І бөлім. Жалпы фармакология

Rp.: Dragee Chlorprothixeni 0,005

D.t.d. № 50

S. 1 дражеден күніне 2-3 рет.

#

Галоперидол (Сенорм, Галофен, Галопер, Транкодол және т.б.) - 0,001 және 0,005 г таблетка түрінде; 0,2% ерітіндісі 10 мл флаконда тамшы ретінде; 0,5% ерітіндісі 1 мл ампуласы бұлшық етке егуге арналған. Бұның әсер етуі тез және ұзаққа созылады. Ол құсу орталығын тежейді, басқа дәрілердің әсерін күшейтеді, күре тамыр қысымын түсірмейді, ортостатикалық коллапс болмайды.

Галоперидолды шизофрения, психоз, тоқтаусыз құсу, жүрек айну кезінде қолданады. Жүрек аритмиясы кезінде, орталық жүйке жүйесі және бүйрек ауруларында қолдануға болмайды.

Rp.: Haloperidoli 0,001

D.t.d. № 50 in tab.

S. 1-2 түймедақтан күніне 3 рет.

#

Дроперидол (Дролептан, Инапсин, Синтодрил және т.б.) - 0,25% ерітіндісі - 2 мл ампула түрінде анестезиологияда (нейролептанальгизия ретінде) фентанилмен қосып, жедел көмек ретінде кордиогенді шокта қолданады. Құрама түрінде шығарылатын дәрі таламонал (Thalamonal) деп аталады. 2 мл ампула және 10 мл флакон түрінде пайданылады. Өз алдына гипертониялық криз, өкпе ісінуі (өкпе шемені), стенокардия, жүрек айнуы, құсу кезінде қолданады.
Адам психикасына жалпы әсер ететін дәрілер сульпирид және азалептин т.б. Бұл дәрілерді қолданғанда, басқа нейролептиктермен салыстырғанда, экстрапирамидалық бұзылулар сирек дамиды, мидың М-холинорецепторларын тежеу белсенділігі жоғары тұрады.

Rp.: Sulpiridi 0,05; 0,1.

D.t.d. № 30 in caps.

S. 1 қаптамадан күніне 3 рет.

#

Rp.: Azaleptini 0,025; 0,1.

S. 1-2 түймедақтан күніне 3-4 таб.

#

5.2. Антидепрессанттар.

1. Үш циклді антидепрессантар немесе моноаминдерді кері алуына кедергі келтіретін дәрілер: (әсері серотонин мен норадреналинге ұқсас)–имипрамин (Imipraminum), амитриптилин (Amitrphtyline) және т.б.

2. Моноаминоксидазаны (МАО) тежеуші дәрілер:

(әсері таңдаусыз - МАО-А және МАО-Б) – ниаламид (Nialamidum) және т.б.

Антидепрессанттар депрессия және субдепрессия кезінде қолданылады. Қатерлі әсерлері: тахикардия, бас айналу, тершеңдік, ауыздың құрғауы, ұйқының қашуы, бейімделудің бұзылуы және аллергиялық реакциялар. Бұларды глаукома, атеросклероз, бауыр, бүйрек, қан түзу жүйелерінің аурулары кезінде қолдануға болмайды.

Имипраминді әр түрлі депрессияға қарсы қолданады, сол әсерге байланысты науқастың көңілі көтеріліп, ажары кіреді, психикалық және қимыл-қозғалыс пайда болады. Осындай айқын емдеу қасиетімен бірге жанама әсерлері де байқалуы мүмкін: бастың айналуы мен ауыруы, терлеу, жүрек соғуы, ауыз қуысының құрғауы, көз аккомодациясының бүзылуы, зәр айдалмауы, теріде аллергиялық өзгерістердің байқалуы, қан түзілуінің және жүрек соғысының бұзылуы. Қосымша жедел аурулар болса (бауыр, бүйрек, қан түзу мүшелері, жүрек-тамыр жүйесі аурулары, диабет, атеросклероз және т.б.) қолдануға болмайды.

Rp.: Sol. Imipramini 1,25% - 2 ml

D.t.d. № 10 in amp.

S.1 мл - ден тері астына.

#

Амитриптилин (Амизол, Триптизол, Аминеурин, Эливел және т.б.) - 0,025 және 0,075 г драже мен түймедақ; 1% ерітіндісі 2 мл ампуласы. Бұлардың тиісті әсері депрессияға қарсы қасиеті жоғары және аздап тыныштандырғыш қасиеті бар. Орталық жүйке жүйесі нейронындағы норадреналинді кері алуына кедергі келтіреді, сондықтан рецепторлар аймағындағы медиаторлар көп мөлшерде жиналады. Бұның қолданылуы, қатерлік және жанама әсерлері имипраминге ұқсас келеді.

Rp.: Dr. Amitriptilini 0,025

D.t.d. № 50

S. 1 дражеден күніне 2 рет.

#
5.2.2. Моноаминоксидазаны тежейтін антидепрессантар

Екінші топқа жататын дәрілер орталық жүйкедегі рецепторлардың моноаминоксидазды ферменті тежейді, сондықтан бұл жердегі моноаминдер көбейеді. Ниаламид 0,025 драже ретінде жедел, яғни асқынған депрессияға карсы қолданылады. Қатерлі әсерлері: ауыз құрғау, диспепсия, қан қысымының төмендеуі. Жүрек декомпенсациясында, бауыр, бүйрек қызметі мен мидың қан айналымы бұзылғанда қолдануға болмайды.

Rp.: Dr. Nialamidi 0,025

D.t.d. № 20

S. 1 дражеден күніне 2 рет.

#
5.3. Көкіректікті, яғни манияны емдейтін дәрілер.

Мания дегеніміз ақылсыздық немесе көкірегі көтеріңкі қозулы жағдаймен көрінетін дерт. Манияны емдеуге нейролептиктермен бірге литий тұздарын (Lithii carbonas, Lithii oxybutiratum) қолданады.