Параметр – сандық шама, сондықтан үдерісті сандық жағынан
бағалау үшін қолданылады.
ХТҮ-тің негізгі параметрлері: температура, қысым, реагенттер
концентрациясы, катализатор сипаттамасы, реагенттердің жанасу
ұзақтығы, реагент ағысының көлемдік жылдамдығы жəне т.б.
Химиялық-технологиялық үдерістердің жиынтығын келесі жеке
үдерістермен операциялардың түріне байланысты бөліп жіктеуге болады:
Механикалық жəне гидромеханикалық үдерістер – материалдардың
ауысуы, олардың түрі жəне өлшемінің өзгеруі, сығылуы жəне ұлғаюы,
ағыстардың араласуы жəне бөлінуі. Мұның бəрі өңделетін материалдың
химиялық жəне фазалық құрамының өзгеруінсіз жүреді. Бұл үдерісті
жүргізу үшін транспортерлер, ұнтақтағыш, диспергаторлар, компрессорлар, насостар, араластырғыштар, сүзгіштер, формаға келтіргіш
қолданылады.
Жылу алмасу үдерістері – қыздыру, салқындату, фазалық күйдің
өзгеруі. Мұнда химиялық жəне фазалық құрамы өзгермейді. Бұл үдерістер жылуалмастырғыштарда, конденсаторларда, қайнатқыштарда,
балқытқыштарда, сублиматорларда жүреді.
Массаалмасу үдерістері – фазааралық алмасу, нəтижесінде химиялық құрамының өзгеруінсіз жанасатын фазалардың компоненттік
құрамы өзгереді, яғни химиялық өзгеріс жүреді. Бұл үдеріске еру, кристалдану, кептіру, дистилляция, ректификация, абсорбция, экстракция,
десорбция жатады. Олар кептіргіште, дистилляторларда, ректификаторларда, абсорберлерде, экстракторларда, десорберлерде жүргізіледі.
Химиялық үдерістер – химиялық реакторларда материалдардың
химиялық құрамының толығымен өзгеруі.
Энергетикалық үдерістер – турбиналарда, генераторларда, моторларда əртүрлі энергиялардың (жылу, механикалық, электрлік) өзара
түрленуі.
|
