Еңбектестіктің негізгі бағыттары Оқу процесіндегі оқу еңбектестігі ӛз тарапынан келесі тӛрт бағыт
бойынша тарамдалған ӛзара әрекет болып келеді: 1) мҧғалім – оқушы
(оқушылар), 2) оқушы – диадалар және триадалардағы оқушы, 3)
оқушылардың барлық оқу ҧжымдарындағы жалпы топтық ӛзара әрекеті,
мысалы тілдік топтарда, жалпы сыныпта және 4) мҧғалім – мҧғалімдер
ҧжымы. Г.А. Цукерман басқа барлық бағыттардан генетикалық туынды,
тағы бір маңызды бағытты қосады – оқушының «ӛз-ӛзімен» еңбектестігі
(мҥмкін, бҧл мҧғалім ҥшін де әділетті болар).
Еңбектестікке талдау жҥргізуде біріншіден, мҧғалім – оқушы(лар)
бағыты, әдетте, оқушы+оқушы бағыты бойынша ӛзара әрекетпен
толықтырылатынын атап ӛту маңызды, бҧл оқу іс-әрекетінің топтық
сипатымен шартталады. Екіншіден, негізгі зерттеулер еңбектестіктің
ҥйренушінің (ҥйренушілердің) тҧлғалық дамуына, оның (олардың) оқу
іс-әрекетінің тиімділігіне ықпалын білуге бағытталған. Нәтижесінде,
оқудағы оқушы–оқушы еңбектестігі, оқытудың ҧйымдастырушы
формасы ретінде, тек нақты бір оқу пәні бойынша оқытудың тиімділігін
арттыру ҥшін ғана емес, сондай-ақ шәкірт тҧлғасының дамуы,
қалыптасуы ҥшін де елеулі қор беретініне кӛз жеткізеді.
Түрлі субъекттерменеңбектестік Тҥрлі адамдармен оқудағы еңбектестікті, оны кіші мектеп
жасындағы балалармен іске асыру мысалында талдай отырып, Г.А.
Цукерман оның маңызды ерекшеліктерін атап кӛрсетеді.
«Оқудағы еңбектестікті үлкендермен құру үшін, репродуктивті әрекеттену мүмкіндігін тосқауылдайтын және әрекет пен ӛзара әрекеттің жаңа тәсілдерін іздеуді қамтамасыз ететін жағдайларды жасауды талап етеді. Құрбылыстармен оқудағы еңбектестікті құрау үшін, балалардың әрекетін ұйымдастыруда, түсініктік қарама-қайшы- лықтардың жақтары топқа үйлестірушіні қажет етуші, біріккен
299
жұмысқа қатысушылардың пәндік позициясы ретінде кӛрінетіндей етуді талап етеді.
