Қайталауға және өздік бақылауға арналған сұрақтар:
1.Тотығу-тотықсыздану реакцияларының басқа химиялық реакциялардан айырмашылығын көрсету керек;
2.Тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш, тотықсыздану, тотығу деген ұғымдарға анықтама беру керек;
3.Қосылыстың формуласынан элементтің тотығу дәрежесін анықтау және тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құру әдістері;
4.Тотығу-тотықсыздану реакцияларының жіктелуі;
5.Тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштардың эквиваленттері, эквивалент массалары қалай анықталады?
Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БОӨЖ) есептер мен жаттығулар
1. Тотықтырғыштар – жай заттар болса:
Мына реакциялар үшін электрондық кестені құрып, теңдеулерді аяқтау керек:
1. SO2 + Br2 + H2O → H2SO4 + …
2. Mn(OH)2 + Cl2 + KOH → MnO2 + …
3. FeSO4 + Br2 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + …
4. S + Cl2 + H2O → H2SO4 + …
5. H2S + Cl2 + H2O → H2SO4 + …
6. NH3 + O2 → NO + …
7. MnO2 + O2 + KOH → K2MnO4 + …
8. K2MnO4 + Cl2 → KMnO4 + …
2. Тотықтырғыштар - оттекті қышқылдар және олардың тұздары болса:
Тотықтырғыш ретінде көбінесе жоғарғы тотығу дәрежесіне сәйкес не жоғарырақ тотығу дәрежесіне сәйкес элементтер атомдары кіретін қышқылдары мен тұздары болады. Мысалы, KМnO4, K2Сr2O7, K2СrO4, HСlO4, H2SO4, НNO3, сонымен бірге HClО3, HBrО3, HJО3. Азот қышқылы азот оксидтеріне дейін тотықсызданады.
Электрондық кестесін құрып, мына теңдеулерді аяқтау керек:
1. S + HNO3 → H2SO4 + …
2. Р + HNO3 → Н3РO4 + …
3. С + HNO3 → СO2 + …
4. Н2S + HNO3 → H2SO4 + …
5. Ag + HNO3 → AgNO3+ …
6. Au + HNO3 + HCl → H[AuCl4] + …
7. Sn + HNO3 → H2SnO3 + …
8. As2S3 + HNO3 → H2SO4 + H3AsO4 + …
9. KМnO4 + K2SO3 + H2O → K2SO4 + …
10. KМnO4 + HJ + H2SO4 → J2 + …
11. KМnO4 + HCl → Cl2 + …
12. H2S + K2Cr2O7 + H2SO4 → S + …
13. Na2CrO4 + NaJ + H2SO4 → J2 + …
14. HJО3 + HJ → J2 + …
15. KClO3 + MnO2 + KOH → K2MnO4 + …
1.Тотықсыздандырғыштар – жай заттар болса:
Бұл топқа металдар және сутегі, көміртегі жатады. Электрондық кестелерді құрып, теңдеулерді аяқтау керек:
1. AgCl + H2SO4 + Zn → Ag + HCl + …
2. Zn + HNO3 → N2О + …
3. Zn + HNO3 → NH4NO3 + …
4. Al + КNO3 + КОН→ NH3 + …
5. Zn + H2SO4 → H2S + …
6. C + Na2SO4 → Na2S + CO + …
2.Тотықсыздандырғыштар - оттекті қышқылдар және олардың тұздары.
Бұл тотықсыздандырғыштарға төменгі және ортадағы тотығу
дәрежелеріне сәйкес келетін элементер атомдары кіретін қышқылдар ,тұздар
жатады. Электрондық кестелерін құрып, теңдеулері аяқтау керек:
1. SО2 + NаJO3 + Н2О → J2 + …
2. SО2 + H3AsO4 + Н2О → H3AsO3 + …
3. К2SO3 + K2Cr2O7 + H2SO4 → …
4. КNO2 + KClO3 → …
5. Н2SО3 + NO2 → …
3.Тотықсыздандырғыштар – оң зарядты металл иондары және теріс
зарядты элементар иондар.
Электрондық кестелерді құрып, теңдеулерді аяқтау керек:
1. CuCl + K2CrO7 + HCl (сұйық) → CuCl2 + …
2. FeCl2 + KMnO4 + HCl (сұйық) → FeCl3 + …
3. SnCl2 + HCl + HNO3 → NO + H2[SnCl6] + …
4. FeSO4 + O2 + H2SO4 → …
5. HJ + SbCl5 → SbCl3 + …
6. H2SO4 + KJ → H2S + J2 + …
7. KJO3 + KJ + H2SO4 → J2 + …
8. NaH + Н2О → …
Диспропорциалану реакциялары
Мына тотығу-тотықсыздану реакцияларын аяқтау керек:
NO2 + H2O → HNO2 + HNO3
KClO3 → KClO4 + KCl
S + KOH → K2SO3 + …
P + Н2О → H3PO3 + PH3
K2SO3 → K2SO4 + K2S
HNO2 → HNO3 + NO + Н2О
N2H4 → N2 + NH3
Ішкі молекулалық тотығу-тотықсыздану реакциялары
Мына теңдеулерді аяқтап, тотықтырғыштарды, тотықсыздандырғыштарды көрсету керек:
NH4NO3 → N2 + …
(NH4)2 CrO7 → N2 + …
NaNO3 → NaNO2 + …
KClO4 → KCl + …
KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + …
Тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштардың эквиваленттері,
эквивалент массалары және ерітінділерінің нормальдылығы (нормальды концентрациялары)
1.0,971г тотықтырғыш K2CrO4 эквивалентінің қандай үлесі?
Жауабы: 0,015 экв.
2.H2SO4 қатысында 100 мл 0,25н K2CrO4 ерітіндісі неше грамм FeSO4-ті тотықтырады? Жауабы 3,8г FeSO4.
3.Молекулалық массасына сүйеніп, мына тотықтырғыштардың эквивалент массаларын анықтау керек, моль/л: а) KClO3 – 20,42; б) K2Cr2O7 -49,0; в) NaClO – 37,22.
4.1М KNO2 ерітіндісінің нормальдылығы: а) егер тотықсыздандырғыш болса, KNO2 → KNO3 (2н.); б) егер тотықтырғыш болса, KNO2 → NO (1н.).
5.10% KJO3 ерітіндісінің (=1,09) тотықтырғыш ретінде (KJO3→J2) нормальдылығын есептеу керек. Жауабы 2,55н.
6.KJ ерітіндісінен 0,01 моль иод атомын бөліп шығару үшін 0,25н K2Cr2O7-нің күкірт қышқылымен қышқылданған ерітіндісінен қанша миллилитр қосу керек? Жауабы 40мл.
7.KJ-тың қышқыл ерітіндісіне 80мл 0,15н KMnO4 ерітіндісін қосқан, бөлінген иодтың массасын есептеу керек. Жауабы 1,52г.
8.H2SO4 қатысында 30мл 0,09н KMnO4 ерітіндісі неше грамм KNO2-ні тотықтырады? Жауабы 0,115г.
ХИМИЯЛЫҚ ТОҚ КӨЗДЕРІ. ЭЛЕКТРОДТЫҚ ПОТЕНЦИАЛДАР. ТОТЫҒУ-ТОТЫҚСЫЗДАНУ РЕАКЦИЯЛАРЫНЫҢ БАҒЫТЫ.
Достарыңызбен бөлісу: |