің түрі. Темперамент - мінездің қалыптасуы мен дамуына негіз; адамдар мен жануарлардың биологиялық тұрғыдан анықталған жеке айырмашылықтарын айтады. Гиппократ пен Гален бойынша темперамент теориясы Жерорта теңізі өркениеті төрт темперамент туралы ілімді дамытты («сандар сиқыры»), ал Шығыста бес компонентті «әлем жүйесі» қалыптасты. Жерорта теңізі өркениеті төрт темперамент туралы ілімді дамытты («сандар сиқыры»), ал Шығыста бес компонентті «әлем жүйесі» қалыптасты. [5] «Темперамент» сөзін (лат. Temperamentum) және «красис» сөзін (ежелгі грекше κράσις, «бірігу, араластыру») ежелгі дәуірдің дәрігерлері Гиппократ пен Гален енгізген. Олар адамның мінез-құлқын реттейтін химиялық жүйелер арасындағы қатынастарда тұрақты жеке айырмашылықтар бар деп жорамалдады. Гиппократ мидың мінез-құлықты жалпы реттеудегі рөлін алғашқылардың бірі болып көрсеткеніне қарамастан, ол ең тұрақты жеке айырмашылықтарды денедегі нейро-гуморальды сұйықтықтардың қоспаларындағы айырмашылықтарға жатқызды. Ол кезде химиялық факторлар (юморлар) теориясында негізінен климаттық және табиғи факторлар сипатталған. Осы теориялардан айырмашылығы, Гиппократ ұсынды, ал Гален темпераментті «өмірлік шырындардың» (төрт элементтің) біреуінің басымдылығымен адам ағзасының ішкі химиялық жүйелерінің жеке қатынасы ретінде түсіндірді: лимфа (ежелгі грекше φλέγμα [флегма] «флегма») адамды тыныш және баяу етеді - флегматик; сары өт (ежелгі грекше holeολή [тесік] «өт, у») адамды истерикалы және қанық етеді, «ыстық» - холерик; қан (латынша sanguis [sanguis, sangua] «қан») адамды жылжымалы және көңілді ететін - сангвиник адам; қара өт (ежелгі грекше μέλαινα χολή [melena hole] «қара өт») адамды мұңды әрі қорқынышты етеді - меланхолик. Белгілі бір темпераменттің айқын белгілері бар адамдар онша көп кездеспейді, көбінесе адамдар әр түрлі комбинацияларда аралас темпераментке ие. Бірақ белгілі бір белгілердің басымдығы адамның темпераментін сол немесе басқа түрге жатқызуға мүмкіндік береді: Холерик - тез, импульсивті, импульсивті, тепе-теңдіксіз, көңіл-күйдің күрт өзгеруіне, эмоционалды жарылыстарға ұшырайды. Холериктің жұмыс қабілеті өте зор. Флегматик адам баяу, бір әрекеттен екіншісіне ауысу қиын, ұмтылыстар мен көңіл-күйде тұрақты және тұрақты, эмоциялар көрінісіне сараң. Сангвиник адам қозғалғыш, тірі, қиындықтарды оңай бастан кешіреді, әсерін өзгертуге ұмтылады. Мәнерлі мимикаға ие Ол қызық болған кезде жұмыста өнімді. Меланхолик - ұстамды, осал, әсерлі, тіпті болмашы оқиғалардың тұрақты тәжірибесіне бейім, ұялшақ. Гиппократтың темперамент теориясы өнерге, ғылымға және әдебиетке әсер етеді. жүктеу/скачать 34,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|