Химиялық кинетика §1 Химиялық реакция жылдамдығы
жүктеу/скачать 356,25 Kb.
|
лекция -6
| §6 Химиялық тепе-теңдік
Реакцияларды қайтымды және қайтымсыз деп бөледі. Қайтымды реакциялар екі бағытта жүрсе, қайтымсыздары – тек бір бағытта жүреді. (Бертолле ережесі бойынша). Д-затының түзілуі (1) тура бағытта (оң), ал А, В заттары түзілетін бағыт (2) – кері бағыт (сол). Егер осы екі реакцияның жүру жылдамдықтары теңессе, осындай күйді химиялық тепе-теңдік деп атайды, бұл жағдайда υтура = υкері болады. (6.9) (6.10) (6.11) Тепе-теңдік константасындағы заттар концентрациясы үшін осы тепе-теңдік орнаған кездегісі алынады, ол әрине заттардың бастапқы концентрацияларынан не соңғысынан өзгеше болады, сондықтан тепе-теңдік константасының математикалық өрнегін көпшілік жағдайда былай жазады: (6.12) мұндағы: [D], [A], [B] – осы көрсетілген заттардың тепе-теңдік орнаған кездегі концентрациялары. [A]=Co(A)–∆C(A), [B]=Co(B)–∆C(B). Ал, Со – заттардың бастапқы концентрациялары болса, ∆С(А,В) – осы тепе-теңдік орнағанға дейін жұмсалған концентрациясы болып табылады. Гиббс энергиясының реакциясының тепе-теңдік константасы мен байланыс формуласы: (6.13) Бұл формуланы түрлендірсек: болады. Немесе ΔG0= -0,0191 TIgK, ΔG0= -0,0191∙298IgK = -5,69 IgK 298 . Егер болса, , онда ; болса , ал болса, онда . Сурет 6.5 Қайтымды реакцияның энергетикалық диаграммасы Химиялық белсенді кешен Химиялық белсенді кешен Реакция координатасы Реакция өнімі Реакция координатасы Бастапқы заттар Реакция өнімі Қайтымды А → В (а), В → А (ә) реакциялар үшін. а)A→B ә) В → А Әрине, қайтымды реакциялар заттар синтезі үшін өте тиімсіз, сондықтан реакцияны қалауымызша ығыстыра білгеніміз жөн болады. Тепе-теңдіктің ығысуына үш фактор: концентрация, қысым (газдар үшін) және температура әсер етеді. Ал, жылдамдыққа әсер ететін катализатор тепе-теңдіктің ығысуына әсері болмайды, ол тек тепе-теңдіктің орнау жылдамдығын өзгертуі мүмкін. Осы көрсетілген үш фактор әсерінен заттардың тепе-теңдік орнаған кездегі концентрациясының өзгеруін тепе-теңдік ығысуы деп атайды. Енді, осы аталған факторлардың тепе-теңдіктің ығысуына әсерін қарастырайық. жүктеу/скачать 356,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|