Өзін өзі бақылауға және зертханалық жұмыстарды қорғауға арналған сұрақтар: 1. Бейльштейн сынамасының мәні неде?
2. Органикалық қосылыстардағы азотты ашудың басқа тәсілдерін атаңыздар.
3. Неге мыс сымы қыздырғанда қараяды? Теңдеуін жазу керек.
4. Органикалық қосылыстардағы элементерді сапалық қалай анықтайды?
5. Барий гидроксидінде қандай реакция жүреді?
6. Органикалық заттарда көміртегі мен сутегінің болуы неге негізделген, түйін жасау керек.
Дәріс 33. ҚАНЫҚҚАН КӨМІРСУТЕКТЕР (АЛКАНДАР) Қаныққан көмірсутектердің гомологтық қатары. Жалпы формуласы. Изомериясы. Номенклатурасы
Көміртегі мен сутегіден тұратын және әр көміртегі атомы көрші көміртегі атомымен тек бір валенттілік көрсетіп байланысатын қосылыстарды қаныққан көмірсутектер деп атайды.
Қаныққан көмірсутектер СnH2n+2 жалпы формуласына сәйкес гомолог қатарын түзеді.
СН4 - метан
С2Н6 - этан
С3Н8 - пропан
С4Н10 - бутан
С5Н12 - пентан
С6Н14 – гексан
С7Н16 - гептан
С8Н18 - октан
С9Н20 – нонан
С10Н22 - декан
Бутаннан бастап структуралық изомерия басталады. С4Н10- 2 изомер; С5Н12 – 3 изомер; С6Н14 – 5 изомер; С7Н16 – 9 изомер болса, ары қарай изомер саны тез өседі. Изомерия - құрамы бірдей, құрылысы әр түрлі, сондықтан қасиеттері әр түрлі заттар. Структуралық изомерияда молекуладағы атомдар арасындағы байланыс валенттіліктеріне сәйкес болады.
