И. А. Зимняя педагогикалық психология

3 
 
И.А. Зимняя 
 
 
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПСИХОЛОГИЯ 
 
 
 
Е к і н ш і , т о л ы қ т ы р ы л ғ а н , т ү з е т і л г е н
ж ә н е қ а й т а ӛ ң д е л г е н б а с ы л ы м
 
 
Ресей Федерациясының және Қазақстан Республикасының Білім 
және ғылым министрліктері жоғары оқу орындарында педагогикалық 
және психологиялық бағыттар мен мамандықтарда оқитын
студенттер үшін оқулық ретінде ұсынады 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Москва 

 «Логос» 

 2005 
Алматы 

 «TST-company» 

 2005 

4 
УДК 159. 9: 37.0 
ББК 88.8 
З-62 
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті «Педагогика және
психология» мамандығы бойынша оқу-әдістемелік бірлестігі ұсынған 
П і к і р ж а з ғ а н д а р : 
М.Ю. Кондратьев - психология ғылымдарының докторы 
(РБА психология институты); 
А.А. Реан - психология ғылымдарының докторы 
(Санкт-Петербург мемлекеттік университеті); 
А.А. Бейсенбаева - педагогика ғылымдарының докторы 
(Абай атындағы Қазақ ҧлттық педагогикалық университеті) 
Зимняя И.А. 
 
З-62 Педагогикалық психология: Жоғары оқу орындарына арналған оқулық. 
Екінш., толықт., тҥзет. және қайта ӛңд. бас./ Орыс тілінен аударған М.А. 
Қҧсаинова. - М.: Логос; Алматы: TST-company, 2005. – 368 б. 
ISBN
Педагогикалық психологияның тарихы, пәні, міндеттері, қҧрылымы 
және әдістеріне тҥсінік берілген. Білім берудің, оның субъекттері ретіндегі 
педагог пен шәкірттердің, оқу және педагогикалық іс-әрекеттің, оқу-
педагогикалық еңбектестік пен қарым-қатынастың негізін ҧйғарушы 
проблемалары қарастырылды. Отандық және шет елдік жалпы 
психологиялық білімдер кӛзін кеңінен пайдалана отырып, педагогикалық 
психология саласында тарихи тҧрғыдан қалыптасқан бҥгінгі кҥнгі 
кӛзқарастар мен зерттеушілік позициялар, оқытуға деген тҧлғалық–іс-
әрекеттік тҧрғыдан келудің шығармашылық мҥмкіндіктері кӛрсетілген.
Педагогикалық және психологиялық бағыттағы студенттер мен 
мамандықтар, педагогикалық психология саласындағы ғалымдар мен 
мамандар, сонымен қатар, жалпы білімдік және кәсіби оқу орындары 
мҧғалімдері мен оқытушылары ҥшін қызығушылық туғызады.
ББК 88.8
ISBN 
© И.А.Зимняя, 1997 
© И.А Зимняя. Толықтыру,
тҥзету және қайта ӛңдеу, 1999 
© «Логос», 2005 
© «TST-company», 2005 (қазақ 
тілінде) 

5 
Автордың қазақ тілінде
шыққан басылымға алғы сӛзі 
Менің «Педагогикалық психология» атты оқулығымның қазақ тілінде 
жарыққа шығып, Қазақстанның университеттері мен институттарының 
педагогикалық факультеттері студенттерінің кеңінен пайдалана алу 
мҥмкінідігіне жетулері мен ҥшін ӛте қуанышты жағдай.
Қазақстанда адамның этникалық-мәдени, тарихи контекстердегі, 
сонымен қатар, педагогикалық және жас ерекшеліктік психология саласында 
адамның сӛйлеу, ойлау және рефлексивтік іс-әрекетін кең тҧрғыдан зерттеген 
белгілі зерттеуші М. Мҧқановтың «Педагогикалық психология» атты 
оқулығы қолданыста жҥр. Қазақ тіліне аударылған менің оқулығымның 
мәтінін оған қосымша толықтыру болады деп ойлаймын. Бірнеше 
оқулықтарды пайдалану студенттерге әрқашан ӛздерінің зерттейтін 
проблемаларын ӛзіндік кӛруін шығармашылық тҧрғыдан дамыту, салыстыру, 
жалпылау мҥмкіндігін береді.
Қазақ тіліне аударылған «Педагогикалық психология» оқулығында 
педагогикалық психологияның қазіргі уақыттағы жағдайы А.Н. Леонтьев пен 
С.Л. Рубинштейннің іс-әрекеттің отандық теориясы тҧрғысынан, сонымен 
қатар А. Маслоу, К. Роджерстің гуманистік психологиясының негізгі 
ережелерімен және Я. Корчак, В.А. Сухомлинский, Ш.А. Амонашвили және 
т.б. гуманистік позицияларына сәйкес Д.Б. Эльконин мен А.К. Маркованың
оқу іс-әрекетінің позициясынан ҧсынылған.
Оқулықты қҧрастыруда білім беру процесінде оқушының ӛз-ӛзін 
ӛзектендіруі, оның ӛзін-ӛзі дамытуы және ӛзін-ӛзі жетілдіруіне ықпалын 
тигізетін жағдайлар туғызу арқылы жҥзеге асырылатын адамгершіліктік 
принципі басшылыққа алынды. Оқулықтың лейтмотиві антикалық дәуірдің 
айнымас қағидасы «Адам – барлық заттардың ӛлшемі», ол дегеніміз адам - 
ӛркениеттің негізгі қҧндылығы, ал оның толыққанды рухани ӛмірі - кез-
келген мемлекеттің қоғамдық дамуының және оның білім беру сияқты 
әлеуметтік қҧрылымының мағынасы дегенді білдіреді.
Мен Қазақстанның Білім беру министрлігіне менің оқулығыма 
қызығушылық тудырып, оны қазақ тіліне аударуға шешім қабылдағаны ҥшін, 
сонымен қатар оқулықты аударушы, педагогика ғылымдарының кандидаты, 
психология доценті М.А. Қҧсаиноваға ӛз ризашылдығымды білдіремін.
Мен «Педагогикалық психология» оқулығының қазақ тіліндегі 
аудармасын 
басып 
шығаруға 
шешім 
қабылдаған 
баспаға 
ӛз 
ризашылдығымды білдіремін.
30. 06. 2005 ж. И.А. Зимняя
 

6 
Біз педагогтардан әрекеттесу-
дің небір қағидаларын сақтауды 
талап етпейміз, бірақ біз оларға
ӛздерің болашақта басқаратын пси-
хикалық қҧбылыстардың заңдарын 
оқып, зерттеңдер және оларды 
ӛздерің қалап алған жағдайларда 
басшылыққа алып, солар бойынша 
әрекеттесіңдер демекпіз.
К.Д. Ушинский. Человек как 
предмет воспитания