Химиялық қасиеттері. Актив металл
Қыздырғанда металл еместермен реакцияға түседі.
2Zn + O2 2ZnO
Сұйық және концентрленген қышқылдарда және сілтілерде (амфотер) ериді
Zn+ 2HCl Cl2 + H2 4Zn + 10HNO3 (сұйық) 4Zn (NO3)2 +NH4 NO3+H2O
Zn+2 NaOH +2H2O Na2 [Zn (OH)4] +H2 Қосылыстарында +2 т.д көрсетеді.
ZnO –ақ, суда ерімейді. ZnO және Zn (OH)2 амфотер қосылыстар.
ZnO +2НСl ZnCl2 + H2O
ZnO +2 KOH + H2O K2 [Zn (OH)4]
Zn (OH)2 +4NH4OH [Zn (NH3)4] (OH)2 + H2O
Zn (OH)2 +6NH3 [Zn (NH3)6] (OH)2 Алынуы 2ZnS +3O2 2ZnO +2SO2 ZnCO3 ZnO +CO2 ZnO + C Zn + CO
Таза мырыш металлын алу үшін мырышты күкірт қышқылында ерітіп электролиздеп алады.
Қолданылуы. Балқытпалар алуда : латунь (мыспен балқытпа), неизильбер (мыс және никельмен балқытпа). Машиналар жасауда, электрод алуда металдарды коррозиядан қорғау үшін оларды қаптауда ZnO бояу өндірісінде, және жарым өткізгіштер алуда
ZnCl2 флюс компоненті сипатында металдарды дәнекерлеуде. Ағаштарды шәруден сақтайды, Ол сіңірілсе ZnSO4 электролиздерде электролит есебінде, микротыңайтқыш сипатында.
№4 дәріс
Тақырыбы: Кадмий, сынап және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері, қолданылуы, маңызы мен зиянды жақтары.
Кадмий және сынап. 5х10-5 % және 7х10-6 % мырышпен бірге ұшырайтын маңызды минералдары СdS CdCO3. Сынап жеке және киноварь НqS күйінде ұшырайды.
Екеуі де күміс түсті ақ металл. Сынап сұйық tб-38,90С tбсd3210C
Сынап көп металлдарды ерітіп (Zn, Sn,Na,Cu, Au) сұйық және қатты амальгамалар пайда етеді.
Сd – актив Нq- актив емес металл
1). Қыздырғанда металл еместермен әрекеттеседі.
2 Нq + O22 НqO Cd + O2CdCl2
2). Сd + H2SO4 CdSO4 + H2
сұйық
Сd +2 H2SO4 CdSO4+ SO2+2H2O
концентрленген
Ең маңызды қосылыстары
СdO Cd (OH)2 амфотер қосылыстар бірақ негіздік қасиеттері күштірек
Сd (OH)2 + 6NH3[Cd (NH3)6] (OH)2 2Нq + O22HqO
2HqO 4000C 2Hq + O2
Hq (NO3) +2NaOH HqO +2NaNO3 H2O
HqCl2 – сулема суда еритін ақ кристалл зат әлсіз электролит
Сынап +1 т.д. көрсететін қосылыстар да түзеді. Оларда сынап катионы 2 атомнан тұрады. Нq22+. Ерітінділерде де осы катиондар болады. Металлды сұйық және концентрленген азот қышқылында еріткенде :
6Нq + 8HNO3 (сұйық) 3Нq2 (NO3)2 +2NO +4 H2O
HqCl2 +HqHq2Cl2 каломель
Алынуы СdO + H2 SO4CdSO4 + H2O
CdSO4+ZnZnSO4 +Cd
HqS + O2Hq + SO2