Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

Сіздің пікіріңіз? 

               

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        

ЕТІС  КАТЕГОРИЯСЫ 

 

Өздік 

-

ын, -ін, -н 

киін, көрін, сұран, жуын, таран. 

 

Өзгелік 

-

ғыз, -гіз,  

-

қыз, -кіз, 

 

 

 

   

жазғыздырды, ауыстыртқыз, 

түсіндіртті, біріктіргізді. 

 

Ырықсыз 

-

ыл, -іл, -л 

-

ын, -ін, -н 

жазылды, оқылды, 

тексерілді, орындалды, 

 

і  

Ортақ 

-

ыс, -іс, -с 

жасас, қарас, дайындас, 

 

 

Жарқын болсын көңілің, 

Жаздың әсем таңындай. 

Таза болсын өмірің, 

Таудың аппақ қарындай. 

Өзен болсын пейілің, 

Таудан аққан ағындай. 

Жатсын қонақ үйіңнен 

Күндіз -түні арылмай. 

Дастарқаның мол болсын, 

Шаңырағың қуаныш пен көңілге то

 

Еңбегің өнімді болсын, 

Көңілің көлдей болсын. 

Балаларың ер жетіп, 

Құдаларың төрлетсін. 

Немере мен шөбере сүйіп, 

Жетегің бұйда болсын. 

Беретін асың болсын, 

Көретін жасың болсын! 

Бесігің алдыңнан түспесін, 

Басыңнан жақсылық кетпесін, 

Жамандық саған жетпесін 

94 

 

  

 

 

    

Есімдік 

деген сөздердің құрамында қанша әріп 

болса, есімдіктердің түрлері де сонша. Енді сіздер 

мына тапсырманы орындаңыздар, шақпаққа 

мыналарды жазыңыз: 

1. 

Жіктеу есімдігі. 

2. 

Сілтеу есімдігі. 

3. 

Сұрау есімдігі. 

4. 

Өздік есімдігі (I жақ сыпайы түрі) 

                            

5.   Белгісіздік есімдігі.  

                            

6.   Болымсыздық есімдігі. 

                            

7.    Жалпылау есімдігі. 

               

       

 

 

Айтылым 

 

Дос туралы жыр 

Сөзі Т. Молдағалиевтікі,  әні С. Бәйтерековтікі 

Іздегенде табылатын қасыңнан, 

Көңілі бар қызғалдақтай ашылған. 

Көріспесек сағыныштан жүдейтін, 

                        

Кім бар жақын бала күнгі досыңнан. 

Қ а й ы р м а с ы: 

Жан досым, үстем болсын мерейің 

Әрқашан жеңісіңді көрейін 

Сырымыз да бітпесін, 

Жырымыз да бітпесін, 

Жырымыз да бітпесін. 

                        

Қос бұтағы секілденіп ағаштың, 

                        

Қатар тұрып гүлімізді сан аштық. 

                        

Жол тапсақ біз бірге жүріп жол таптық, 

                        

Адассақ та бірге жүріп адастық. 

Қ а й ы р м а с ы: 

                        

Өмір өзі арқамызға жүк салып, 

                        

Бәрімізді қияларға жұмсады. 

                        

Қатар ұшқан құсқа ұқсадық әлде біз, 

Қатар жанған екі шамға ұқсадық. 

Қ а й ы р м а с ы 

   

  

1.  

Мемлекеттік лауазым дегеніміз не? 

 

1 

е     

2 

с   

 

3 

і   

4   

 

м       

5   

 

д       

6   

 

і     

 

7   

к     

95 

 

  

а)  мемлекеттік әкімшілік қызметті атқаруға үміткер азаматтарға оның кәсіби 

даярлығының, деңгейін, құзыреттілігін және нақты әкімшілік қызметке сәйкес 

келуін анықтау мақсатында қойылатын талаптар;  

ә) мемлекеттік саяси қызметшілерді мемлекеттік органдардың арасында, 

сондай-ақ мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелерінің арасында 

лауазымдық ауыстыруы;  

б) мемлекеттік әкімшілік қызметшілер атқаратын, лауазымдық өкілеттіктің 

көлемі мен сипатын көрсететін әкімшілік лауазымдар жиынтығының 

саралаушылық сипаттамасы;  

в) мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілермен белгіленген 

лауазымдық өкілеттік пен лауазымдық міндеттердің ауқымы жүктелген 

құрылымдық бірлігі; 

2. Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы» Заңы 

қашан қабылданды? 

а)  2005 жыл 3 наурыз             ә)  2004 жыл  15 қараша  

б)  1999 жыл 23 шілде             в)  2008 жыл 25 тамыз 

3. Мемлекеттік қызметшілердің негізгі міндеттеріне қайсысы жатпайды? 

а)   Республиканың Конституциясы мен заңдарын сақтау;  

ә)  мемлекеттік қызметтен өз қалауы бойынша босауға; 

б)  Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен тәртіппен мемлекеттік 

қызметшінің антын беруге; 

в)  мемлекеттік тәртіп пен еңбек тәртібін сақтауға; 

4. Мемлекеттік қызметшінің жеке мүдделері оның өкілеттігінен түйісетін 

немесе қайшы келетін жағдайларда, оларды тағайындауға құқығы бар 

лауазымды адамды дереу хабардар ету мемлекеттік қызметшілердің қай 

құқықтарына жатады? 

а) мемлекеттік қызметшілердің негізгі міндеттеріне;    

ә) мемлекеттік қызметшілердің шектеулеріне;  

б) мемлекеттік қызметшілердің құқықтарына;     

в) мемлекеттік қызметшілердің принциптеріне;  

5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске жәрдемдесетін адамдарға 

тиіспеушілік кепілдіктері Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік 

қызмет туралы» Заңының нешінші бабында көрсетілген?  

а) 9-бап ;                       ә) 7-бап ;               в) 16-бап;                  б) 4-бап; 

6. «

Дос туралы жыр» әнінің сөзін кім жазды? 

а) Ш. Қалдаяқов          ә)  С. Бәйтереков  б)  Т. Молдағалиев   в)  М. Мақатаев 

7. Етіс категориясының түрлерін белгілеңіз  

а) өздік, шақ, жақ, ырықсыз               ә)  өзгелі, ырықты, сілтеу, сұрау 

б) салт, сабақты, негізгі, күрделі       в)  өздік, өзгелік, ырықсыз, ортақ  

8. 

Төле бидің нақыл сөзін көрсетіңіз 

а)   Жер тақыр болар, жұрт пақыр болар 

ә)   Немере мен шөбере сүйіп, жетегің бұйда болсын 

б)   Өзегің талса, өзен бойын жағала 

96 

 

  

в)   Адамды қадірлемес есерден сақта. Нанды басқан кесірден сақта 

9. 

Конфуцийдің айтқан даналық сөзін белгілеңіз  

а)  Әр  дәуірдің  өз  міндеттері  бар      

ә)  Кез - келген адамды сөзі арқылы танисың   

б)  Сөз көп жерде іс қашады 

в)  Басыңды күн шалса, қашып құтыла алмайсың. 

Басыңды бұлт шалса, іздеп таба алмайсың 

10. 

Қазақстан Республикасы Конституциясының  толық анықтамасын 

белгілеңіз  

а)  саяси - демократиялық мемлекеттік құрылымның, сайлау жүйесінің, жеке меншік 

кәсіпорындардың қызметі мен ұйымдастыру қағидаттары және оның азаматтарының 

құқықтық ережелерін анықтап, бекітетін мемлекеттің негізгі заңы 

ә) сайлау жүйесінің, мемлекеттік органдардың қызметі мен ұйымдастыру 

қағидаттары және оның азаматтарының құқықтық ережелерін анықтап, нұсқау 

беретін нормативтік құқықтық акт   

б) мемлекеттік органдардың қызметі мен ұйымдастыру нормаларын және оның 

қызметшілерінің құқықтық ережелерін белгілеп, бекітетін мемлекеттің қаулысы   

в) қоғамдық - экономикалық мемлекеттік құрылымның, сайлау жүйесінің, 

мемлекеттік органдардың қызметі мен ұйымдастыру қағидаттары және оның 

азаматтарының құқықтық ережелерін анықтап, бекітетін мемлекеттің негізгі 

заңы 

 

ант – клятва                                                     сәйкес – соответственно 

өкілеттік – полномочие                                  шектеулер – ограничивание 

нұсқаулар – указания                                      құпиялар – секреты 

дереу – срочно, быстро, в момент                 тағайындау – назначать 

біліктілік – образованно                                 талаптар – требования 

кепілдік – ручательство                                  қауіпсіздік – безопасность 

ережелер – правило                                         жалған – ложь 

қызғалдақ – тюльпан                                       көріспеу– не видеться 

сыр – тайна                                                       жыр – песнь 

бұтақ – ветвь                                                    адасу – блуждать 

қиял –мечта, фантазия, греза                         ұқса – походи 

шам – лампа                                                    сана – сознание 

дана – мудрец                                                  өзек – актуальный 

кәміл – совершенно                                        бейнесі – образ 

қалтқысыз – непритворный                           ар – намыс – совесть, честь  

ауқымы – величина                                        жүктелген – поручился 

билік – власть                                                 бағытта – направляй 

жергілікті – местный                                     дәуір – период 

сапасыз – некачественно                               сабыр – терпение 

мұқтажсыз – безбедно 

97 

 

  

Мазмұны 

 

 

 

 

 

 

 

       

Кіріспе................................................................................................... 

 

  3 

1 

Халықаралық стандарттар негізінде мемлекеттік тілді  

деңгейлеп меңгертудің негізгі шарттары ................................... 

 

  5 

2 

Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік тілді  

оқытудың жолдары...................................................................... 

 

12 

 

3 

Жалпы білім беретін мектептерде мемлекеттік тілді оқытудың 

ерекшеліктері................................................................................ 

 

23 

 

4 

Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында  

мемлекеттік тілді меңгертудің тиімді жолдары ........................ 

 

50 

5 

Жоғары оқу орны жағдайында мемлекеттік тілді  

оқытудың әдістемелік негіздері................................................... 

62 

 

      

Қорытынды.............................................................................................. 

 

 

77 

      

Пайдаланылған әдебиеттер.................................................................... 

 

79 

      

Қосымша................................................................................................... 

 

81 

98 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тілді меңгерудің халықаралық стандарттары негізінде «Балабақша-мектеп-колледж-

жоғары оқу орны» жүйесінде мемлекеттік тілді үздіксіз оқытуды енгізудің әдістемелік 

негіздері 

 

Әдістемелік құрал 

 

Басуға 22.11.2013 қол қойылды. Пішімі 60×84 

1/

16

. Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс. 

Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 6,0. 

 

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК 

010000, Астана қ., Орынбор көшесі, 4, «Алтын-Орда» БО, 15-қабат. 

 

 

99