Хабаршы вестник bulletin «Филология ғылымдары» сериясы Серия «Филологические науки»
жүктеу/скачать 4,16 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қақ, қақар, қақты (қақты). Бұл сөздің арабша аудармасы – ғамаза, ол төрт түрлі мағына береді:
1. Ощупывать, трогать руками; 2. Сжимать рукой надавливать, нажимать; 3. Моргать, давать знак глазами; 4. Злословить, клеветать. Осыған орай ғалымдар бұл лексемаға әртүрлі мағына беріп аударады: А.Зайончковский – 1. Бросать клевенту, натраслину; порочить, бесчестить; 2. Моргать, мигать, давать знак глазами. Бұл автор осы екі мағынаны Ибн Муханна да келтірген деп көрсетеді. Ат – Туһфада осы сөздің үш түрлі мағынасы бар: 1. Бить, ударять, толочь, измельчать; 2. Подмигивать, делать знаки глазами;3. Сердиться, гневаться. Абу Хайян мұның (қақты сөзінің) бір-ақ мағынасын көрсетеді: бить, ударять, стучать. ДТС М. Қашқари еңбегіне қарап, оның бір-ақ мағынасын келтіреді: стучать, ударять, бить. Осы айтылған мысалдарға байланысты айқындалатын екі мәселе бар: 1) қақты сөзінің түбірі – көп мағыналы сөз (полисемия, яғни полисем); 2) оның арабша аудармасында осы соңғы фактор үстемдік алып кеткен, өйткені осы түбірден тараған басқа тұлғалар да бар (мысалы, қақы // қағы, қақымақ). Біз олар туралы басқа бір жерде сөз етеміз де, олардың мән-мағынасын айқын ашып береміз. Сонда бұл жерде келтіріліп отырған сөз екі түрлі мағына беру үшін жұмсалады: 1. Бить, 17 Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Филология ғылымдары» сериясы, № 1 (55), 2016 ж. ударять, стучать;2. Подмигивать, делать знаки глазами. ат - Туһфада көз қақ (көз қысу) деген де сөз тіркесі бар. «Түркі – араб сөздігінде» – қаққыл (бить, ударять, стучать в дверь или обо что – то рукой); МҚ., тат., башқ., ноғ., ққ. – қақ; қарайым – қах. Қ.қақы. жүктеу/скачать 4,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|