I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы

М.Жүсіп Көпеев жазбалары бойынша

жүктеу/скачать 4,57 Mb.

Pdf көрінісі

бет	442/542
Дата	16.04.2022
өлшемі	4,57 Mb.
	#31208

1 ... 438 439 440 441 442 443 444 445 ... 542

Байланысты:
1560766279 (1)

1075-нұсқа 1 - мәтін Киіз үйдің түрлері мен құрылысы

19.  М.Жүсіп Көпеев жазбалары бойынша
Ұлыстың Ұлы күні неше күн тойланған?
A)  5
B)  8
C)  10
D)  40
E)  3
20.  Мәтіннің
бірінші
бөлігіндегі
Наурызға байланысты ұғым
A)  Халықаралық наурыз күні
B)  Жаңа жыл тойы
C)  Наурызнама тойы
D)  Ұлыстың ұлы күні
E)  Самарқанның көк тасы жібіген күн

1075-нұсқа
1 - мәтін
Киіз үйдің түрлері мен құрылысы
Киіз  үйдің  құрылысы  мен  жасалу  жолдарына,  этнографиялық  ерекшеліктеріне  жеке
тоқталайық.  Киіз  үйдің  қазақы  және  қалмақы  деп  аталатын  екі  түрі  бар.  Қазақы  үйлер
дөңгелек,  толық  күмбезді  болады  да,  қалмақы  түрінің  төбесі  шошақтау  келеді.  Қазақ  үйлері
пайдалануына,  сән-  салтанатына  қарай  бірнеше  түрге  бөлінеді.  Мысалы:  қара  үй  (3  қанат),
қоңыр үй (4 қанат), боз үй (5 қанат), ақ үй (6 қанат), ақ ала орда (8 қанат), ақ орда (12 қанат), ақ
шаңқан  (18  қанат),  алтын  үздік  (24  қанат),  алтын  орда  (30  қанат)  деп  аталатын  түрлері  бар.
Сол сияқты көшіп-қонуға, уақытша паналауға немесе шаруашылық, жұмыс ретіне бейімделген
үй түрлері болады. Олар қос, абылайша, күрке, кепе, итарқа, жаппа, жолым үй, ас үй, қалқа деп
аталады.
Киіз үйдің іші 4 бөлімге бөлінеді:
1.  Төр - бұл үйдің жоғары әрі қымбат орны. Мұнда жүк жиналады, қонақтар орналасады. Жас
келіндер бұл жерді баса бермейді.
2.  Сол жақ - (кіргенде оң жақ) үй иесінің отыратын және жататын орны. Босаға жақта азық-
түлік, ыдыс-аяқ тұрады. Оны шимен жауып қояды.
3.  Оң  жақ  -  (кіргенде  сол  жақ)  мұнда  балалары  орналасады.  Босаға  жаққа  қарай  ер-тұрман,
киім ілінеді.
4.  От орны - қасиетті орын саналады. Мұнда от жағылады, қазан асылады.

270

1.  Киіз үйдегі киелі орын
A)  Ер тұрман, киім ілінетін орын
B)  Азық-түлік, ыдыс-аяқ тұратын орын   C)
Қонақтар орналасатын орын
D)    От жағылып, қазан асылатын орын    E)
Үй иесінің жататын орны
2.  Ең үлкен киіз үй
A)  Ақ шаңқан    B)  Ақ орда  C)    Алтын орда  D)
Алтын үздік
E)  Ақ ала орда

жүктеу/скачать 4,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 438 439 440 441 442 443 444 445 ... 542