Хабаршы «Педагогика ғылымдары» сериясы

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Педагогика ғылымдары» сериясы, № 3(51), 2016 ж. 
 
252
 
 
Музыка связывает воедино личность и духовный опыт человечества, в музыке заложены широчайшие возмож-
ности общения, передача опыта от поколения к поколению.Цель музыкально-эстетического развития в общеобразо-
вательной  школе  –  сформировать  художественную  культуру  учащихся  в  контексте  различных  видов  творческого 
познания действительности и оптимизировать созидательные качества личности. 
Тенденция  в  современной  педагогике  –  активизировать  процесс  музыкально-эстетического  воспитания  через 
творчество  школьника  обусловлена  объективными  факторами:  высокой  ролью  творчества  в  познании  мира; 
необходимостью  всестороннего  развития  личности;  природной  активностью  ребенка,  требующей  творческой 
деятельности, близкой и хорошо знакомой ему с детства. 
Детское  творчество  на  уроках  музыки  представляет  собой  познавательно-поисковую  музыкальную  практику, 
связанную  с  самостоятельными  действиями,  с  умениями  оперировать  знаниями,  навыками,  применять  их  в  ранее 
неизвестных условиях, в новых видах практики. Оно предполагает непременное условие – отказ от стереотипных 
представлений. Творчество учащихся тем и ценно, что они сами открывают что-то новое, ранее неизвестное им в 
мире музыки. 
Ключевые  слова:  музыка,  студенческие,  ритм,  связи,  музыка,  музыка,  музыка  культура,  эстетический  вкус, 
музыка, музыкальный педагог. 
 
Summary 
Bakirova Z.A. – Lecturer  M.A.,  Kh.Yasavi International Kazakh-Turkish University, e-mail:  zakira.bakirova@mail.ru 
Berkinbaeva G.O. – Lecturer  M.A., Kazakh National Pedagogical University named after Abai, e-mail: 
g_u_l_n_a_z_k_e_n@mail.ru
 
 
The development of creative skills of primary school pupils in the music lesson 
Music  binds  together  the  individual  and  spiritual  experience  of  mankind  in  the  music  laid  the  broadest  possible 
communication, knowledge transfer from generation to generation. 
The purpose of the musical and aesthetic development in secondary school - to form the artistic culture of students in the 
context of different types of creative cognition of reality and to optimize the quality of the creative personality. 
The trend in modern pedagogy - intensify the process of musical-aesthetic education through the work of student due to 
objective factors: the high role of creativity in the knowledge of the world; the need to develop their personalities; natural 
activity of the child, requiring creativity, which is close and familiar to him since childhood. 
Children's creativity at music lessons is informative retrieval musical practices related to the independent actions, with the 
ability  to  operate  knowledge,  skills,  and  apply  them  to  previously  unknown  conditions  in  the  new  practices.  It  implies  a 
precondition - the rejection of stereotypes. The creativity of pupils and valuable that they discover something new, previously 
unknown to them in the world of music. 
Key words: music, student, rhythm, communication, culture, aesthetic taste.
  
 
 
ӘӨЖ
 
372.65
  
943 
 
БАСТАУЫШ
 
СЫНЫПТАРДА
 
ҚАЗАҚ
 
ТІЛІ
 
ПӘНІН
 
ТҮСІНУ
 
ДЕҢГЕЙІНДЕ
 
ОҚЫТУ 
 
Қожагелдиева С.С. 
–
 педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент.  
Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті, e-mail: 
saule_611@mail.ru
 
Абдиева Ж.Қ. 
–
 магистрант, Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті. 
e-mail: juzya10@mail.ru 
 
   
Елбасы Н.Ә. Назарбаев: « Қазақ тілі жаппай қолданыс тіліне айналып, шын мәніндегі мемлекеттік тіл мәртебесіне 
көтерілгенде елімізді «Қазақ мемлекеті» деп атайтын боламыз. Тағы да қайталап айтайын, қазақ қазақпен қазақша 
сөйлессін!  Қазақстанның  болашағы  –  тек  қана  қазақ  тілінде  екендігі  ақиқат»  -  деп  шегелеп  тұрып  айтқан  болса, 
Жолдаудағы  бір  тарауында:  «Мен  қоғамда  «Қазақ  елінің  ұлттық  идеясы  қандай  болуы  керек?»  -  деген  сауал  жиі 
талқыға  түсетінін  көріп  жүрмін.  Біз  үшін  болашағымызға  бағдар  ететін,  ұлтты  ұйыстырып,  ұлы  мақсаттарға 
жетелейтін идея бар. Ол – Мәңгілік Ел идеясы. Ал, қазақ тілі – республикадағы барлық ұлттар мен ұлыстарды бір 
мақсатқа жұмылдыратын негізгі тірек болмақ. Қазақ тілі – бүгінде ғылым мен білімнің, интернеттің тіліне айналды.  
Қазақ ақыны Мағжан Жұмабаев: «Осы күнгі түрік тілдерінің ішінде қазақ тілінен бай, оралымды, терең тіл жоқ» 
десе, Мәшһүр Жүсіп  Көпейұлы: «Түрік тілінің ішіндегі гауһары – қазақ тілі»  деп тамсана жазған еді. Сол ананың ақ 
сүтіндей қадірлі тіліміздің қадіріне әлі де болса жете алмай жүрген қандастарымыздың ортамызда  жиі ұшырасатын-
дығы  бәрімізді  алаңдатады.  Ана  тілін  білмеу  –  бұл  ата-бабаларының ақ  жолынан  безіну  деген  сөз.  Ана  тілін 
қадірлемеген жан Отанын да, туған жерін де кез келген уақытта сатып кете береді.  
Тірек сөздер: Түсіну деңгейі, принцип, бастауыш сынып. 

ВЕСТНИК КазНПУ имени Абая, серия «Педагогические науки», № 3(51), 2016 г. 
 
253 
 
«Қазақ тілі үш тілдің біреуі болып қалмайды. Үш тілдің біріншісі, негізгісі, бастысы, маңыздысы бола 
береді. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі» 
–
 деп атап көрсеткен-ді
 [1]. 
Қазақ  тілін  оқыту  әдістемесі  еліміздің  әлеуметтік-экономикалық  және  мәдени  өміріндегі  елеулі 
өзгерістерді сезініп, оның әрбір өтпелі кезеңіне өзінің даму дәрежесін қалайда сәйкестеңдіріп отырғаны – 
дәлелді қажет етпейтін аксиома. Олай болса, қоғамдағы әлеуметтік өзгерістерге сай қазақ тілін оқытудың 
сапасын арттыру мәселесі де әр кезеңде өз дәрежесіне сай сұраныста болды және бола береді [2]. 
XX  ғасырдың  басында  ана  тілін  оқытуды  жетілдіру,  оның  сапасын  арттыру  мәселелері  бойынша 
А.Байтұрсынұлы, М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов, М.Дулатов, Х.Досмұхамедов, Қ.Кемеңгерұлы, Қ.Жұбанов, 
Т.Шонанұлы сияқты т.б. ғалымдардың осы мәселе төңірегіндегі пайымдаулары мен тұжырымдары күні 
бүгінге  дейін  құндылығын  жойған  жоқ.  Қазіргі  уақытта  аталған  ғалымдардың  іргелі  еңбектері  қазақ 
тілінің  ұлтаралық  қатысымдық  қызметін  көтеру  бағытында  оны  сапалы  оқытып  үйретудің  ұтымды 
жолдарын іздеп, оқытудың жаңа технологиясымен айналысып жүрген ғалым-әдіскерлерге таптырмайтын 
«жол басшы» екені сөзсіз. 
Қазақ  тілін  оқыту  әдістемесінің  зерттелуінде  құнды  пікірлер  айтып,  ғылыми  және  әдістемелік 
тұрғыдан  сапалы  еңбектер  жазған  Қ.Басымов,  Ғ.Бегалиев,  С.Жиенбаев,  Ш.Х.Сарыбаев,  С.Аманжолов, 
І.Кеңесбаев,  Н.Сауранбаев,  А.Ысқақов,  Р.Сыздықова,  Ы.Маманов,  С.Рахметова,  Ф.Ш.Оразбаева  т.б. 
ғалым-әдіскерлердің де есімдерін ерекше атауға болады.  
Қазіргі кезде қазақ тілін оқыту әдістемесі ғылымында білім беруді интеграциялау мен дифференция-
лау үдерістері дамуда, жаңа қарқын алуда, әдістемелік басқарушы идея тұрғысында берілген жүйесінің 
дара  жақтарын  тереңдей  меңгеру  мен  білімнің  өзара  байланысының  бүтіндей  жүйесінің  қалыптасуы 
анықталуда. Мысалы, С.Рахметова, Ә.Исабаев, Н.Құрманова, А.Жапбаров, К.Жақсылықова, Қ.Қадашева, 
А.С.  Қыдыршаев,  З.Бейсенбаева,  М.Ж.  Жадрина,  Р.Г.  Лемберг,  Т.С.  Сабиров,  А.Н.  Нысанбаев,                       
Г.М.  Храпченков,  В.К.  Павленко,  С.Қ.  Қалиев,  Қ.Сейталиев,  Р.Қ.  Дүйсенбінова,  Қ.Оразбекова, 
О.Сарыбатырұлы  т.б.  көптеген  зерттеу  еңбектерін  атауға  болады.  Бұл  тілші-әдіскерлер  тіл  дамыту 
жұмысын жан-жақты зерттеп, құнды пікірлер айтты. 
Соңғы  жылдары  қазақ  тілін  оқытып  үйрету  мәселесі  жаңа  бір  белеске  көтерілді.  Атап  айтқанда, 
ғылыми-зерттеу  жұмыстары  жүргізіліп,  оқытудың  жаңа  әдіс-тәсілдері  жазылуда.  Осыған  орай  педагог-
тардың,  әдіскерлердің,  психологтардың,  ғылыми-педагогикалық  зерттеу  орталықтары  қызметтерінің 
басты  бағыттарының  негізгі  өзегі  бастауыш  сыныптарда  тілді  оқыту  әдістемесі  мәселелерімен  тығыз 
байланысты жүргізілуде [3]. 
Қазіргі  таңда  мектептерде  қазақ  тілі  пәні  жүргізіледі.  Бұл  пән  қазақ  мектептің  негізгі  деңгейінде 
міндетті  түрде  оқытылатын  пән.  «Қазақ  тілі»  пәнінің  маңыздылығы  қазақ  тілінің  Мемлекеттік  тіл 
мәртебесімен  дәйектеледі.  Сондықтан  бастауыш  сыныптарда  қазақ  тілін  оқыту  барысында  қазақ  тілін 
түсіну деңгейінде меңгерту көзделуде.  
Бастауыш  сыныптарда  «Қазақ  тілі»  пәнін  оқытудың  мақсаты  оқушыны  өз  ойын  айқын,  түсінікті 
жеткізуге  үйрету, тілдік  қабілеті  дамыған  субъектінің  дамуына  мүмкіндік  жасау.  Бастауыш  сынып 
оқушылары өз ойын айқын, түсінікті жеткізу үшін қазақ тіліндегі әрбір сөздің мағынасын және қолдану 
аясын түсіне білуі шарт. 
Бастауыш сынып оқушысы әріпті танып, дыбысты дұрыс дыбыстап, сауатты жаза алғанымен кейбір 
сөздердің  мән-мағынасын  түсінбей  және  сөздің  құрамын  талдай  алмауы  мүмкін.  Сол  себепті  қазақ 
тіліндегі сөздердің шұбарлануына алып келеді. 
Оқушы бірінші сыныптан бастап қазақ тілін үйрену барысында тілдегі түрлі қолданылатын атауларды 
(әріп, дыбыс , буын, сөз,  сөз тіркестері, сөйлем, сөз бен сөзді байланыстыратын жалғау, жұрнақ,  тыныс 
белгілері – нүкте, үтір, леп белгісі, сұрау белгісі, сызықша,  қос нүкте, түрлі грамматикалық анықтама, 
ережелерді  оқып үйренеді. 
Қабілеті әр түрлі оқушы тілдің мұндай белгілері мен атауларын бірден меңгеріп кетуі мүмкін емес,тек 
оның негізгі, қажеттілерін (анықтама, ережесін) есте сақтауы мүмкін. 
Қазіргі  сабаққа қойылатын талап тұрғысынан техникалық құралдарды,  кестелер, сызбалар, үнтаспа 
жазбаларын  пайдалану арқылы оқушылардың есту, көру сезімдеріне әсер ете отырып, олардың ойлану 
қабілетін дамытуға көңіл  бөлінеді. Қолданылатын көрнекіліктер оқушылардың сабаққа деген  ынтасын  
арттырады, түсіндірілген материалдарды саналы меңгертуге ықпал жасайды. Оқушылардың білім сапасы-
ның көп жағдайларда төмен болуы, осындай түрлі ойлау әрекеттеріне бейімделмеуден, дағды бермеуден 
деп айтуға болады. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Педагогика ғылымдары» сериясы, № 3(51), 2016 ж. 
 
254
 
 
А.Әлімов бойынша түсіну деңгейі дегеніміз мәліметті таныс, анық күйге (формаға) ауыстыру арқылы 
өзіндік  түсінік  қалыптастыру.  Бұл  деңгейде  үйренушілер  мағлұматты  тек  есте  сақтамайды,  олар  оның 
ауқымы мен көлемін ұлғайтпаса да, сол берілген мөлшерде басқаша қылып көрсетеді. Олар мәлiметтердi 
басқа таныс жүйеге түрлендiреді, есте сақталған мағлұматты басқаларға жеткiзу жолдарын айқындайды, 
ұқсастықтар пен айырмашылықтарды анықтайды, салыстырады, нәтижелердi суреттейді. Мәселен, мек-
тепте жиі қолданатын  «Шығарманы (анықтаманы, ережені) өз сөздеріңізбен айтып (түсіндіріп) беріңіз-
дер» тапсырмасы түсінік деңгейін көрсетеді. 
Бұл деңгейдегі тапсырмалар «Білім» деңгейімен салыстырғанда, үйренушілерден белсенділікті талап 
етеді.  Олар  ақпаратты  өздеріне  таныс  жүйеге  көшіріп,  түрлендіреді  де,  сол  арқылы  оны  есте  сақтауды 
едәуір жақсартады. Ал түсінік бірінші мезетте бірлескен әрекеттер негізінде (талқылау, пікірлесу, алмасу, 
ортаға салу) құралады.Түсіну категориясын төрт  топқа бөлуге болады: 
1. Түсiндiрме (интерпретация) – үйренушілердің қарым-қатынас барысында негiзгi идеяларды анық-
тауы және олардың өзара байланыстарын келтіруі. Әдетте екі объектінің ерекшеліктерін салыстырғанда, 
ұқсастырғанда  немесе  бір-біріне  қарсы  қойғанда,  үйренушілер  оларға  белгілі  бір  мағына  беру  арқылы 
өздерінің  түсінігін  көрсетеді.  Түсіндірме  әдетте  «Қалай?»  «Нелiктен?»  сұрақтарына  жауап  беру  мен 
«Салыстырыңыздар», «Айырмашылығын көрсетiңiздер» тапсырмалары арқылы жүзеге асырылады. 
Бастауыш сынып оқушылары кейбір сөздердің мағынасын дұрыс түсінбегендіктен, жаттығу жұмыс-
тарын орындау барысында сөздік жұмыстарын жасауы керек. «Қалай?»,  «Нелiктен?»  деген сұрақтарға 
жауап іздеу арқылы сөздің мағынасын ашады. 
2. Аударма (трансформация)  –  мағынасын сақтай отырып, үйренушілердің  идеяларды қандай да бір 
белгілеу жүйесінен өздеріне таныс жүйеге немесе формаға ауыстыру. 
Мұнда келесідей тапсырмаларды келтіруге болады: график немесе функцияны оқып беру, математика-
лық  формуланы  сөзбен  келтіру,  теореманы  формуламен  көрсету,  суреттi  немесе  схеманы  түсiндiру, 
мәліметті  өз  сөзiмен  мазмұндау  немесе  қысқаша    келтіру,  сөзбен  берілген  мәліметті  кесте  (таблица), 
график, диаграмма түрінде көрсету. 
Я.А.  Коменский  "Алтын  ережесінде":  "...бала  сезімі  қабылдай  алатын  нәрселердің  барлығын  сезім 
әсерлерін  туғыза  білдірген  жөн:  көруге  болатынды  көзге  көрсет,  естуге  болатын  нәрсені  құлақ  қойып 
тыңдасын,  иісін  иіскеп  білсін,  дәмін  татып  көрсін,  қолына  ұстап  нәрсенің  қатты,  жұмсақтығын,  т.б. 
байқасын..." - деген болатын /Я.А. Коменский. "Ұлы дидактика"/. Оқушы казақ тілінен берілген білімді 
/схема,  таблица,  плакат, сурет  т.б./ көріп қана қоймайды, арнаулы сұрақтарға жауап іздеп, ең маңызды 
қасиеттерін білуге ұмтылады. [4]. 
3.  Мысалдар  -  мәлiметтi,  ойды  дұрыс  түсiнгендiктi  көрсету  үшін  практикадан  алынған  фактілерге 
жүгіну, соларды келтіру. Әрине, үйренушілер мысалдар келтіргенде, лекция мен оқулықтарда көрсетіл-
гендерден басқаларын айтқаны дұрыс, өйтпеген жағдайда олар қайтадан «Білім» деңгейіне оралады. 
4. Анықтамалар – атау немесе түсiнiктiң мағынасын өз сөзiмен жеткiзу, таныс және түсiнiктi сөздер-
мен анықтама түрінде тұжырымдау. Мұнда да үйренушілер оқулықта немесе сөздікте берілген анықта-
маны жатқа айтпай, өзіндік тұрғыдан ұғым немесе құбылыстың анықтамасын өздеріне таныс әрі түсінікті 
сөздермен құрастырады. [5] 
Түсіну – таным деңгейінің орта деңгейі. 
Оқушының ойлау қабілетін, дүниетанымын, ой-өрісін, сөздік қорын, түсіну деңгейін дамытуға арнал-
ған  тапсырмалар танымдық  құзіреттілікті дамытады.  Түсіну  арқылы  баланың  танымдары  кеңейеді. 
Танымдық құзіреттілікті сызба бойынша жұмыс, сурет бойынша жұмыс, сөйлем құрастыру т.б. арқылы 
меңгертуге, қалыптастыруға болады. 
Қазақ  балаларын  оқытуда  Ы.Алтынсарин  мұғалімдерге  өте  жоғары  талап  қоя  білген:  «...әрбір  затты 
ықыласпен, қарапайым тілмен түсіндіру, өз оқулығында /"Қырғыз хрестоматиясы"/ тақырыптарға сәйкес 
суреттеу, сурет арқылы беру сияқты, көркем жазуды, әріптердің формасын дұрыс түсінуге, дағдыланды-
руды үйрету ...шәкірттердің барлық сезім мүшелерінің - көз, қол, есту қабілетін, тілді, зейінді дағдылан-
дыру,  баланың  барлық  қабілеттерін  жаттықтыру  арқылы  және  оған  өз  бетімен  жұмыс  істеу  керек»,  - 
дейді.  
Ы.Алтынсарин оқыту принциптеріне: түсініктілік принципі, көрнекілік принципі, жаттығу принципі, 
өз бетінше оқыту, саналылық принципін ұсынған. 
Қазақ  тілін  оқыту  әдістемелерінде  оқытудың  4  және  7  түрлеріне  талдаужасалынған.Сонымен  қазақ 
тілін оқыту принциптері былайша топтастырылады: қазақ тілін оқытудың ғылымилық принципі, жүйелі-
лік принципі, көрнекілік принципі, саналылық пен белсенділік принципі, теорияны практикамен байла-

ВЕСТНИК КазНПУ имени Абая, серия «Педагогические науки», № 3(51), 2016 г. 
 
255 
ныстыру принципі, түсінуге жеңіл қолайлылық принципі, оқушылардың психикалық ерекшелігін ескеру 
принципі. Заман талабына сай оқыту принциптері іздеуді, зерттеуді қажет ете береді. 
Бастауыш сыныпта қазақ тілі пәнін түсіну деңгейінде оқытуда дидактиканың түсінуге жеңіл қолайлы-
лық  принципінің    маңызы  зор.  Бұл  сабақтың  алғашқы  күнінен  бастап  үнемі  сақталуға  тиісті.  Мысалы, 
алғашқы үйретілетін сөзді таңдауда бір буынды сөзді үйрету мен көп буынды сөзді үйретуді салыстырып, 
оқушы оның қайсысын  тез үйренеді деген  сұраққа  тәжірибелі мұғалімдер бір буынды сөзді оқушы  тез 
үйренеді деп жауап береді. Бұл алғашқы сабақтарда қолданылса, сол қалыпта қалуы мүмкін емес. Себебі 
барған сайын оны күрделендіру принципін ұстану керек. 
Бұл  –  бір  сыныптағы  әр  сабақта,  әр  сыныпқа  көшкен  сайын  тілдік  материалды  оқыту  процесінде 
қолданылатын  принцип.  Бұл  принцип  оқушылардың  жас  ерекшеліктерін,  білім  дәрежесі  мен  сынып 
түрлерін ескере отырып,  мұғалімнің түсіндіруі, оқулық тілі және оның баяндау желісі сияқты үш түрлі 
ерекшеліктерді  басшылыққа  алады.  Қазақ  тілінен  берілетін  теориялық  білімнің  анықтамалары  мен 
ережелері,  терминдері  мен  өзіндік  белгілері,  жасалу  жолдары  мектеп  оқушыларының  қабылдау,  ойлау 
сияқты  психикалық  қасиеттеріне  лайықты  түсіндіріледі.  Түсінуге  жеңіл  қолайлылық  принципін  іске 
асыруда  мұғалім  мынадай  әдістемелік  жүйені  пайдаланады:  алдымен  қазақ  тілінен  тақырыптарды  дәл 
таңдап алып, оны жеңіл мысалдармен түсіндіреді; тілдік тақырыптардың өзіндік белгілерін анықтайтын 
мысалдар көрсетіп, оларды талдайды; тақырыптың өзіндік ерекшеліктерін оқушыларға айтқызып, ауызша 
мысалдар келтіртеді; бұл мысалдарына талдау жасатады; талдау үстінде тақырыптың өзіндік белгілерін 
саралап айтқызып, қорытынды пікір шығаруға төселдіреді [6]. 
Қорыта келе бастауыш сыныпта қазақ тілі пәнін түсіну деңгейінде оқыту оқу материалдарын түсінікті 
меңгеруге,  білім  сапасының  артуына  сеп  болады.  Оқушының  таным  дүниесі  дамып,  пәнге  деген 
қызығушылығы артады.  
Бастауыш  сыныпта  қазақ  тілі  пәнін  түсіну  деңгейінде  оқыту  үшін  мұғалім  оқу  материалдарын 
зерделеп, түрлі әдістерді қолданып отыруы шарт. 
Оқушылардың оқу материалдарын түсіну үшін мұғалім мына шарттарды орындауы қажет:  
-  Мұғалім оқу материалдарын оқушының қабылдай алатын тіліменен түсіндіруі керек (ана тілінде, 
күнделікті өмірден мысал келтіру). 
-  Оқуға деген мотивациясын арттыру (түсінуге деген ынта). 
 
1.  Қазақстан  Республикасының  2015  жылға  дейінгі  білім  беруді  дамыту  тұжырымдамасының  жобасы  // 
Егемен Қазақстан, 26 желтоқсан 2003 ж. – 83 б. 
2. 
http://www.akorda.kz/
.  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  Қазақстан  халқына 
Жолдауы. – Астана, 2007. 
3.  Нұржанова Ж. Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары. – Алматы, 2001. 
4.   Коменский
 
Я.А. «Великая дидактика» ,1875 
5.  Әлімов А. Интербелсенді әдістерді жоғары оқу орнында қолдану. – Алматы,2009. 
6.  Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. – Алматы, 1991. 
 
Резюме
 
Кожагелдиева С.С. – кандидат педагогических наук,  
Международный казахско-турецкий университет имени Х.А. Яссави, e-mail: 
saule_611@mail.ru
 
Абдиева Ж.Қ. – магистрант, Международный казахско-турецкий университет имени Х.А. Яссави,  
e-mail: 
juzya10@mail.ru
 
 
Обучение казахскому языку на уровне понимания в начальных классах 
Задания,  предназначенные  для  повышения  способности  по  мышлению,  мировозрения,  кругозора,  словапного 
запаса и уровня понимания учащихся, способствуют развитию познавательной компетенций. Посредством понима-
ния расширяются познания ребёнка. Познавательную компетенцию можно формировать с помощью работ по схеме, 
рисованию и составлению предложений. 
Важную роль при обучении казахскому языку на уровне понимания в начальных классах для легкого понимания 
дидактики  играет  принцип  доступности.  Этот  принцип  должен  применяться  постоянно  с  первых  дней  учёбы.Для 
обучения  казахскому  языку  на  уровне  понимания  в  начальных  классах  учитель  должен  осмыслить  учебный 
материал использовать разные методы.  
Определения – объяснение значения названия или понятия своими словами, формулировать в виде определения 
знакомых или понятных слов. И здесь обучающиеся не заучивают определения, данное в учебнике или словаре, а 
наоборот  самостоятельно дают определение понятием или явлениям знакомыми и понятными для себя словами. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Педагогика ғылымдары» сериясы, № 3(51), 2016 ж. 
 
256
 
 
Чтобы  научить  своих  казахских  детей  Ы.Алтынсарин  поставил  очень  высокие  требование  для  учителей,:  "... 
каждый элемент тщательно объяснить в простых терминах, в своем учебнике /"Қырғыз хрестоматиясы"/ темы, такие 
как  описание  изображения  в  соответствии  с  правильного  понимания  художественной  формы  написания  букв,  ... 
учить  учеников  навыкам,  что  все  органы  чувств,  слуха,  языка,  внимательность  к  способностям  ребенка  путем 
обучения и навыков работать самостоятельно, сказал он. 
Ключевые слова: Уровень понимания, принцип, начальный класс. 
 
Summary  
Kozhageldieva S.S. – Candidate of Pedagogical Sciences, Kh.Yasavi International Kazakh-Turkish University, 
e-mail: 
saule_611@mail.ru
 
Abdieva Zh.K. – Master student, Kh.Yasavi International Kazakh-Turkish University, 
 e-mail: 
juzya10@mail.ru
 
 
Learning  of  Kazakh language at the level of understanding in primary schools 
The  student's  thinking,  outlook,  vocabulary  and  understanding  of  the  tasks  for  the  development  of  cognitive 
competence.Understanding  expands  knowledge  of  the  child.  Cognitive  competence  scheme,  drawing  on  sentence 
construction, etc. mastering the language can be developed. 
Kazakh language primary school teaching at the level of understanding of the subject didactics, easy to understand the 
importance  of  the  principle  of  convenience.  This  should  always  be  observed  from  the  first  day  of  classes.  The  level  of 
understanding of the subject matter of the Kazakh language teaching primary school teachers should be using a variety of 
methods to study the training materials. References to the meaning of the name or leave  delivery, the formulation in the form 
of words that are familiar and understandable information. 
Here,  the  students  recite  the  definition  in  the  dictionary  or  textbook  definition  of  self-concept  or  phenomenon,  not  to 
mention make them understand the words. 
Y.Altynsaryn  said  teachers  children:  Kazakh  who  claim  a  very  high  to  teach  their  "...  each  item  carefully,  explain  in 
simple  terms,  the  textbook  /"  Kyrgyz  reader  "/  topics  such  as  a  description  of  the  image  in  accordance  with  a  correct 
understanding of the art form of writing letters,... to teach students skills that all of the senses, hearing, language, attentive to 
the child's abilities through training and skills to work on their own". 

жүктеу/скачать 8,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: