қағанаты осылай пайда болды.
46
Қазақстан аумағындағы этногенез кезеңдерін сипаттаңыз.
1. Қола дәуірі - б.з. д. III мың-б. з. д. I мың қола дәуіріндегі
Қазақстан
халқының
моңғолоид
элементтерінің
қоспасынсыз прото-еуропалық нәсіл ұсынған жалпы
антропологиялық негізі бар.
2. Темір дәуірі. Сақтар мен ғұндар кезеңі. – Б.з. д. I мың – V
ғасыр. Темір дәуірінде моңғолоидтық нәсілдің белгілері
біртіндеп басым бола бастады, өйткені рулардың шығу
тегіндегі, нәсілдік және тілдік айырмашылықтардан
туындаған күрделі этникалық процесс болды.
3. Түркі кезеңі - VI-XIII ғасырлар. Қазақстанның жергілікті
халқын түріктендіру, антропологиялық типін біртіндеп
монополияландыру, белгілі бір
аумақтарға
түркі
тайпаларының топтасуы.
4. Моңғол кезеңі-XIII-XV ғасырлар. Моңғолдарды жергілікті
тайпалармен ассимиляциялау процесі жүрді.
5. Монғолдан кейінгі кезең. Қазақ хандығының қалыптасу
кезеңі - XV-XVI ғасырлар. Моңғолдарды жергілікті
қазақтармен алмасу процесі жүрді.
47
«Алаш» ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздерін
сипаттаңыз.
"Алаш "негізгі идеяларымынадай базалық ережелер
төңірегінде тоғыстырылған: жер халыққа тиесілі және сатып алу-
сатуға жатпайды, соның ішінде шетелдіктердің болуы; жердегі
және жер астындағы барлық байлық халыққа тиесілі болуы тиіс;
өлкенің толық экономикалық дербестігі, Қазақстанның Ресей
империясы құрамында болған жылдары қалыптасқан шикізатқа
тәуелділіктен бас тартуы; қазақ тілдін, мәдениеттін, әдет-
ғұрыптын ұлықтылығы.
Алаш қайраткерлері де қазақ жеріне тап болған түрлі
халықтардың өкілдері өздерін қауіпсіз сезінетін ұлттық мемлекет
құруды жақтады; мемлекет дамыған елдердің ғылымы мен үздік
жетістіктеріне сүйенуі тиіс, ал дін мемлекеттен бөлінуі тиіс.
48
Дамыған орта ғасырдағы (Х-ХIV ғғ.) түркі мемлекеттерінің
геосаяси белсенділігін сипаттаңыз.
Қағанаттың Шығыстағы саяси ықпалы соншалықты күшті
болғандықтан, Солтүстік Қытай билеушілер (Солтүстік Ци және
Солтүстік Чжоу) жыл сайын түрік қағанына алым төлем ретінде
100мтүк жібек мата жіберді. Отырықшы тайпалардың байлығын
игеруге ұмтыла отырып, түріктер Орта Азияға шықты.
Эфталиттердің негізгі күштерін 567 жылы Бұхара маңында
түріктер талқандады.
Түріктер оларды 563-567 жылдары толығымен жаулап алды.
Түрік қағанаты мен Иран арасында келіспеушіліктер эфталит
мұрасының бөлінуіне байланысты басталды. Ол шешілмейтін
және ашық қақтығысқа айналды. 70-ші жылдары Түркі қағанаты
өз шекараларын Қара теңіз бен Солтүстік Кавказға дейін
кеңейтті. Бірақ 581 жылы Түрік қағанатында азаматтық
қақтығыстар басталды.
49
Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы қалалық
мәдениетті дамытудағы рөлін сипаттаңыз.
Жібек жолының түрік бөлігінің жандануы мұнда қалалық