Химия пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар


Дивинилді (бутадиен-1, 3) және изопренді алу



бет197/271
Дата27.10.2022
өлшемі5,02 Mb.
#45726
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   271
Байланысты:
Ã. Ê. Èñêàêîâà 4 18. 09. 2013 æûë?û ¹1 áàñûëûì îðíûíà åíã³ç³ëãåí

Дивинилді (бутадиен-1, 3) және изопренді алу
Дивинилдерді алу көбінесе олефиндерді алу әдістерінен айырмашылығы жоқ, тек сәйкес реакцияларды екі рет жүргізу керек не қос байланысы бар қосылыстарды алу қажет.
1. Өндірісте дивинил және изопренді алу үшін бутан-бутилен не изопентан- амилен қоспаларын Сr2О3 катализаторы қатысында дегидрлейді.

дивинил

изопрен
2. Өндірісте дивинилді, изопренді диизопропенил гликолдерді дегидратациялап алады:

бутандиол-1,3 дивинил

бутандиол-1,4 дивинил

изопрен
3. Қанықпаған спирттерді дегидратациялау



кротил спирті
Лебедев С.В. реакциясында кротил спирті ортадағы өнім болады. Этил спиртін дегидратациялап, дегидрлеп дивинил алады
кат-р
2Н5ОН → СН2 ═ СН-СН ═ СН2 + 2Н2О + Н2


Физикалық және химиялық қасиеттері

Дивинил - газ. Изопрен - сұйық зат. Екі қосарланған π- байланыстар ортақ электронды бұлт түзеді.Сондықтан жай (бір) байланыс қысқарады (0,146 нм-ге дейін) және молекула тұрақтанады. Диендерге олефиндер сияқты қосылу реакциясы тән.


1. Гидрлеу. Катализатор қатысында сутегі 1,2- және 1,4- орындарға қосылады:

2. Галогендерді қосу. Олефиндерге галогендердің қосылуы сияқты диендерге галогендер 1,2 және 1,4-орындарға қосылады:



Галогендердің қосылуы ионды және радикалды механизмдермен жүреді.


3. Гидрогалогендеу.



4. Гипогалогендеу. Гипогалоген қышқылдары және олардың эфирлері көбінесе 1,2-орынға қосылады.

СН2 ═ СН-СН═СН2 +НОВr → СН2Вr-СНОН-СН═СН2


1-бром-3-бутен-2-ол


5. Димерлену. Диен көмірсутектерінің молекулалары қыздырған кезде бір-біріне біреуі 1,2-, екіншісі 1,4-орындары бойынша қосылады.

6. Диенді синтез (Дильса-Альдер реакциясы)

тетрагидробензой альдегиді




7. Полимерлену. Бұл реакция арқылы каучукке ұқсас өнімдер түзіледі. Катализатор ретінде сілтілік металдар, металорганикалық қосылыстар қолданылады.
а) сызықты(1,4; 1,4 ); әртүрлі бағытта жүреді (1,2; 1,2), (1,2;1,4).



б) циклді полимерлену – Дильса-Альдер реакция (диенді синтез), қосарланған диендердің қос не үш байланысы бар заттармен (диенофильдермен) әрекеттесу реакциясына негізделген. Реакция кезінде диен көмірсутектері диенофильдерді 1,4 орындарына қосады, сонда циклді структуралық полимерлер түзіледі.







бутадиен -1,3

Малеин ангидриді

1,2,3,6-тетрагидрофтал қышқылының ангидриді



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   271




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет