Өзін-өзі тексеру сұрақтары
1. Изомерия. Номенклатура. Мысалдар.
2. Алу тәсілдері, физикалық қасиеттері.
3. Химиялық қасиеттері. Қолданылуы.
4. IUPAC жүйесі бойынша мына қосылыстардың структуралық формуласын жазу керек: 3-метил-1-бутин; 2,5-диметил-3-гексин.
5. 6,4г кальций карбидінен алынған ацителинді жағуға жұмсалатын оттегі көлемі (қ.ж.) және массасы. Жауабы: 5,6л., 8г.
6. Мына теңдеулер бойынша жүретін реакциялар теңдеулерін жазу керек: а. 3- гексин + Cl2 → ; б. 2- пентин + HCl → ; в. Пропин + H2O (H+,Hg2+) → .
№ 4 Зертханалық сабақтың тақырыбы
Көмірсутектерді (этиндерді) алу және химиялық қасиеттері
Жұмыстың мақсаты: ацетиленді тәжірибелік жолмен алу және ацетиленнің химиялық қасиеттерін зерттеу.
Реактивтер мен жабдықтар: кальций карбиді, калий перманганаты ерітіндісі, бром суы, фенолфталеиннің 1%-тік спирттегі ерітіндісі, шыны пробиркалар, газ жүретін түтікшелі тығын, 0,2н күміс нитраты ерітіндісі, мыс(І) хлоридінің аммиактағы ерітіндісі.
1- тәжірибе. Ацетилен алу және оның қасиеттері
Жұмыс барысы: Газ жүретін түтікшемен жабдықталған пробиркаға бір кесек кальций карбидін (СаС2) салып, 3-4 тамшы су құйыңдар. Пробирка ішіндегі кальций карбиді сумен әрекеттесіп, ацетилен түзіледі.
СаС2 + 2Н2О → Са(ОН)2 + НС ≡ СН
Газ түтігінен шығып жатқан ацетиленді түтік ұшында тұтатыңдар, ол ашық қызғылт түсті күйелі жалынмен жанады.
Содан кейін газ жүретін түтікшенің ұшын калий перманганатының ерітіндісі құйылған пробиркаға (күкірт қышқылымен қышқылданған ерітінді) батырыңдар. Дәл осындай тәжірибені бром суы ерітіндісімен, мыс(І) хлоридінің аммиактағы ерітіндісімен, күміс(І)диаммин гидроксиді ерітіндісімен жүргізіңдер. Күміс(І)диаммин гидроксиді ерітіндісін былай дайындайды: пробиркаға 2 тамшы күміс нитраты ерітіндісін құйып, бірнеше тамшы концентрлі аммиак ерітіндісін(түзілген күміс(І) оксидінің тұнбасы ерігенге дейін) қосады. Ацетиленнің бөлінуі аяқталған соң пробиркаға 1 тамшы фенолфталеиннің спирттегі ерітіндісін қосыңдар.
Ацетиленді алу реакциясының теңдеуін оның структуралық формуласын пайдаланып жазу керек.
Достарыңызбен бөлісу: |
