Хаммурапи заңдары



Дата21.10.2022
өлшемі17,29 Kb.
#44614
түріКодекс

Хаммурапи заңдары-Өзінің қарамағындағы халқына Хаммурапи данышпан заң шыгарушы ретінде танылды. Оның шығарған заңдары мемелекеттің барлық тұрғынданы үшін орындалуы міндетті ережелер болып саналды. Заңдар Вавилон тұрғындарының құқықтық жағдайын айқындайтың. Онда қылмыс жазалары белгіленді, отбасындағы және адамдар арксындағы қатынастар реттелді
Хаммурапи патша былай деген:«Күшті адамдар әлсіз адамдарға қысым көрсетпеуі үшін мен өз сөздерімді тасқа қашап жаздым. Мен өз елімде әділеттіліктің жарығын шаштым». Бірақ бұл заңдар әділ болды ма?
Кодекс түрлі сұрақтарды қамтыған заңдардан тұрды: олар мемелекенттік басқарау, қылмыстық заңдар, Сауда жүргізі, суды пайдалану және суды қорғау, адамдардың күнделікті өмірдегі заңдық қатынастар.

Ведалар -гимндердщ, елен-жырлардьщ, сикырлы дугалардыц, дши гибадат кагидаларынын кен келемдеп жинагы боп табылады. Қазір небәрі осындай төрт жинак 2 сакталган. Онын негурлым ертеректеп тупнускасы б. э. Дейінгі II мың жылдыктын орта шенінене жатады, бірак одан кейін шамамен 1000 жылдан артык уакытта булар кайта каралып енделш отырган және ен сонгы нускасы бздщ эрамызга таяу уакытта жазылган.


Конфудиялык Ілім әсіресе шонжарлар арасында кең тарады, ейткеш ол карадан шыкканына карамастан байлык пен билшке кол сорушы жаца адамдардыц алга шыгуына жаулыкпен карады. Конфуциялык 1Л1ммен екшнл философиялык агым даосизм тайталасып отырды, онын ең кернекті өкілі Конфуцийдің жасы улкен замандасы Лао-цзы сд1і Оныц ілімінен аңгал-материалиепк багытты жэне тіпті диалектиканыц бастамасын байкауга болады


Конфуцидің іліміне сәйкес, мемлекет —бұл үлкен отбасы. Император қарамағындағы адамдарға балалары сияқты қамқор болуы тиіс, ал оған бағыныштылар оны әкесіндей құрсеттеп бағыныуы қажет. Кейіннен Конфуцидің ілімі діни сипатқа ие болып Конфуций шілдікке айналды


«Авеста» европа тіліне 18ғасырда бірінші рет аударылған. Иран әдебиетінің тарихын Европада, Россияда зерттеу 19ғасырда басталды. Алғашында поэтикалық шығармалар аударылды. Ортағасыр анталогияларының сюжеттері қайталанды. Дегенмен «Персия көркемсөзінің тарихы» дейтін Хаммер-Пургшталль еңбегі сондай ауытқулардан емес-тін. Тек 19ғасырдың орта кезінен бастап, жәдігерлердің өзіне сүйенген ежелгі және ортағасырлық иран әдебиетінің тарихы жайлы еңбектер пайда бола бастады. «Авеста» -«негіз», «заң» -деген мағынаны білдіреді. Кейбір зерттеушілер бұл ілім сөзінен шыққан дейді. Түп мәні «мадаұқтауға» әкеледі.
«Авеста» - көпқырлы жәдігер. Онда қайталаулар, қайшылықтар бар, «Авестаның» бірқатар тарауларының тілі мсен стилі әрқилы. Онда әртүрлі танымдар, әрбір тарихи дәуірлерге орай ауызша сөйлеудің түрі мен тәсілдері мол жазбаша сөз элементтері де ұшырайды


Драконт пен Клисфен заңдары
Эллиндік гректер Крит патшасы Миностың заңдары жайлы естіді.Гректер пікірінше бұл заңдар жер асты патшалығына тиесілі болды.Афиналық гректер саяси тарихын өздерінің заңдарымен байланыстырды.Соның бірі ең бірінші заңдар жинағын құрастырған б.з.д 621 жылы афиналық Драконт болды.Өмірбаяны жайлы мәліметтер өте мардымсыз соған қарамастан Драконт заңдарының қаталтығына байланысты бұл заңдар “Драконт шаралары” деп аталды.Айталық мысалы көкөніс ұрлаған адамның жазасы адам өлтірген адамның жазасымен тең болды....Бұл өлім жазасы.Өлім жазасы жазалаудың ең басты жазасы болды.


Деректерді :Дүние жүзі тарихы 5 және 10 қа арналған оқулықтардан.
Е.Т. Қартабаева, Р.С. Мырзабекованың Ежелгі дүние тарихы оқулығынан.
Дмитрий Григорьевич Редер Екатерина Алексеевна Черкасова История древнего мира. ч. I кітаптарынан алынған

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет