Гистология

Бөж
Тақырыбы: Поляризациялық микроскоп

Поляризациялық микроскоп 
- анизотропты заттарды (биологиялық препараттар, 
минералдар, полимерлер жəне т.б.) зерттеуге арналған оптикалық микроскоптың 
мамандандырылған түрі.
Поляризациялық микроскоптың көмегімен субмикроскопиялық компоненттері 
тəртіппен орналасқан биологиялық құрылымдарды (коллаген талшықтары, 
миофибрилдер) зерттеуге болады. Жарық толқындарын белгілі бір поляризация 
бағытына бағыттайтын конденсорлы шынының алдына поляризатор орналасады. 
Зерттейтін препарат жəне объективтен кейін анализатор орналасады, ол жарық 
толқынына сол жазықтықта өткізеді. Поляризатор мен анализаторлар-призмалар 
(николь призмасы). Егер екінші призманы (анализатор) бірінші призмаға қарағанда 
90°С бұрсақ, онда жарық түспейді. Осы екі призманың арасында екі қабатты сəуле 
шағылыстыратын немесе поляризация жасайтын қабілеттілігі бар объектілер болса, 
онда ол қараңғы ортада жарық шашқандай болып көрінеді
Биологиялық объектілердің диагностикасындағы поляризациялық 
микроскопия
Поляризациялық микроскопия-цитологиялық жəне гистологиялық препараттардың 
құрылымы мен қасиеттерін зерттеудің тиімді əдісі. Көптеген биологиялық нысандар 
анизотропты болып табылатыны белгілі. Сондықтан поляризациялық əдістер 
оптикалық біртекті емес объектілерді жедел жəне жай анықтауға, ауруды 
диагностикалауға мүмкіндік береді.
Поляризациялық əдіс биологиялық объектілердің диагностикасында бұрыннан 
қолданылады. Оны алғашқылардың бірі болып биологияда неміс зерттеушісі В. 
Шмидт 1924 жылы қолданды. Гистологияда поляризациялық микроскопияны 
қолдануға Ю. Целлариус пен Л. Кактурский үлкен үлес қосты. 

Поляризациялық əдістің көмегімен кез келген цитологиялық жəне гистологиялық 
препараттарды бақылауға жəне диагностикалауға болады: боялған жəне боялмаған, 
бекітілген жəне тіркелмеген (нативті). Əрбір биологиялық препаратта жарық 
шығаратын объектілер бар . Поляризациялық талдаудан бұрын парафинді 
кесіктерден алып тастау керек, себебі парафин қалдықтары өз қос сəулесімен 
сынған. Поляризациялық микроскопияның көмегімен танылатын объектілердің 
бірінші тобын дөңгелек объектілер, тамшылар, липоидтар құрайды, олар айқасқан 
полярларда мальтиялық крест сияқты көрінеді. Бұл объектілердің пайда болуы 
липид алмасуының бұзылуымен, яғни бүйрек ауруларымен байланысты.
Анизотропиялық əсер холестерин мен оның эфирлері, фосфатидтер, 
цереброзидтер, миелиндерде бар. Бірақ бейтарап майлар мен май қышқылдары қос 
сəулелі сыну қасиетіне ие емес
Диагностикада қолданылуы