Государственного педагогического

Аннотация.  В  статье  рассматриваются  цели,  задачи  12  –  летнего  образования,  и  переподготовка 
кадров к 12- летнему школу. В течение последних лет казахстанская школа готовится к переходу на 
12-летнего  обучение  и  этот  шаг  является  важным  для  вхождения  в  мировое      образовательное 
пространство.  Переход  на  модель  12-летнего  образования  не  значит  лишь  увеличение 
продолжительности  периода  обучения  в  средней  школе,  он  заключается  в  изменении  содержания,  
улучшении  качества  и  предоставлении  не  только  знаний,  но  и  компетенций,  а  также  умения 
применить их в жизни. 
Annotation. In this article are written the aims and tasks of 12 - years education, and preparation teachers of 
12-years  educational  schools  in  Kazakhstan.  During  the  last  years  schools  in  Kazakhstan  prepares  by 
crossing  to  12-years  education  and  this  step  is  main  entrance  of  world  educational  space.  Crossing  into 
model of 12-years education doesn`t mean only increase duration period of education in secondary school, 
it`s  problem  is  that  changing  contents,  improvement  is  not  only  quality  of  knowledge,  but  also  its 
competence and ability uses in life. 
 
 
А.Н.Тҧрарова  
 
ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУДІ ЕУРОПАЛЫҚ СТАНДАРТҚА САЙ  
ҦЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ҚҦРЫЛЫМЫ МЕН МАЗМҦНЫ 
 
ӘОЖ 801.56 
 
Елбасы ӛзiнiң халыққа Жолдауында: "2010 жылға дейiн бiлiм берудi дамытудың Мемлекеттiк 
бағдарламасын  жҥзеге  асыру  арқылы  сапалы  бiлiм  берудi  арттыруымыз  қажет.  Бҧл  бiлiм  беру 
саласының  басты  мiндетi"  деп  атап  кӛрсеткен  болатын.  Осы  тапсырманы  iске  асыру  ҥшiн  бiлiм 
берудiң  барлық  саласында  халықаралық  талаптарға  жауап  беретiн,  сапалы  бiлiм  беру  қажеттiлiгi 
сезiлдi.  Әлбетте,  бҧл  шара  ҧлттық  бiлiм  беру  жҥйесiнiң  тиiмдiлiгi  мен  бәсекеге  қабiлеттiлiгiн 
арттыруға  негiз  болды.  Жоғары  бiлiм  беру  саласы  осы  бағытта  қарқынды  қадамға  аяқ  басып, 
халықаралық  бiлiм  беру  стандартына  сай  келетiн  бакалавриат  пен  магистратура  мамандықтарының 
негізін  енгiздi.  Жетекшi  жоғары  оқу  орындарында  кадрларды  даярлаудың  әлемдiк  озық  тәжiрибесi 
сараланып,  елiмiздiң  бiлiктi  мамандарының,  ғалымдар  мен  профессорлардың  қатысуымен 
мемлекеттiк  стандарт  жасалды.  Бҧл  жас  маманды  дайындау  деңгейiне,  бiлiм  бағдарламаларының 
қҧрылымы  мен  мазмҧнына,  бiлiм  беру  ҥрдісiндегi  кадрлық,  оқу-әдiстемелiк,  материалдық-
техникалық базаны қамтамасыз етудегi талаптарды кҥшейте тҥстi.  
Еуропа  елдерімен  жоғары  білім  берудің  біртҧтас  Еуропа  кеңістігін  (ЕПВО)  қҧру    ҥрдісі 
«Болондық» деп аталады. Оның бастауы 1999 жылы Болоньяда (Италия) Болон декларациясына қол 
қойылуымен  ашылды,  онда  Еуропа  елдерінің  жоғары  білімі  ҧлттық  білім  жҥйелерінің 
салыстырмалығы  мен  ҥйлесімділігіне  жетуге  әкелетін  негізгі  мақсаттар  тҥзілді.  Болон 
декларациясының  алғашқы  хабаршылары  деп  -    жоғары  оқу  орындарының  Ҧлы  хартиясы    (Magna 
Charta Universitatum  - Болонья, 1988) және  Сорбон декларациясы есептеледі. (Париж, 1998).  Қазіргі 
уақытта    (2004  жыл)  Болон  ҥрдісі  49  елді  біріктіреді.  Біздің  еліміз  –  еуропалық  білім  кеңістігінің 
толыққанды мҥшесі болып танылған алғашқы ортаазиялық мемлекет. 
Жалпы  еуропалық  білім  кеңістігін  қҧруда  Болон  декларациясында    6  маңызды  міндеттер 
кӛрсетілген:  жоғары  білім  беру  саласында  жалпыға  тҥсінікті,  салыстырмалы  біліктілікті  ендіру;  екі 
сатылы  жоғары  білім  жҥйесіне  кӛшу    (бакалавриат  -  магистратура);  сынақ  терминдері  бірлігінде 
(кредит)  еңбек  сіңіргіштік  бағасын    (курс,  бағдарлама,  жҥктеме)  енгізу  және  ЮНЕСКО  ҥлгісін 

 
178 
жасаған  дипломға  қосымшаларда  оқу  бағдарламаларын  кӛрсету;  студенттер,  оқытушылар  мен 
әкімшілік-басқару  тҧлғаларының  белсенділігін  арттыру,  жоғары  білімнің  қажетті  сапасын 
қамтамасыз  ету;  жоғары білім  саласындағы  біліктіліктер  мен  тиісті  қҧжаттарды  ӛзара  тану;  ЖОО  - 
ның  жеке басқарушылығын  қамтамасыз ету.  
Қазіргі  таңда  бҧл  мәселе  тӛңірегінде  қамтылуға  тиіс  жайттар  ретінде:  бҧрынғы 
қалыптасқандарға  жоғары  білімнің  жалпы  жҥйесіне  аспирантураны  (ҥшінші  деңгей)  енгізу;          
жоғары  білімге  «еуропалық  ӛлшем»  беру  (оның  жалпыеуропалық  қҧндылықтарға  бағдарлануы);          
еуропалық  білімнің  тартымдылығын,  бәсекеге  қабілеттілігін  арттыру;  жоғары  білімнің  әлеуметтік 
ролін  жҥзеге  асыру,  қосымша  білім  беру  жҥйесін    «бҥкіл  ӛмір  бойына  білімді»  дамыту; 
жалпыеуропалық  білім  мен  ғылыми  кеңістік  жӛнінде  неғҧрлым  кӛбірек  мағлҧмат  беру  т.б.  айтуға 
болады. 
Болон  ҥрдісі  ерікті  қҧрылады  және  ӛзінің  қатысушыларынан  ештеңе  қажет  етпейді.    Оның 
негізгі  мақсаты  -  іс  жҥзіндегі  білім  беру  жҥйесіндегі  ашықтық,  сәйкестік,  тҥсініктілік,  бір  жҥйеден 
екіншісіне оңай кӛшу мҥмкіндігі. Бҧл орайда тҥрлі елдердің тәжірибелері бір-біріне сәйкес келмейді. 
Ғылыми  деректерге  сҥйенсек,  кӛптеген  елдерде  білім  ӛзінің  дәстҥрлі    «бір  деңгейлі»  қҧрылымын 
сақтауда, (Ҧлыбританияда «бакалавр»  біліктілігі ғана бар). Жалпы қазіргі уақытта батыс еуропалық 
елдердегі білім жҥйелері біртектіліктен әлі алыс; олардың қаншалықты жақындасатынын  - болашақ 
кӛрсетеді.    Қандай  жағдайда  болмасын,  Болон  ҥрдісінің  қҧжаттары  білім  жҥйелерінің  ҧлттық 
ерекшелігі - бҧл жалпы еуропалық байлық екенін атап кӛрсетеді. 
Болон  ҥрдісінің  дамуында  академиялық  мобильділік    ҥлкен  роль  атқарады.  Академиялық 
мобильділік - бҧл студенттер (ең бірінші), ЖОО оқытушылары, әкімшілік-басқарушы тҧлғалар ҥшін 
тәжірибе алмасу, «ӛз» ЖОО-да әлдебір себеппен ала алмаған мҥмкіндіктерді алу, ҧлттық тҧйықтықты 
игеру  және  жалпыеуропалық  перспективаларды  алу  мақсатында  бір  жоо-дан  екіншісіне  «ауысу» 
мҥмкіндігі.  Болон  декларациясының  ҧсынымдары  бойынша  әр  студентке  семестрді  мҥмкіндігінше 
басқа  ЖОО-да,  шет  елде  ӛткізген  жӛн.  Академиялық  жҧмылғыштықтың  жоғары  деңгейі  дамыған 
инфрақҧрылымды (жатақхана, медициналық сақтандыру және т.с.с.) және  қаржыландыру кӛздерінің 
қолжетімділігін  (іссапарларға  гранттар  мен  т.с.с.)  кӛздейді,  бҧл,  ӛкінішке  орай,  әркез  орындала 
бермейді. Бірақ, бҧл міндет - алдағы уақытта - жоо-ры мен білімді басқару органдарының назарынан 
таса  қалмауы  керек.  Бҥгінгі  таңда  бірыңғай  халықаралық  білім  беру  кеңістігіне  еліміз  жоғары  оқу 
орындарының  енуі  ҥшін жағдай жасау,  білім  берудің кредиттік  технологияларын енгізу  нәтижелері 
бойынша  жинақталған  тәжірибені,  сондай-ақ  жоғары  оқу  орындарында  оқу  ҥрдістерін  жетілдіру 
жолдары  талқылану  қажет.  Болон  конвенциясына  қосылу  ҥшін  алғашқы  қадамдар  жасалып  жатыр. 
Болон конвенциясы ӛзімен бірге бірқатар міндетті принциптерді орындауды жҥктейді. Бҧл – жоғары 
білім  берудің  кӛпдеңгейлі  жҥйесі,  студенттердің  академиялық  оңтайлылығын  қамтамасыз  ету, 
дипломға бірыңғай еуропалық қосымша беру, жоғары білім беру сапасын бақылау. Бҧл ҥрдістерден 
оқшауланудың кез келген жоғары оқу орны ҥшін кері әсерлері болуы да мҥмкін.  
ХХI ғасырдың шынайы кiлтi  – жаһандану бiлiм саласына да келдi. Соның арқасында әлемдiк 
экономиканың интеграциялануы, жаңа ақпараттық технологиялардың пайда болуы белең алды. Бiлiм 
ошақтары  жаһандану  ҥрдiсiнен  қалып  қоймай,  жаңа  стратегия  мен  бағдарлама  әзiрлеуге  жҧмылды. 
Қазақстан  Болон  ҥрдісiне  белсендi  қатысып  отыр.  Осы  арқылы  оқуын  әрi  қарай  жалғастырғысы 
келген  студент  Болон  ҥрдісiне  кiрген  кез  келген  елдiң  ЖОО-да  бiлiмiн  жетiлдiре  алады.  Ол  тiптi, 
қажет болса осы жалпы қҧрылымға кiретiн кез келген еуропалық ЖОО-нан белгiлi ҧпай не "несие" 
ала  алады.  Бҧл  оқытуды  бақылаудың  бiрыңғай  жҥйесi  жақсы  бiлiм  алуға  ықпал  ететiнi  белгiлi.. 
 
Жалпы, бiлiм берудi дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасында 
Болон  декларациясына  қосылу  жӛнiндегi  негiзгi  бағдарлар  айқындалған.  Оған  ЖОО  заңнамалық, 
қҧқықтық-нормативтiк  базасын  жетiлдiру,  жоғары  және  жоғары  оқу  орнынан  кейiнгi  бiлiм  беру 
қҧрылымына  бакалавриат  –  магистратура  –  докторантура  сияқты  кӛпсатылы  бiлiм  беру  жҥйесiн 
енгiзу,  бiлiм  беру  квалификациясының  халықаралық  стандартына  сай,  мамандықтар  тiзiмiн 
жетiлдiру, қҧрылымы мен мазмҧны жағынан халықаралық талаптарға сай келетiн жоғары бiлiм беру 
бағдарламаларын  әзiрлеу,  оқу  ҥрдісiн  ҧйымдастыруда  студенттердiң  қарқындылығын  қамтамасыз 
етуге септігін тигізетін прогрессивтiк жҥйе мен технологияны енгiзу, бiлiм беру бағдарламалары мен 
институтын аккредиттеу жҥйесiн қҧру т.б.  мәселелері кiредi. Кез келген елдiң бәсекеге қабiлеттiлiгi, 
оның  ғылыми  әлеуетiмен  ӛлшенедi.  Елiмiз  алдында  инновациялық  даму  мiндетi  тҧрған  кезде 
ғылымға артатын жҥк те еселенiп отыр.  
Жоғары  оқу  орындарының  қазіргі  кездегі  негізгі  мақсаты  -    студенттерге  сапалы  білім  беріп, 
оларды  бәсекеге  қабілетті  мамандар  етіп  шығару.  Осыған  орай  еліміздің  білім  жҥйесінде  Болон  
декларациясы  деген  атпен  әлемге  танымал  бола  бастаған  ҥрдістің    талаптарына  сай  реформалар 

 
179 
жҥргізіліп  жатыр.  Аталмыш  ҥрдістің  негізін  мына  келесі  қағидалар  қҧрап  отыр:  а)  Еуропа 
азаматтарының  аталмыш  материктің  кез  келген  елінде  жҧмысқа  ешбір  қиындықсыз  орналасуына 
мҥмкіндік  бере  алатын    білімнің  бірегей  қолжетімдік  жҥйесін  қҧру;  ә)  Еуропа  жоғары  білімінің 
бәсекелестікке қабілетін кӛтеру; б) кадрларды даярлауда кӛпдеңгейлі, атап айтсақ, ҥш сатылық білім 
беру  бағдарламаларын  (бакалавриат-магистратура-  докторантура)      қолдану;  в)  студенттердің  бір 
елдің  жоғары оқу орынынан екіншісі бір мемлекеттің ЖОО-на  ауысуға мҥмкіндік беретін оқытудың 
кредиттік  жҥйесін  және  білім  деңгейін  бағалаудың  бірізделінген    тәртібін  енгізу;  г)  теориялық 
оқытудың  және    практикалық  машықтанудың  ортақ  бағдарламаларын  дайындап,  оқытушылармен 
ӛзара  алмасып  отыру;  д)  бірлесе  ғылыми-зерттеу  жҧмыстарын  жҥргізу.  Кӛп  деңгейлі  білім  беру 
жҥйесін  қалыптастыра  отырып,  білім  беру  ісін  жалпыдан  жалқыға  бағыттау.  Бҧл  дегеніміз,  адамға 
алдымен  белгілі  бір  ғылым  бойынша  жалпылай  жоғары  білім  беру,  ал  кейіннен  оған,  керек  болған 
жағдайда,  нақты  бір  мамандық  бойынша  білімін  жалғастыруға  мҥмкіндік  туғызу  деген  сӛз.  Демек, 
кӛпдеңгейлі білім беру жҥйесі белгілі бір сала бойынша білім алған адамға нарық талабына сай нақты 
мамандықты меңгеруге мҥмкіндік береді. Зерттеу жҧмысына қызығушылық танытқандар ғылымның 
кез  келген  бағытындағы  магистратурасына,  ал  кейіннен  докторантурасына  тҥсіп,    тиісті  атақтарын 
алғаннан кейін ғылыми- педагогикалық жҧмыстармен шҧғылдана алады  
          Болон  декларациясына  қол  қойған  кез  келген  еуропалық  елдің  білім  беру  жҥйесіне  тӛл 
халқының тарихына, мәдениетіне және рухани ӛміріне, ана тіліне сҥйіспеншілік пен қҧрмет сезімін 
қалыптастыратын ҧлттық ерекшелік те тән.  
Әр елдің білім беру жҥйесі - ӛз халқының нағыз патриоттарын қалыптастыруға негізделуі тиіс. 
Оған  айғақ  ретінде,  2003  жылдың  19-шы  қыркҥйегінде  Берлинде  жоғары  білім  министрлерінің 
конференциясында  қабылданған  коммюникедегі  «...біздің  мақсатымыз  ҧлттық  дәстҥрлердің 
әртҥрлігіне  негізделген  Еуропаның  мәдени  байлығын  сақтау  болып  табылады,»  -  деген  ҧстанымды 
келтіруге  болады.  Туған  халқының  рухани  мҧраларынан  нәр  алмаған  адамның  жалпы  адамзаттық 
ӛркениет шыңына шығуы мҥмкін емес. 2004 ж. 3 қарашасы кҥні Мәжіліс депутаттарының алдында 
сӛйлеген сӛзінде Елбасымыз Жапон мен Корей мемлекеттерінде шет елдерде білім алған тҥлектерден 
гӛрі, ӛз елінде білім алған мамандар жоғары бағаланатынын айтқан болатын [1].  
 Осыған  байланысты  біз  білім  саласының  барлық  деңгейіндегі  мемлекеттік  стандарттарда 
ҧлттық  ерекшеліктерге,  яғни,  тек  «Қазақ  тілі»  және  «Қазақстан  тарихы»  пәндерін  оқыту  ғана  емес, 
сондай-ақ  ҧлттық  фольклор,  мәдениет  және  ӛнер,  ҧлттық  салт-дәстҥр,  этнопедагогика, 
этнопсихология,  қазақ  халқының  барлық  рухани  мҧраларын  зерттейтін  тҧтас  бір  пәндер  жҥйесін 
қҧратын  ҧлттық  ерекшелікке  негізделген  білім  стандартын  қалыптастыруға  баса  назар  аударуымыз 
керек сияқты. Кӛп деңгейлі білім беру жҥйесінде Болон ҥрдісінің қағидаларына сәйкес оқытудың біз 
ҥшін таныс, атап айтсақ, кредиттік технологиясы қолданылуда. Бҧл кредиттік технология деген оқу 
ӛлшемін қолдана отыра, студентке міндетті пәндер мен ӛзі  іріктеп алған таңдау пәндерден жасалған 
оқу  жоспарына  сәйкес  білімді    негізінен  ӛздігінен  табуға  ҥйрететіні  белгілі.  Бҧл  тәсіл 
оқытушылардың  аудиториялық  оқу  жҥктемелерін  қысқартып,    студенттерді  ӛз  бетімен  білім  алуға 
дағдыландырады.  «Кредит»  сӛзі  сенім  деген  мағынаны  білдіреді  екен,  демек,  білім  мекемесі 
оқытушы  мен  студенттің  кәсіби  білім  аясында  бірлесе  атқаратын  жҧмысына  сенім  артады.  Егер 
оқытудың  дәстҥрлі  жҥйесінде  студенттің  пәнді  меңгеруіндегі  ӛзіндік  жҧмысына  оқу  сағатының        
33  %-ы  жҧмсалса,  кредиттік  технологияда  бҧл  кӛрсеткіш  60%-ға  дейін  ӛсіп  отыр.  Дәрістік  және 
зертханалық  сағаттардың  азаюы,  оқытушылардың  жҧмысын  жеңілдетеді  деген  ой  тумайды,  олар 
білім  алушыларды  әр  пән  бойынша  ӛзіндік  жҧмыстарына  керекті  оқу  және  оқу-әдістемелік 
қҧралдарының толық кешенімен қамтамасыз етуге жауапкершілігін арттырады. 
Болон  ҥрдісі  –  Еуропа  елдерінің  білім  жҥйесін  біртҧтас  еуропалық  кеңістік  қҧру  мақсатында 
жақындастыру  және  ҥйлестіру  жолы.  Тҧтастай  алғанда, Болон  ҥрдісі жолына  қосылған жоғары  оқу 
орындарының басты міндеті студенттерге білімді бҥкіл ӛмір бойы жинақтау екендігін жеткізу болса, 
осы  міндеттерді  жҥзеге  асыруды  «Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  2011-2020 
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» нақтылап отыр. 
Болон ҥрдісіне енудің артықшылықтары ретінде ең алдымен, отандық оқу бағдарламалары мен 
оқу  жоспарлары  еуропалық  стандарттарға  сәйкестендірілетіндігін;              отандық  мамандықтар  мен 
академиялық  дәреже  бҥкіл  әлемге  танылатындығын;  қазақстандық  жоғары  оқу  орындарының 
студенттері шетелдік университеттерге білім несиелерімен қабылданатындығын;  қос дипломды білім 
беру бағдарламасын жҥзеге асыруға мҥмкіндік беретіндігін; қазақстандық жоғары білім дипломдары 
еуроаймақтың  қҧжаттарымен  теңестіріледігін  және  жоғары  оқу  орындары  тҥлектерінің  Болон 
ҥрдісіне қатысушы кез келген елде еңбекке орналасуына мҥмкіндік бередігін айтуға болады. 

 
180 
Қорыта  айтқанда,  білім  мен  ғылымның  әлемдік  кеңістігіне  ену,  Қазақстан  ҥшін  уақыт 
кҥттірмейтін заман талабы. Алайда, біз дҥниежҥзілік  сахнаға білім жҥйесінде қалыптасқан ӛміршең 
дәстҥрлерімізбен,  уақыт  дәлелдеген  артықшылықтарымызбен,  сонымен  қатар,  әлемдік  ӛркениетті 
байытып,  ҧлттық білім беру моделін жетілдіруге жаңа кӛкжиек аша алатын, ӛзімізге ғана тән мәдени 
және рухани қҧндылықтармен енуіміз қажет.      
__________________________ 
1.«Қазақстан  Республикасының  2020  жылдарға  дейінгі  Стратегиялық  даму  жоспары»1ақпан,  2010 
жыл. 
2.Бiлiм берудi дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы. 
3.Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халықтарына арнаған Жолдауы // 
«Егемен Қазақстан». 2010. 
4.  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік 
бағдарламасы. Астана, Ақорда,  7 желтоқсан, 2010 жыл.  
 
Аннотация. В статье анализируются структура и содержание соответствия европейскому стандарту 
организации  обучения  высшему  образованию,  необходимость  качественного  образования  в 
различных  отраслях,  соответствующею  международным  требованиям,  основы  развития 
конкурентноспособности и эффективность национальной системы образования и мировой передовой 
опыт  подготовки  специалистов  в  вузах    соответственно  болонского  процесса,  рассматривается 
значение  академической  мобильности.  Даются  сведения  о  европейской  системе  образования, 
осуществлении  социальной  роли  высшего  образования,  о  развитии  дополнительной  системы 
образования о общеевропейском образовании и научном пространстве. 
Annotation. Тhe given article analyses the structure and the content of corresponding to European standard 
of organization of  learning to high education, the necessity of а qualitative education in different branches 
which  are  corresponding  to  international  standards,  bases  of  the  development  competition  ability  and 
effectiveness of the national system of education and world leading experience of training of specialists in 
higher  schools    corresponding  to  bolony  (болонский)  process,  considers  the  meaning  of  the  academic 
mobility. Also in the article are given information about  European  system of education, the realization of a 
social  role of high education, about developing additional system of  education about the general European 
education and scientific space. 
 
 
Э.Шаханова 
 
ОҚУ ҤРДІСІНДЕГІ ИННОВАЦИЯНЫ ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
ӘОЖ 37.14.07 
           Ш 31 
 
Еліміздегі  тәуелсіздіктің  әсері  қоғам  дамуының  барлық  салаларын  қамтып,  әлемдегі  жаңа 
мазмҧнды озық тәжірибелерге негізделген оқу-тәрбие ҥрдісінің қалыптасуына ықпал етті. Әрбір ӛсіп 
келе  жатқан  ҧрпаққа  тәлім-тәрбие  беру,  олардың  рухани  жаңарып  жандануына  тірек  те,  тетік  те 
болатын  мектеп  екендігі  бәрімізге  белгілі.  Сондықтан  да,  оқушылардың  ой-ӛрісін,  ҧлттық 
мәдениетін,  ҧлттық  рух  пен  сана-сезімін  дамытып,  алғыр  тҧлғаны  қалыптастыруда  тәрбие 
жҥйесіндегі инновациялық іс-әрекеттердің ендірілуі ҥлкен жетістіктерге жетелеуде. Бҥгінгі ғылыми-
техникалық  прогрестің    қарқындап  дамуы  кезінде  ӛндірісті  автоматтандыру,  компьютерлендіру 
мәселесімен  тығыз  байланысты  ӛркендетіп  отырған  ӛтпелі  кезеңде  мектеп  оқушыларына  ғылым 
негіздерін  меңгеруде  білімді  әлемдік  стандартқа  жақындату,  оқытудың  мазмҧны  мен  әдістерін 
жаңарту арқылы білім сапасын кӛтеру мемлекеттік мәселе болып отыр.  Бҧл мәселелерді ойдағыдай 
шешу  мектептің  материалдық  базасына,  оқу-әдістемелік  қҧралдардың    ғылыми-әдістмелік  негізде 
жасалуына мҧғалімдердің ҧстаздық еңбекті жаңа технологиялық тҧрғыда ҧйымдастыруына, сонымен 
бірге мектеп басшыларының педагогикалық бірлігіне, оқу-тәрбие ҥрдісінің бҥгінгі кҥн талабына сай 
ҧйымдастыра білуімізге байланысты болмақ. Оқыту жҥйесінің қандай тҥрі болмасын, олар белгілі бір 
әдістемеге  негізделеді.  Әдістеме  жан-жақты  және  ӛз  орнында  дҧрыс  қолданылса,  ӛтілетін  әрбір 
тақырыптың мазмҧны да ойдағыдай ашылып, оқушылардың меңгеруіне жеңіл тиеді. Әдетте әдістеме 
ӛздігінен  келе  қоймайды.  Ол  кӛп  жылдар  бойына ҧстаздық  қызметінің іс-тәжірибесімен, кҥнделікті 
дәріс беру процесімен тығыз байланысып жатады. Білім беру саласы қызметкерлерінің алдына қойып 
отырған басты міндеттемелердің бірі- оқытудың әдіс-тәсілдерін ҥнемі жетілдіру. 

 
181 
Ғылыми-педагогикалық  әдебиеттерде  іс  жҥзінде  анықталып  табылған  оқыту  ҥрдісінің 
нәтижесін кӛрсететін әдіс-тәсілдері, тҥрлері кӛбінде жаңашыл, инновациялық деп атайды. 
«Инновация»  ҧғымы  педагогиканың    сӛздік  қорына  ежелден  енген.  Ол  кейбір  ғалымдардың 
еңбектеріне «жаңа»  «жаңалық енгізу» деп кӛрсетіледі. Кей ғалымдар оны «ӛзгеріс» деген терминмен 
анықтайды. Біздің ойымызша, бҧл тҥсініктер кең мағынадағы терминдермен білім беру жҥйесіндегі 
кез-келген  ӛзгерісті  сипаттайды  [3].  Инновация  термині  қазірде  білім  берудің  теориясы  мен 
практикасында  кеңінен  қолдануда.  Бірақ,  ғылымда  бҧл  терминнің  нақтылы  анықтамасы  белгілі  бір 
категория ретінде берілмеген. Берілетін анықтамалардың кӛпшілігі бҧл ҧғымды кеңінен терең таныта 
алмайды.  Инновацияны  «білім  беру  жҥйесіндегі  жаңалық  енгізу»  деп  айтсақ,  «Введение 
принципиального в обьязательную систему» ҧғымының мағынасын тарылтқан болар едік. Инновация 
ҧғымы ең бірінші ХІХ ғасырда мәдениет танушылардың зерттеуінен пайда болды, яғни бір мәдениет 
тҥрлерін, екінші ел мәдениетіне енгізу дегенді білдіреді және бҧл ҧғым этнографияда әлі кҥнге дейін 
сақталған. Инновация  жаңа, жаңалық, жаңарту дегенді  білдіреді екен. С.И.Ожегов сӛздігі бойынша, 
инновация  бірінші  рет  шыққан,  жасалған,  жуық  арада  пайда  болған,  бҧрынғының  орнын  басатын, 
алғаш  ашылған,  бҧрыннан  таныс  емес  енгізілген    жаңалық  [4].  Сондықтан,  әр  елде  бҧл  қҧбылысқа 
қандай  қӛзқарас  қалыптасқанын  анықтау  мақсатымен  ғылыми-педагогикалық  техникалық  саяси 
әдебиеттерді  зерттей  келе,  Ресейде,  шет  елдерде,  ТМД  елдерінде,  Қазақстан  мемлекетінде 
«инновация»  ҧғымына  берілген  анықтамаларды  жинадым.  «Ғылымның  қайнар  кӛзі»  -  Ресейде  
«инновация» ҧғымына ӛте кҥдікпен қараған: ХІХ-ХХ ғ басында бірде-бір білім реформаларында бҧл 
термин  кездеспейді.  Инновация  деген  ҧғымның  ӛзін  қарастырсақ,  ғалымдардың  кӛбі  оған  әртҥрлі 
анықтамалар  берген.  Мысалы:  инновация  ҧғымының  әр  елдегі,  әр  тҥрлі  уақытта  берілген 
анықтамалары:  «инновация»  ҧғымына  берілген  ең  ескі  емес  анықтама,  бҧл  салада  американыдқтар 
мен  европалық  кӛлемді  зерттеулер  иесі  Э.М.  Роджерс  инновацияны  былайша  тҥсіндіреді: 
«Инновация  –  нақтылы  бір  адамға  жаңа  болып  табылатын  идея».  Майлс  пікірі  бойынша,  
«Инновация»  -  арнайы  жаңа  ӛзгеріс.  Біз  одан  жҥйелі  міндеттеріміздің    жҥзеге  асуын,  шешілуін 
кҥтеміз» деген [3]. Кейіннен «инновация» ҧғымы «білім беру жҥйесіне жаңаны енгізу» мағынасында 
педагогикалық  еңбектерде  кезіге  бастады.1957-1964  ж.ж    он  жылдық  тарихқа  американдық  білім 
жҥйесіндегі инновациялар және ӛзгерістер  кезеңі  енеді. 
Инновация термині қазірде білім білім берудің теория- практикасында  кеңінен қолданылуда. 
Бірақ,  ғылымда  бҧл  терминнің  нақты  анықтамасы  белгілі  бір  педагогикалық  категория  ретінде 
берілмеген.  Кӛптеген  ғылыми  педагогикалық  еңбектерінде  «инновация»  ҧғымын  білім  беру 
жҥйесінде жаңалықтарды жасап шығару, игеру, қолдану және тарату іс-әрекеті деп сипаттайды. Атап 
айтсақ, Н.Р.Юсуфбекова «О педагогической инноватике» деген еңбегінде  «Инновация   - білім беру 
жҥйедегі  жаңартудың  ҥрдісі»  -  деп  кӛрсетеді.  Сонымен  қатар,  ол  инновациялық  ҥрдіс  дегеніміз  - 
жаңалықтарды жасау, оны педагог ғалымдардың оқыту мен тәрбие беру тәжірибесінде қолдануы деп 
тҥсіндіреді.  Автордың  пікірі  бойынша,    педагогикалық  инновацияға  ҥш  блок  тҥсініктер  мен 
идеяларды  енгізуге  болады:  біріншіден,  жаңалықты  жасау  классификациясы,  «жаңалық 
критерийлері»,  екіншіден,  оларды  қабылдау  проблемасын  зерттеу,  педагогтардың  берген  бағасы, 
ҥшіншіден,  жаңаны  білім  беру  жҥйесінде  қолдану.  Яғни,  инновациялық  ҥрдіс  дегеніміз 
педагогикалық  жаңалықтардың  динамикалық  бірлігін  педагогтардың  тәжірибесінде  ғылыми  негізде 
қолдану [2]. Жаңа педагогикалық технологияны жетілдіру және пайдалану кезеңдерін кӛруге болады.  
Инновацияның  жіктелуі  негізінде  білім  беру  мекемелерінің  қызметіндегі  туындайтын  саналы 
педагогикалық  ой-идея  жҥйесі  жатыр.  Сонымен,  мҧғалім  инновациялық  әрекетке  кӛшуі  бірден-бір  
кӛкейкесті  мәселе  деп  есептеймін.  Білімнің  ағартушылық  жҥйесінде  субъект  динамикалық  ҥрдісі 
оқытушының  шығармашылықты,  инновациялық  әрекетті  талап  етеді.    Мҧндай  талап  етушілікте, 
дәстҥрлі деңгейі, қоғам қажет ететін шығармашыл, жаңашыл-оқытушы арасында қарама–қайшылық 
туындайды.  Осындай  мәселелердің  шешімін  іздеу  жолында  еңбектеніп  жҥрген  ғалымның  бірі  -     
О.Т.  Хонерин.  Ол  инновацияны  тӛмендегідей  тҥрлерге  жіктейді:  модификациялы,  яғни  педагог  
қауымның  идеяларынан    туындаған.  Бір  технологияның  ӛзі  әртҥрлі  атқарушылардың  шеберлігіне 
байланысты  әрқилы  жҥзеге  асырылуы  мҥмкін.  Қазіргі  кезде  әдебиеттерден  қазіргі  заманғы  білім 
берудің  даму  бағыты  мен  тенденцияларын  қамтитын  50-ден  астам  педагогикалық  -  технология 
қолданылып  жҥргендігі  мәлім.  Сондықтан,  жаңа  технологияларын  таңдаудың  М.М.Поташник 
ҧсынған  ӛлшемдерін  кӛрсетеуге  болады.  Олар:  елдің,  аймақтың,  қаланың  талап-тілегі  –  мектепке 
әлеуметтік сҧраныс; мектептің дамуы туралы мемлекеттік қҧжаттар; қазіргі ғылымның адам туралы 
жетістіктері    мен  табыстары;  педагогикалық  озат  тәжірибе;  іс-тәжірибесі,  интуициясы, 
шығармашылығы. 

 
182 
Бҧдан педагогикалық технология барысында: алынып отырған технологияның  мҥмкіндігі мен 
нақты жағдайға сай болуы; жҥйелілігі; тиімділігі т.б. ескерілуі керек деген қорытынды шығады. 
Педагогикалық  технология  оқу  ҥрдісімен  –мҧғалім  мен  оқушының  іс-әрекетімен  тығыз 
байланысты. Оның қҧрылымына мыналар кіреді: а) тҧжырымдық негізі; ә) оқыту мазмҧндық бӛлімі: 
оқытудың  нақты  және  жалпы  мақсаты;  оқу  материалдарының  мазмҧны;  б)  ҥрдістік  бӛлім-
технологиялық ҥрдіс: оқу ҥрдісін ҧйымдастыру; оқушының  оқу қызметінің  әдістері мен формалары; 
материалды  меңгеруді  басқарудағы  іс-әрекеті;  оқу  -ҥрдісінің            диагностикасы.  Қазіргі  кезде 
қолданылып жҥрген жаңа педагогикалық технологияның негізіне жататындар: әрбір оқушының  жеке 
және дара ерекшеліктерін ескеру; қабілеттері мен шығармашылықтарын арттыру; ӛз бетінше жҧмыс 
істеу, іздену дағдыларын қалыптастыру. 
Жаңа  технологиялар:  ынтымақтастық  педагогикасы;  білім  беруді  ізгілендіру  технологиясы; 
проблемалы оқыту технологиясы; тірек сигналдары арқылы оқыту технологиясы, деңгейлеп саралап 
оқыту  технологиясы;  міндетті  нәтижелерге  негізделген  саралап  оқыту  технологиясы;  модульдік 
оқыту технологиясы; сыни тҧрғыдан ойлау технологиясы; жобалап оқыту технологиясы. Проблеманы 
оқыту технологиясының негізгі мақсаты – оқушының  ӛз бетімен ізденуге ҥйрету, олардың танымдық 
және шығармашылық икемділіктерін дамыту. 
Оқыту  технологиясының  ерекшеліктері:  оқушының  белсенділіктерін  арттыру;  оқу 
материалында  баланы  қызықтыратындай  қҧпиясы  бар    мәселе  туғызу;    материалды  сезім  мҥшелері 
арқылы қабылдап қана қоймайды, білімге деген қажеттілігін қанағаттандыру мақсатында меңгереді. 
Тірек белгілері арқылы технологияның негізін қалаған В.Ф.Шаталов. Тірек белгілері арқылы  оқыту 
технологиясы тӛмендегідей мақсатты кӛздейді: білім, білік, дағдыны қалыптастыру, барлық баланы 
оқыту, оқытуда жеделдету. 
Тірек  белгілері  арқылы  оқыту  технологиясының  ерекшеліктері:  ҥнемі  қайталау,  міндеті  
кезеңдік  бақылау,  жоғары  деңгейдегі  қиыншылық,  блокпен  оқыту,  тіректі  қолдану,    жеке  бағдарлы 
қарым –қатынас, ықпал, ізгілік, еркімен оқыту; әр білімгердің  жобасының жариялылығы, тҥзетуге, 
ӛсуге,  табысқа  жетуге  жағдай  жасау,  оқыту  мен  тәрбиенің  бірлігі.  Тҥсіндіре  басқарып,  оза  отырып 
оқыту технологиясының авторы  жаңашыл мҧғалімдердің бірі, ресейлік мҧғалім С.Н.Лысенкова. Бҧл 
технологияның  негізгі  мақсаты  –  барлық  баланы  табысты  оқыту.  Инновациялық  оқыту 
технологияларын  пайдаланудың  теориялық,  практикалық  маңызы  ӛте  зор.  Білім  беру  жҥйесі 
міндеттерін шешуде жалпы  білім беретін пәндердің алатын орны ерекше. Жҥргізілген педагогикалық 
тәжірибелік  зерттеу  жҧмыстың  барысында  білім  беретін  оқу  орындарында  инновациялық  оқыту 
технологиялары  арқылы  білім  берудің  қазіргі  жағдайы  зерттелініп,  мына  міндеттерді  шешуге 
бағытталды:  инновациялық  оқыту  технологиясы  арқылы  сапалы  білім  беруге;    модульдік  оқыту 
технологиясы  арқылы  сапалы  білім  беруге;  электрондық  оқулықтарды  қолдануға  бағытталды. 
Тҥсіндірме басқарып, оза отырып оқыту технологиясы тӛмендегідей ерекшеліктермен сипатталады:  
оқу  материалдарының  бірізділігі,  жҥйелілігі;  саралау,  берілетін  тапсырманың  қолайлылығы; 
бағдарламаның, кейбір тақырыптардың қиыншылығын жеңу, қиын тақырыптарды біртіндеп оңайлату 
әдісін  қолдану,  пысықтауға  әуелі  озаттар,  сосын  орташалар,  ең  соңынан  нашар  білімгерлер 
қатыстырылады;  бірте-бірте  толық  дербестікке  жету;  топта  қалыпты  жағдай  қалыптастыру; 
тҥсіністік,ӛзара  кӛмек,  ынтымақтастық  қарым-қатынас;  қателігін  ескерту,  бірақ  еш  жазаламау;  ҥй 
тапсырмасы  тек  әр  білімгердің  мҥмкіндігіне  қарай    (әркім  ӛзі  орындай  алатын  жағдайда  ғана) 
беріледі;  білім,  білік,  дағдыны  дамыта  меңгерту;  тҥсіндіруді  қабылдау.  Міндетті  нәтижелерге 
негізделген  деңгейлеп  саралап  оқыту  технологиясы  тӛмендегідей  ерекшеліктермен  сипатталды: 
білімнің базалық деңгейінің барлық оқушылар ҥшін міндеттілігі; берілген тапсырманың саралануы; 0 
тапсырма  кҥші  жететіндей  және  қолайлы  болуы  шарт;  білімнің  базалық  деңгейі  оқытудың  жаңа 
технологиясының  механизмі  ретінде  бірте-бірте  ӛрістей  дамуына  мҥмкіншілік  жасауы  тиіс;  оқу 
деңгейін таңдауға ерік беру; ӛз мҥмкіндігіне орай тек міндетті  деңгейден кем емес білім алуға  ерікті. 
___________________________ 
1.
 
Жанпейісова  М.М.  Модульдік  оқыту  технологиясы  оқушыны  дамыту  қҧралы  ретінде.  –Алматы, 
2002. 6-7б. 
2.
 
Шамова  Т.И.,  Малинин  А.Н.,  Тюло  Г.М.  Инновационные  процессы  в  школе  как  содержательно-
организационная основа механизма ее развития. М., 1993. 
 
Аннотация.  В  статье  «Интерактивті  әдістерді  қолданудың  тиімді  жолдары»  поднимается  проблема  
использовании интерактивных методов обучения в русскоязычной аудитории. 
Annotation. In scientific article  ―Интерактивті әдістерді қолданудың тиімді жолдары‖ observes using of 
Teaching interactive methods in Russian language audience.   

 
183 
МАҚАЛАЛАРДЫ РӘСІМДЕУ ТӘРТІБІ 
 
1.
 
Мақала материалдары баспадан шығу ҥшін Microsoft Word 2003 редакторында немесе соған 
сәйкес  редакторларда  терілген  6-12  беттік  мақаланың  қолжазбасы  А4  форматты  ақ  қағазға  1  дана 
шығарылып, қазақ немесе орыс тілінде тапсырылады.  
Мақала материалының электронды нҧсқасы міндетті тҥрде болуы қажет. 
Баспаға  ҧсынылатын  мәтінді  рәсімдеу  тәртібі:  қазақ  тілінде  жазылған  текстер  ҥшін  –  KZ  Times 
New Roman, шрифті – 13, жоларалық интервал – 1; орыс тіліндегі мәтіндер ҥшін - Times New Roman, 
шрифті – 14, жоларалық интервал – 1. Параметрлері барлық жағынан – 2 см. 
2.
 
Мақала тӛмендегі қҧжаттармен қоса ҧсынылуы қажет: 
-
 
ғылыми  дәрежесі  жоқ  авторлар  ҥшін  ғылым  докторы  немесе  ғылым  кандидатының 
рецензиясы; 
-
 
барлық авторлар ҥшін әдістемелік кеңестің баспаға беру туралы ҧсынысы; 
-
 
қазақ тіліндегі мәтін ҥшін – орыс және ағылшын тілдеріндегі тҥйіндеме, орыс тіліндегі мәтін 
ҥшін – қазақ және ағылшын тілдеріндегі тҥйіндеме; 
-
 
автордың  тҥйіндемесі:  тегі,  аты,  әкесінің  аты,  қызметі,  жҧмыс  орны,  ҥй  және  жҧмыс 
телефондары, мҥмкіндігінше – факс және e-mail. 
3.
 
Мақала тӛмендегі талаптарға сәйкес рәсімделуі қажет: 
-
 
жоғары жағында ортасында автор(лар)дың тегі, аты, әкесінің аты жазылады, екінші жолда бас 
әріптермен  (қою  шрифтпен)  –  мақаланың  тақырыбы,  ҥшінші  жолда  сол  жағында  УДК  индексі,  екі 
интервалдан кейін негізі мәтін жазылады. 
-
 
әдебиеттерге  жасалған  сілтемелер  дәйектемеден  (цитата)  кейін,  тӛрт  бҧрышты  жақшаның 
ішінде, әдебиеттер тізіміндегі нӛміріне сәйкес нӛмірмен кӛрсетіледі. Дәйектемені (цитата) беру ҥлгісі 
[6, 35 б.]. Пайдаланған әдебиеттер тізімі мақаланың ең соңында беріледі. 
Әдебиеттер  тізімінен  кейін  мақаланың  қазақ  (орыс)  және  ағылшын  тілдеріндегі  тҥйіндемесі 
беріледі. 
Кескіндемелер  (кестелер,  схемалар,  диаграммалар)  жеке  А4  парағанда  компьютерде  немесе  анық 
сызба (тушпен) тҥрінде орындалуы қажет. Суреттің нӛмірі қағаздың сырт жағында қойылады және қай 
бетке және қай жерге орналасатындығы жазылады.  
Математикалық  формулалар  Microsoft  Equation  объектісі  ретінде  теріліп,  беріледі.  Сілтеме 
жасалатын формулалар ғана нӛмірленуі қажет. 
4.
 
Мҧқият  тексерілген  және  редакцияланған  мақаланың  тексті  шығарылғаннан  кейін,  соңғы 
бетінің сырт жағына автор(лар)дың қолы қойылып, тапсырылады. 
5.
 
Талапқа сай рәсімделмеген мақалалар қабылданбайды және авторға кері қайтарылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
184 
УСЛОВИЯ ОФОРМЛЕНИЯ СТАТЬИ 
 
1.
 
Рукописи  статей  объемом  6-12  страниц  представляются  в  1  экземпляре  на  казахском  или 
русском языках в редакторе Microsoft Word 2003 или в редакторах, совместимых с ним.  
Обязательно представление электронного варианта. 
Гарнитура для текстов на казахском языке – KZ Times New Roman, размер шрифта – 13, интервал 
–  одинарный;  для  текстов  на  русском  языке  –  Times  New  Roman,  размер  шрифта  –  14,  интервал  – 
одинарный. Поля – 2 см. 
2.
 
Статья должна сопровождаться следующими документами: 
-
 
рецензия доктора или кандидата наук для авторов, не имеющих ученую степень; 
-
 
выписка из заседания методического совета с рекомендацией к печати для всех авторов; 
-
 
аннотация для текстов на казахском языке – на русском и английском, для текстов на русском 
языке – на казахском и английском; 
-
 
резюме  автора:  Ф.И.О.,  должность,  место  работы,  домашний  и  служебный  телефоны,  по 
возможности – факс и e-mail. 
3.
 
Статьи должны быть оформлены в строгом соответствии со следующими правилами: 
-
 
На  первой  странице  вверху,  по  центру,  указываются  инициалы  и  фамилия  автора(ов),  на 
второй строке – прописными буквами – название статьи, на третьей – по левому краю – индекс УДК,  
после которого через двойной интервал печатается текст статьи. 
-
 
Сноски  и  ссылки  на  литературные  источники  (приведенные  в  соответствии  с  ГОСТ-ом) 
оформляются  постранично  в  квадратных  скобках  после  цитаты  с  указанием  порядкового  номера 
источника и через запятую – страницы. Образец постраничных сносок: [6, 35 б.]. Список литературы 
дается в конце статьи. 
После списка литературы дается резюме на казахском (русском) и английском языках. 
Иллюстрации  (графики,  схемы,  диаграммы)  должны  быть  выполнены  на  компьютере  или  в  виде 
четких чертежей (тушью) на отдельном листе формата А4. Номер рисунка проставляется на оборотной 
стороне, в бумажном носителе, на полях отмечается место его размещения.  
Математические формулы должны быть набраны как объект Microsoft Equation. Нумеровать 
следует лишь те формулы, на которые имеются ссылки. 
4.
 
Текст статьи, тщательно выверенный и отредактированный, должен быть подписан автором 
на обороте последней страницы. 
5.
 
Статьи,  оформленные  с  нарушением  требований,  к  публикации  не  принимаются  и 
возвращаются авторам. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
185 
АВТОРЛАР ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ 
 
1.
 
Айдосова Ә.И. – Жуалы ауданы, Ломоносов атындағы орта мектептің бастауыш сынып мҧғалімі. 
2.
 
Аладьина Л.А. – ф.ғ.к., «Орыс тілі және әдебиеті» кафедрасының доценті. 
3.
 
Амангельдиева А.О. – ТарМПИ, «Қазақ тілі және әдебиеті» мамандығының 4 курс студенті. 
4.
 
Амандосова С.С. – г.ғ.к., доцент м.а., «География және экология» кафедрасының меңгерушісі. 
5.
 
Асылбекова Н.Ӛ. – ф.ғ.к., «Қазақ тілі» кафедрасының доценті. 
6.
 
Ахметов С. –  «Бейнелеу ӛнері және сызу» кафедрасының оқытушысы.  
7.
 
Аширбаева К.А. – т.ғ.к., доцент, «Кәсіптік білім» кафедрасының меңгерушісі. 
8.
 
Әбдір К. – ф.ғ.к., доцент м.а., «Қазақ әдебиеті» кафедрасының меңгерушісі. 
9.
 
Әнесова Б.  – «Практикалық қазақ және орыс тілдері» кафедрасының оқытушысы. 
10.
 
Базылбеков Б.Б. – ТарМПИ, «Тарих» мамандығының 1 курс магистранты.  
11.
 
Баймҧхамедова Б.А. – Алматы, ф-м.ғ.к., Қ.И.Сәтпаев атындағы ҚазҦУ. 
12.
 
Бақытжанқызы  А.–  М.Х.Дулати  атындағы  ТарМУ,  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  мамандығының  1  курс 
магистранты.  
13.
 
Бедусенко Г.А. – ф.ғ.к.,  «Орыс тілі және әдебиеті» кафедрасының доценті. 
14.
 
Бузаубекова С. – ТИГУ, «Информатика» кафедрасының оқытушсы. 
15.
 
Бурцева И.В. –  «Герман тілдері және ГТОӘ» кафедрасының аға оқытушысы. 
16.
 
Гизатуллина Г.А. – филосфия ғ.к., «Философия және саяси-әлеуметтік пәндер»  кафедрасының доценті. 
17.
 
Джамансариева С.С. - №36 орта мектебінің бастауыш сынып мҧғалімі. 
18.
 
Джанаев М.Б. – п.ғ.к., доцент, «Бейнелеу ӛнері және сызу» кафедрасының меңгерушісі. 
19.
 
Джуншеев Р.Е. – философия ғ.к., «Философия және саяси-әлеуметтік пәндер»  кафедрасының доценті. 
20.
 
Естаева Т.Е. – «Практикалық қазақ және орыс тілдері» кафедрасының аға оқытушысы.Ақшалов Б.Қ. -  
21.
 
Жҥсіпова Г.Ж. – Жамбыл ауданы, Гродеково орта мектебінің  «Қазақ тілі» пәнінің мҧғалімі. 
22.
 
Закизянов Р.Т. – «Денешынықтыру теориясы мен әдістемесі» кафедрасының аға оқытушысы. 
23.
 
Ибрашева  А.Қ.  –  ф.ғ.к.,  доцент,  Ғылыми-инновациялық  даму  және  халықаралық  байланыстар 
басқармасының бастығы. 
24.
 
Иманбекова А.С. – №36 орта мектебінің «Бейнелеу ӛнері және сызу» пәнінің мҧғалімі. 
25.
 
Керімбеков С. – «Бейнелеу ӛнері және сызу» кафедрасының ассистенті. 
26.
 
Козжанов Б. – «Философия және саяси-әлеуметтік пәндер» кафедрасының аға оқтушысы. 
27.
 
Колбаева А.Ж. – «Философия және саяси-әлеуметтік пәндер»  кафедрасының  оқытушысы. 
28.
 
Қуанышбек  Г.М.  –    Жуалы  ауданы,  №10  Кҥреңбел  орта  мектебінің  «Қазақ  тілі  және  әдебиеті»  пәнінің 
мҧғалімі. 
29.
 
Куатбекова Л.К. – т.ғ.к., «Кәсіптік білім» кафедрасының доценті. 
30.
 
Кузембаева М.Б.– Жамбыл ауданы, Қ.Сартбаев атындағы орта мектебінің «Қазақ тілі» пәнінің мҧғалімі. 
31.
 
Кҥлкібаев А. – ТарМПИ, «Қазақ тілі және әдебиеті» мамандығының 1 курс магистранты. 
32.
 
Қонақбаева Т.Е.  –  «Дефектология және психология» кафедрасының аға оқытушысы. 
33.
 
Минайдарова М.Е.– п.ғ.к., доцент, «Практикалық қазақ және орыс тілдері» кафедрасының меңгерушісі. 
34.
 
Молчанова Р.Р –  «Герман тілдері және ГТОӘ» кафедрасының аға оқытушысы. 
35.
 
Мукушева П. – ТарМПИ, «Математика» мамандығының 1 курс магистранты. 
36.
 
Мулюкова В.Г. – «Кәсіптік білім» кафедрасының аға оқытушысы. 
37.
 
Муратбеков М.Б. – ф-м.ғ.д., профессор, «Математика және МОӘ» кафедрасының меңгерушісі.  
38.
 
Мусабекова З.Е. –  «Математика және МОӘ» кафедрасының аға оқытушысы. 
39.
 
Мҥсілімов Б.–  ТИГУ, ф-м.ғ.к., «Математика және математикалық модельдеу» кафедрасының доценті 
40.
 
Мҧқашева А.М. – «Практикалық қазақ және орыс тілдері» кафедрасының аға оқытушысы. 
41.
 
Нҧрабаева Л.С. – п.ғ.к., «География және экология» кафедрасының аға оқытушысы. 
42.
 
Оспанбаева М.П. – псх.ғ.к., доцент. 
43.
 
Пашкова И. И. – №39 мектеп-гимназяның «Биология» пәнінің мҧғалімі.  
44.
 
Рахишева Н.Ж. –  «Тарих және ТОӘ» кафедрасының оқытушысы.  
45.
 
Ревшенова Б.И. – «Денешынықтыру» мамандығы, ФКС-28-2 тобының студенті. 
46.
 
Сағымбекова П.С. – п.ғ.к., «Педагика және бастауыш оқыту әдістемесі» кафедрасының профессоры. 
47.
 
Сарыбекова Қ.Н. – п.ғ.к., «Педагика және бастауыш оқыту әдістемесі» кафедрасының доценті. 
48.
 
Сманов Қ.Ж. – «Математика және МОӘ» кафедрасының аға оқытушысы. 
49.
 
Сыдығалиев Д.С. – п.ғ.к., «Бейнелеу ӛнері және сызу» кафедрасының доценті. 
50.
 
Тәжібаева С.Ж. – ф.ғ.д., профессор, ҒЖХБИ жӛніндегі проректор. 
51.
 
Ташқараева Ә.М. – ТарМПИ, «Тарих» мамандығының 1 курс магистранты. 
52.
 
Таупишева И.С.  –  «Тарих және ТОӘ» кафедрасының оқытушысы. 
53.
 
Торекеев Б.А. – «Ағылшын және неміс тілдері» мамандығы, АН-29-1 (а) тобының студенті. 
54.
 
Тӛлегенова Г.Т. –  «Тарих және ТОӘ» кафедрасының аға оқытушысы. 
55.
 
Тулебаева С.К. –  «Практикалық шет тілдері» кафедрасының оқытушысы.  
56.
 
Тҧрарова А.Н. – ф.ғ.к., доцент, «Филология» факультетінің деканы. 
57.
 
Умеева Ш.Ж.  –  ЖГТУ,  «Тарих және география» кафедрасының аға оқытушысы. 
58.
 
Чавкарова А. – ТарМПИ, «Математика» мамандығының 1 курс магистранты. 
59.
 
Шаханова Э. – «Практикалық қазақ және орыс тілдері» кафедрасының аға оқытушысы. 
 
 

 
186 
МАЗМҦНЫ 
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТӘУЕЛСІЗДІГІНЕ 20 ЖЫЛ 
 
Базылбеков Б.Б.  Н.Тӛреқҧловтың саяси қызметі .................................................................  3 
Таупишева И.С.  Баласағҧн қаласының зерттелу тарихы ................................................... 
11 
Ташқараева Ә.М. ХІХ ғасырдағы Оңтҥстік Қазақстандағы ҧлт-азаттық қозғалыстар .... 
15 
Тӛлегенова Г.Т., Рахишева Н.Ж. Кенесары хан Жетісуда. Лепсі келісімі ........................  23 
 
 
ФИЛОЛОГИЯ 
 
Амангельдиева  А.О. Әкім Таразидің  «Дауа. Жеті. қырық жеті»    повесіндегі  
кейіпкерлер мінезі ...................................................................................................................... 
 
31 
Амангельдиева А.О.,  Әбдір К.Ә.Әкім Таразидің «Әулет» шығармасындағы 
адамгершілік мәселесі ................................................................................................................ 
 
34 
Әбдір К.Ә. А. Қыраубаеваның ҧстаз ғалымдар туралы ғылыми эссе-мақалалары ............ 
37 
Әбдір К.Ә.  Зертеуші ғалым А. Қыраубаеваның шығармашылық ғҧмырнамасы .............. 
40 
Бақытжанқызы А. Тіл білімінің тарихи-танымдық ӛзекті мәселелері ...............................  44 
Кҥлкібаев А. Айтыскер ақындар және жыраулық дәстҥр .....................................................  47 
Қуанышбек Г.М. А.Сҥлейменов – рух пен намыстың тӛресі ............................................. 
49 
Молчанова Р.Р., Бурцева И.В. Сommunicative ways of presenting vocabulary and 
grammar structures ..................................................... ................................................................. 
 
61 
Мҧқашева А.М.  Тарихи шығарма және қоғамдық қҧбылыс .............................................. 
64 
 
 
ПЕДАГОГИКА 
 
Айдосова Ә. 12 жылдық білім беруге кӛшу жағдайында бастауыш сыныпта оқу-
тәрбие процесін  ҧйымдастыру жолдары ............................................................................. 
 
67 
Джамансариева С.С. Бейнелеу ӛнері сабағындағы жаңа технологияның рӛлі ...........  72 
Жҥсіпова Г. Озық оқыту технологиясының тиімділігі .....................................................  74 
Иманбекова А.С. Бастауыш сынып оқушыларын шығармашылыққа баулу ..............  77 
Кузембаева М.Б. Оралхан Бӛкейдің «Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесі (сабақ ҥлгісі) .... 
80 
Қонақбаева Т.Е.  Балалардың бастапқы патриоттық сезімін қалыптастыруда ойынның 
тәрбиелік маңызы ..................................................... ................................................................. 
 
82 
Пашкова И. И. Проблема дисциплины в экспериментальных классах 12 – летней 
школы ..................................................... .................................................................................... 
 
85 
Ревшенова Б.И., Закизянов Р.Т. Нетрадиционные виды гимнастики на пути 
оздоровления населения ..................................................... ..................................................... 
 
89 
Торекеев Б.А. Педагогикалық оқыту технологиясындағы «оқу мен жазу арқылы сын 
тҧрғысынан ойлауды» дамыту мен дҧрыс қолданудағы тиімді шарттар ............................. 
 
94 
 
 
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ 
 
Баймухамедова Б.А. Высшая математика в системе ―Бакалавриат‖ ..................................  101 
Муратбеков М.Б., Мусабекова З.Е., Мукушева П., Чавкарова А.  О существовании 
периодических решений  нелинейных вырождающихся уравнений .................................... 
 
109 
Мҥсілімов Б., Бузаубекова С.  Кҥрделі структуралы алгоритмдерді  білімді 
тереңдетуде пайдалану ..................................................... ..................................................... 
 
113 
 
 
«ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БІЛІМ БЕРУДІ ДАМЫТУДЫҢ 2011-2010 
ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМА МІНДЕТТЕРІН 
ЖӘНЕ БОЛОН ҤРДІСІ ПРИНЦИПТЕРІН ЖҤЗЕГЕ АСЫРУДА БІЛІМ БЕРУ 
МАЗМҦНЫН ЖАҢАРТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ» атты ғылыми-әдістемелік 
конференцияның материалдары 
 
Аладьина Л.А., Минайдарова М.Е. Комплексный подход к организации  
самостоятельной работы студентов – необходимое условие повышения качества 
обучения ................. ..................................................... ........................................................... 
 
 
118 
Амандосова С.С., Нурабаева Л.С.  Педагогические основы формирования 
региональной направленности экологического образования ................................................. 
 
120 
Асылбекова Н.Ӛ. Инновациялық технологияның мазмҧнын дҧрыс ҥйлестіру – 
нәтижелі білім беру кепілі ..................................................... ................................................... 
 
124 

 
187 
Аширбаева К.А., Куатбекова Л.К. Мулюкова В.Г. Задачи  кафедры 
«Профессиональное обучения» в свете «Государственной программы развития 
образования Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы» .................................................... 
 
 
126 
Әнесова Б. Орыс дәрісханасында  мәтіндерді оқыту жолдары .............................................  135 
Бедусенко Г.А. О гуманитарных образовательных технологиях  (Опыт кафедры 
«Русского языка и литературы») ............................................................................................... 
 
136 
Гизатуллина Г.А., Колбаева А.Ж.  Концепты  парадигмы образования в контексте 
Болонской декларации ..................................................... ........................................................ 
 
140 
Джанаев М.Б.  Бейнелеу ӛнерін  оқытуда интерактивті әдістер мен инновациялық 
технологияларды қолдану мәселелері ......................................................................................           
 
142 
Джуншеев Р.Е., Умеева Ш.Ж.  Методическое обеспечение патриотического  
воспитания школьников в условиях двенадцатилетнего обучения ....................................... 
 
146 
Естаева Т.Е. Значение самостоятельной работы студентов в обучении русскому языку 
152 
Ибрашева А.Х. Перспективы интернационализации деятельности ТарГПИ  в условиях 
реализации Государственной программы развития образования в РК на 2011-2020 годы 
 
154 
Керімбеков С., Ахметов С. Қазақстан бейнелеу ӛнері және Әбілхан Қастеев 
шығармашылығы ..................................................... ................................................................. 
 
156 
Козжанов Б. Смена парадигмы: от равенства доступа к равенству возможностей в 
образовании ..................................................... .......................................................................... 
 
158 
Оспанбаева М.П.  Психологияны оқытудағы инновациялар ...............................................  160 
Сағымбекова П.С., Сарыбекова Қ.Н. Бастауыш мектепте математиканы оқыту 
әдістемесінен сыныптан тыс жҧмыстарды жҥргізу мәселесіне арналған ғылыми 
ҥйірменің маңызы ..................................................... ................................................................ 
 
 
163 
Сманов Қ.Ж. Математика мен басқа пәндерді кіріктірудің маңызы ...................................  165 
Сыдығалиев Д.С., Керімбеков С., Ахметов С. Натюрморт қойылымын игерудің 
жолдары ..................................................... ................................................................................ 
 
167 
Тәжібаева С.Ж.  Болонский процесс: основные параметры и требования к вузам РК ..... 
172 
Тулебаева С.К. 12 жылдық мектеп мҧғалімдерін дайындаудың ӛзектілігі ........................  175 
Тҧрарова А.Н.  Жоғары білім беруді еуропалық стандартқа сай  ҧйымдастырудың 
қҧрылымы мен мазмҧны ..................................................... ..................................................... 
 
177 
Шаханова Э.  Оқу ҥрдісіндегі инновацияны қолдану ерекшеліктері
  
.................................  180 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
188 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Редактор: 
Мҧртазаева Б.А.  
 
Мҧқаба дизайны: 
 
Ӛсерова Ж.Н. 
 
 
Техникалық                                                                                                                                                   
редактор: 
 
 
Кузембаева Н.Б. 
 
Корректор: 
Ошақбаева Ж. 
 
 
 
 
 
Теруге 3.12.2010 ж. жіберілді. Басуға 20.06.2011 жылы қол қойылған 
Пішімі 60х84 1/16. Офсеттік қағаз. 
Бағасы келісім бойынша. Есепті беті 31;  Шартты беті 12 
Таралымы 300 дана. Тапсырыс №11 
 
 
Сдано в набор 3.12.2010г. Подписано в печать 20.06.2011 г.
 
Формат 84 х 105/16. Бумага офсетная. 
Цена договорная. Уч. изд.л. 31;  Усл.п.л. 12 
Тираж 300 экз. Заказ № 11 
 
 
 
 
 
ТарМПИ, Редакциялық-баспа бӛлімі 
080000, Тараз қ., Тӛле би к., 62