Педагогикалық психологияның қалыптасуындағы жалпы психологиялық контекст Педагогикалық психология адам туралы ғылыми тҥсініктердің
жалпы контекстінде дамиды. Олар әрбір нақты тарихи кезеңдерде
педагогикалық ойларға ҥлкен әсерін тигізген негізгі психологиялық
ағымдарда (теорияларда) жазылып кӛрсетілген. Бҧл - оқу процесінің
психология теориялары ҥшін қашанда табиғи зерттеу «полигоны»
ретінде болуымен байланысты. Педагогикалық процесті ҧғынуға
ықпалын тигізе алатын психологиялық ағымдар мен теорияларды
нақтырақ қарастырайық.
Ассоциативтік психология (XVIII ғасырдың ортасынан бастап
Д.Гартли және ХІХ ғасырдың аяғына дейін – В. Вундт), тҥп тамырында
психикалық
процестердің
байланысы
ретіндегі
ассоциация
механизмдері мен психика негіздері ретіндегі ассоциациялардың белгілі
бір тҥрлері анықталған. Ассоциацияларды зерттеу материалдарында
еске сақтау мен ҥйренудің ерекшеліктері зерттеліп қарастырылған. Осы
жерде, психиканың ассоциативті баяндауының негізін Аристотель (384-
322 ж. біздің эрамызға дейін) салғанын айта кету қажет, оған
«ассоциация» тҥсінігін, оның тҥрлерін енгізу, ақыл-парасатын (нус) екі
тҥрін теоретикалық және практикалық деп ажырату, қанағаттану сезімін
ҥйрену факторы ретінде еңбектері тиесілі.
Г.Эббингауздың (1885) ҧмыту процесін зерттеу бойынша
эксперименттерінің эмпирикалық мәліметтері және алынған ҧмыту
«қисығының» сипаттарын одан кейінгі зерттеушілер дағдыларды
ӛндіруде, жаттығуларды ҧйымдастыруда есепке алады.
У. Джемс (ХІХ ғ. аяғы – ХХ ғасырдың басы) және Дж. Дьюидің
(ХХ ғасырдың бірінші жартысы) прагмативті функционалды теориясы – бейімделуші реакцияларға, ортаға бейімделуге, ағзаның
белсенділігіне, дағдыларды ӛндіруге акцент қояды.
Э. Торндайктың (ХІХ ғ. аяғы – ХХ ғ. басы)байқап кӛру және