Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар

3 
2 
3 
2 
2 
3. 
Азот тыңайтқыштары қандай негізгі төрт топқа бөлінеді? 
4. 
Аммиак селитрасындағы азоттың проценттік құрамын табу. 

Ұсынылған әдебиеттер: 
1. 
Қайырбеков Ж.Қ, Әубәкіров Е.А. Ж.К. Мылтықбаева. Жалпы химиялық технология. – Алматы. 
2009.199-
205 бет 
2. 
Тойбаев Ы.Қ., Жұбанов Қ.А., Садықов Ү.Ә. Химиялық технология негіздері. – Алматы. 
2011.180-
189 бет 
3. 
Соколов Р.С. Химическая технология: в 2-х т. М: 2000.-Т.1. С.240-304 
№9. Хлор және сілті өндірісі 
 
Мақсаты: 
1. 
Күйдіргіш натр және хлорды өндіру 
2. 
Кальцинирленген соданы өндіру. 
3. 
Электрохимия өндірісі. Тұз ерітінділері және балқыған тұздарды электролиздеудің теориялық 
негізін білу
 
 

Қысқаша мазмұны: 
Өндірісте күйдіргіш натрийді химиялық және электрохимиялық әдістермен 
өндіреді. Ізбес және феррит әдістері химиялық әдістерге жатады. 
1.Ізбес әдісі.
Сода ертіндісін ізбес суымен өңдегенде каустеу процесі жүріп, каустік сода 
түзіледі: 
Соданың каустелу дәрежесі 
ертіндісінің бастапқы 
концентрациясына
тәуелді
болатыны анықталды.
Ертіндінің бастапқы концентрациясы аз
болған
сайын соданың 
каустеу дәрежесі жоғарылайды. Мысалы: 5% - 
Na
2
CO
3
ертіндісінің каустеу дәрежесі 
99,2%
болса, 22% 
ертіндісінің каустеу дәрежесі 78,1% 
шамасында болады. Іс жүзінде 
өндірісте сода ертіндісінің концентрациясы 
12% 
мөлшерде болады, каустеу дәрежесі 90%. 
Натрий сілтісін өндіру процесінің температурасы жоғарылаған сайын NaOH шығымы 
төмендейді, себебі, ізбестің ерігіштігі азаяды. Өндірістегі тиімді температура 100
0
С, осы 
температурада реакция жылдамдығы да жоғары және реакция нәтижесінде түзілетін өнім 
шығымының жылдамдығы да жоғары. 
Сөндірілген ізбестің еру дәрежесін арттыру үшін суспензияны үздіксіз араластыру қажет. 
Каустік соданы (күйдіргіш натр) өндірудің технологиялық процесінің негізгі сатылары: 
1. 
Техникалық натрий бикарбонатын бумен қыздырып, сода ертіндісін дайындау. 
2
NaHCO

1

05

1

10

0 
C 

Na CO

CO

H O 
2. 
Соданың 12%-ті ертіндісін дайындау; 
3. 
Қалыпты ертінді мен ізбес сүтін әрекеттестіру; 
4. 
Қалдықты бөліп алу; 
5. 
Қалдықты декарбонизатордан бөлінген сұйықпен өңдеу; 
6. 
Қалдықты жуу; 
7. 
Сілтешені қайната суыту; 
Күйдіргіш натрды сусыздандыру. Сегіз сатының ең баяу жүретіні 4-ші және 6-шы сатылар. 
Осы екі сатының жылдамдығын арттыру үшін крахмал, темір тұздары және натрий сульфатының 
ертінділері қолданылады. 
Ізбес әдісінің негізгі кемшіліктері: 
а) Сілтіше (щелок) құрамындағы NaOH концентрациясы тым аз (90-135г/л); 
ә) Іске аспайтын жиналып қалатын қалдық болады. Қазіргі кезде қалдықты өртеп, ізбес өндіріп, 
оны қайтадан технологиялық процеске жібереді. 
2. 
Күйдіргіш натрийды феррит әдісімен өндіру.
Темір оксиді мен соданы
араластырып, дайындалған шихтаны 1100-1200
0
С температурада пісіріп, қатты 

күйде піскен натрий ферритін шаймалап, сілті ертіндісін бөліп алуға негізделген. 
Технологиялық процестің негізгі сатылары: 
1. 
Шихта 
дайындау: 
Na 
2
CO 
3 

Fe
2
O
3 

25 % 

75 % 
2. 
Шихтаны 1100-1200
0
С температурада аса қыздыру қажет. 
Na
2
CO
3 

Fe
2
O
3 

Na
2
O 

Fe
2
O
3 

CO
2 

142,5
кДж 
3. 
Натрий ферритін сөндіру және шаймалау. 
Na
2
O 

Fe
2
O
3 

Н 
2
О 

2
NaOH 

Fe
2
O
3 
Ғе
2
О
3
– технологиялық процестің басына жіберіледі. 
4. 
Сілтешедегі натрий гидроксидінің мөлшері 610г/л-ге жеткенше қайната суалту (натр ферритін
шаймалаудан шыққан ертінді құрамында 360-380 г/л натрий гидроксиді) болады; 
5. 
Сусыздандырылған сілтешені сүзіп тазарту; 
6. 
Біржолата суытып күйдіргіш натрды балқыту; 
7. 
Балқыған натрий гидроксидін мөлдір қалпында бөшкеге құю. 

жүктеу/скачать 1,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: