И. К. Бейсембетов ректор Зам главного редактора

 

●

 Техникалық ғылымдар 

 

ҚазҰТЗУ хабаршысы №2 2016                                          

355 

 

ратты түсінеді, ал еңбек құралы ретінде ЭЕМ-ді(компьютер) қарастыратын ақпараттық құралдардың 

бағдарламасын құру деп біледі. 

Ақпараттық  технологиялардың  коммуникациялық  процестерді  ұйымдастыру  құралы  ретіндегі 

рөлін Д.М. Джусубалиева, А.Ю.Уваров, Г.З. Адильгазинов тағы басқа ғалымдар қарастырған. Сондай-

ақ көптеген ғалымдар«интерактивті технологиялар» ұғымын кеңінен қолданады. Ғалым А.Ю. Уваров-

тың пікірінше, интерактивті технологияларды адамға ықпал ететін және тез жауапты қамтамасыз ететін 

барлық  ақпараттық  технологияларға  қолдануға  болады,  деген  тұжырымын  айтады[2,6].  Оларға  элек-

тронды  оқулықтар,  мультимедиялық  бағдарламалар,  Интернет  on-line  және  off-line  технологиялар, 

Chat-кеңес берулер мен Chat-сессиялар жатады. Өзара әрекет адам мен машина арасында,  сонымен қа-

тар телекоммуникацияны қолданатын(электронды почта, телеконференция, телемост арқылы) адамдар 

арасында жүруі мүмкін. Осы мәселені зерттеуші ғалымдар Н.В. Апатова және Д.Ш. Матрос ақпараттық 

технологиялар құрамында бағдарламалық қамтамасыз ету, эксперттік жүйе, гипермәтін, мультимедия, 

микроәлемдер, имитациялық оқыту, көрсетілімдер болу керек деп есептейді. 

Отандық  ғалым  Г.К.  Нұрғалиева атап  көрсеткендей,  қазіргі  таңда  Қазақстан  Республикасында 

білім  беруді  ақпараттандыру  жұмысы  бірнеше  бағыт  бойынша  жүргізілуде:  білім  беру  ұйымдарын 

компьютерлендіру, мектепті компьютерлік техникамен қамтамасыз ету; ақпараттық оқыту ресурста-

рын  құру,  қазіргі  заманауи  ақпараттық  коммуникациялық  және  объектілі  бағдарланған  технология-

лардың негізінде оқу бағдарламаларын құру, деп көрсетеді[3,32].  

Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану білім беру коммуникациясының 

интерактивті сипатын арттыра түседі.Ғалымдар А.А. Андреев, В.И. Солдаткин, В.П. Кашицин ағыл-

шын  тілін  окытуда  ақпараттандыру  үдерісінің  ықпалын  жан-жақты  сипаттай  отырып,  әсіресе,  білім 

мен ұғымды ұсыну, меңгеру  әдістерінің өзгеретіндігін, мұғалімдер мен  оқушылардың өзара әрекеті-

нің  жолдары  туралы  айтады.  Осы  орайда  оқытудың  тиімділігін  арттыруды  ұсынады.Ағылшын  тілін 

оқыту  үдерісінде  ақпараттык  технологиялардың,  әсіресе  қарым-қатынас  ортасын,  жалпы  тақырып 

шеңберінде  әріптестердің  интерактивті  өзара  әрекет  ортасын  құрудағы  маңызы  ерекше.  Ақпараттык 

білім  беру  технологиялары  өз  кезегінде  қарым-катынас  тәжірибесін  игеруде,  оқушылардың  лингво-

мәдениеттік  құзыреттілігін  қамтамасыз  етуде  маңызды.  Ғалым  М.Ушакова  ағылшын  тілін  оқыту 

әдістемесін зерттей отырып, компьютерлік телекоммуникациялар ағылшын тілінде тірі, шынайы қа-

рым-қатынастарды ұйымдастыруга мүмкіндік беретінін айтады. Бүл телекоммуникацияның дидакти-

калық қасиеті шынайы тілдік орта кұру үшін керемет мүмкіндіктер туғызады. 

 Тіл үйретуде ақпараттық технологияларды пайдалану тиімділігі 

«Ауызша айтсаң – тез ұмыттым, 

Көрсетсең – есте сақтаймын, 

Іске кіріссең – үйренем.» 

(қытай мақалы) 

Ағылшын  тілін  окытудағы  ақпараттык  бағыт  ақпараттық  тұрғыда  білім  беруді  мақсат  етеді, 

оның  негізгі  мақсаттары:  лингвистикалык  (тілдік  және  сөйлеу),  тақырыптық,  әлеуметтік  мәдениет, 

оқу дағдыларын қалыптастыру. Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық технологияны қолдану тілді үй-

ренудегі белсенділікті қамтамасыз етеді. 

Шет  тілді    оқытудағы  негізгі  мақсат  –шет  тілді  коммуникативті  қалыптастыру  және  дамыту, 

оны  еркін  игеру.  Шетел  тілі  –қазіргі  заманның  талабына  сай,  қоғамның  әлеуметтік-экономикалық, 

ғылыми-техникалық  және  мәдениет  дамуының  қайнар  көзі.  Қазір  шетел  тілін  оқыту  әдістемесінің 

деңгейі жоғары. Тілді оқытуда интерактивтік тәсіл, ойындар, екеуаралық пікірталастар, сонымен бір-

ге ақпараттық технология, интернет, компьютер қолданылуда.Заман ағымына қарай ақпараттық тех-

нологияларды қолдану айтарлықтай нәтижелер беруде. 

   Технологиямен жұмыс жүргізу 4 саты арқылы іске асады.Олар:оқып меңгеру,тәжірибеде қол-

дану,шығармашылық бағытта дамыту,нәтиже. 

   Менің  де  мұғалім  ретінде  алдыма  қойған  мақсатым-студенттерге  тәрбие  мен  білім  берумен 

қатар олардың шығармашылық қабілеттерін арттыру. 

Ақпараттық  технологияларға  медиа  мәтіндер,яғни  аудио-видео  мәтіндер,интерактивтік  оқыту 

және подкасттар жатады.  

Подкаст  дегеніміз- арнайы  шетел  тілін  оқыту  сайттарынан  ұялы  телефонға  жүктелетін  аудио 

файлдар және PDF форматындағы оқулықтар.  

 

 

●

 Технические науки 

 

356                                                                                            

№2 2016 Вестник КазНИТУ

 

 

Подкаст технологиясы да студенттер бойында тілін оқып жатқан елдің мәдениетін, сол елдің 

әлемдік бейнесін толық көрсете алады десек қателеспейміз. Өйткені білім беру үрдісінде қолданыла-

тын  тілдік  материалдардың  барлығы аутентті  болуымен  де  тікелей  байланысты. Тағы  бір  артықшы-

лығы  ақпараттардың  жаңа  болуында.  Тек  сол  материалдарды  өз  аудиторимызда  студенттеріміздің 

тілді меңгеру деңгейлеріне сай іріктеп алып, жаттығулар тобын ұсынуымызда. Студенттер подкастты 

өздерінің ұялы телефондарына жүктеп алып, кез келген ыңғайлы уақытта да тыңдай алады.  

Подкаст  тыңдағаннан  кейін  төмендегідей  жаттығу  жұмыстарын  жүргізуге  болады.Жаттығу 

жұмыстары коммуникацияға бағытталуы керек. 

1)Студент тыңдаған подкастты қысқаша ағылшын тілінде баяндауға болады. 

2)Студенттер подкаст материалы бойынша бір-біріне сұрақтар қояды. 

3)Студенттер ортаға шығып бірі подкаст материалын шет тілінде баяндаса,екіншісі ана тілінде 

баяндайды. 

4)Подкаст  бойынша  студентке  5  минуттық  жазу  жұмысын  ұсынамыз.Студенттер  түсінгенін 

қысқаша  жазбаша  түрде  баяндайды.5-минуттан  кейін  студенттер  өздерінің  жазған  жұмыстарын  топ 

арасында оқып береді.Студенттер бір-бірін мұқият тыңдап, достарының еңбектерін бағалап өз пікір-

лерін білдіреді. 

Подкаст технологиясы  соңғы кезде шетел тілін оқытуда кеңінен қолданылуда. 

Подкаст тыңдаудың артықшылығы: 

  Тыңдап түсіну қабілеттері артады. 

  Фонетикалық  дағдылары  қалыптасады,  яғни  студент  шет  тіліндегі  сөздерді  дұрыс  дыбыс-

тауға дағдыланады. 

  Мәдениетаралық құзыреттілігі(межкультурная компетенция)қалыптасады, яғни екі мәдениет 

арасындағы ұқсастықтар мен ерекшеліктерді ажырата білуге үйренеді.  

Видеомен жұмыс: 

“Education”(“Білім” тақырыбы) бойынша аудиторияда пайдаланған видео материалмен жұмыс-

ты  назарларыңызға  ұсынбақшымын.Видео  материал  Нобель  сыйлығы  иегеріне  арналғандықтан  ал-

дымен студенттердің фондық білімін тексеру мақсатында,төмендегі сұрақтарға жауап берді.  

NOBEL PRIZE DISCUSSION 

1) What images spring to mind when you hear the phrase “Nobel Prize”?  

2) What do you think of the Nobel Prize? 

3)  Do you know any Nobel Prize winners? 

5) What do you know about Alfred Nobel? 

Жоғарыдағы  сұрақтарды  талқылағаннан  кейін,студенттер  Бейбітшілік  үшін  Нобель  сыйлығы 

2014 жылы пәкістандық Малала Юсуфзайдың ВВС каналына берген 3 минуттық сұхбатын көрсеттім.  

Малала Нобель сыйлығын алды 

Бейбітшілік үшін Нобель сыйлығы 2014 жылы пәкістандық Малала Юсуфзай мен үндіс-

тандық құқық қорғаушы Кайлаш Сатъяртхиге берілді.  

Нобель сыйлығының мәлімдемесінде Бейбітшілік сыйлығы аталған екі белсендіге "Балалардың 

еңбегі қаналмай, мектепке барулары керек" деп жастар мен балалардың құқығын жаншуға қарсы жә-

не балалардың білім алуын жақтап шыққандары үшін" берілген. 

Комитет Пәкістан мен Үндістан өкілдеріне ортақ іске үлес қосқандары үшін сыйлық тең бөлін-

генін атап айтты. 

Сатъяртхидің  есімі  Юсуфзай  сияқты  белгілі  емес.  Ол  -  бала  еңбегін  қанауға  қарсы  қозғалыс 

мүшесі.  Оның  ұйымы  ондаған  мың  баланы  эксплуатациядан  құтқарып,  олардың  есін  жиып,  білім 

алуына жағдай жасаған.  

Ал  Малала  Юсуфзайдың  аты  дүниеге  мәлім.  Жас  қыз  отбасымен  Пәкістанның  солтүстік-

шығысында Сват аңғарында тұрған. Талибан бақылайтын ауданда өмір сүргеніне қарамастан ол қыз-

дар үшін мектептердің жабылып жатқаны, әйелдердің әдемі киінуіне тыйым салынғаны туралы блог 

жазған. Екі жыл бұрын 14 жастағы Малалағы Талибан шабуыл жасап, қатты жаралаған. Қазір Ұлыб-

ританияда тұратын жас белсендіге бұған дейін Сахаров сыйлығы табыс етілген. 

Write about Malala for 10 minutes. Comment on your partner's paper. 

Интерактивтік  әдістердің  мәндік  сипаттамасы  –  бұл  субъектілердің  өзара  әрекеттестігінің  бір 

бағыттағы белсенділігінің жоғарылығы, қатысушылардың өзара әрекеттестігі, эмоционалдық, рухани 

бірігуі.  

 

 

●

 Техникалық ғылымдар 

 

ҚазҰТЗУ хабаршысы №2 2016                                          

357 

 

Оқудың интерактивтік оқытудың артықшылығы:  

* оқушылардың қызығушылығын туғызады;  

* әрқайсысының оқу процесіне қатысу белсенділігін кеңейтеді;  

* әрбір оқушының сезіміне назар аударады;  

* оқу материалдарын тиімді меңгеруге бейімдейді;  

* оқушыларға көпжоспарлы әрекет етуге әсер етеді;  

* кері байланысты (аудиторияның жауап беру реакциясын) жүзеге асырады;  

* оқушылардың пікірлері мен қарым-қатынастарын қалыптастырады;  

* өмірлік машықтарды қалыптастырады;  

* мінез-құлықтың өзгеруіне көмектеседі.  

 

Интерактивтік оқыту әдістерін қолдана отырып мынадай нәтижелерге қол жеткізуге бо-

лады.  

• Уақыт үнемделеді.  

• Сабақтың сапасы артады.  

• Оқу әдісі мен құралдарын таңдауға мүмкіндік жасалады.  

• Оқушылардың белсенділігі мен қызығуларын арттырады, сондықтан оқу үлгерімі көтеріледі.  

ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСТІҢ ТҮРЛЕРІ  

  Ми толқыны  

  Аквариум 

  дискуссия 

  Шағын топтармен жұмыс  

  Дебат  

  Айналмақ  (карусель) 

  Броундық қозғалыс  

Мысалы Броундық қозғалыста студенттер бүкіл аудиторя ішінде  қозғала жүріп берілген тақы-

рып бойынша ақпарат жинайды.  

«Миға шабуыл»,  «ми штурмы» («дельфи» әдісі) – бұл әдіс, берілген сұраққа кез-келген сту-

дент жауап бере алатын әдіс. Маңыздысы айтылған көзқарасқа бірден баға қоймау  керек, барлығын 

қабылдау қажет және әрқайсысының пікірін тақтаға немесе парақ қағазға жазған дұрыс. Қатысушы-

лар олардан негіздеме немесе сұраққа түсініктеме талап етілмейтінін түсінулері керек. 

 

Мәтінге  берілетін  жаттығулар  (маңызды  сөздердің,  жалғаулықтардың  негізгі  ойын  айқындау, 

оқудың түрлері және т.б.) студенттің ауызша және жазбаша түрде мазмұнды пікір беру дағдысын қа-

лыптастыруға мүмкіндік береді.  Ақпаратты құрылымдау студенттің белгілі бір  ережелер мен крите-

рийлер негізінде ақпарат көздерімен өз бетінше ғылыми жұмыс жүргізу дағдыларын қалыптастырады 

және  осы  арқылы  студент  түсінік  беру,  дәлелдеу,  пікірталас  ұйымдастыру  сияқты  т.б.  дағдыларды 

меңгереді.  

Қорытындылай келгенде, жоғарыда атап көрсетілгендей, техникалық жоғары оқу орнында шет 

тілін кәсіптік бағдар деңгейінде оқыту барысында кәсіптік бағдар біліктілігін құрайтын материалдар 

сипаты, осыған сәйкес жаттығулар жиынтығы өзгереді. 

 

ӘДЕБИЕТТЕР 

[1] Назарбаев Н.Ә. «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты бағыты» Ел пре-

зидентінің халыққа жолдауы, 2012 ж. 

[2] Уваров, А.Ю. Новые информационные технологии для школы -  Информатика –2002.  № 36. – С. 6. 

[3]  Нургалиева  Г.К.Ценностное  ориентирование  личности  в  условиях  информатизации  образования.  

Алматы, 2004.-С.32. 

[4] Antony Fitzpatrick. Information and Communication Technology in Foreign Language Teaching and Learn-

ing – an Overview. Information and Communication Technologies in the Teaching and Learning of Foreign Languages: 

State-of-the-Art,  Needs  and  Perspectives.  UNESCO  for  Information  Technologies  in  Education.    Moscow,  2004.  Pg. 

10-26  

[5] Игиликова А. « Оқу үрдісінде интерактивтік әдісті  пайдаланудың тиімділігі», « Қазақстан мектебі».               

- 2012.- № 3.- 12б.  

 

 

 

●

 Технические науки 

 

358                                                                                            

№2 2016 Вестник КазНИТУ

 

 

Карибаева Г.К. 

Тілдік емес жоо-да шет тілін ақпараттық технологиялар арқылы оқыту 

Түйіндеме. Мақалада тілдік емес жоо-да шет тілін ақпараттық технологиялар арқылы оқытудың артық-

шылығы  мәселесі  қозғалады.  Шетел  тілін  оқыту  барысында  аудиторияда  қолданылған  әдістемелер,  подкаст 

технологиясына анықтама беріліп, бұл технологиямен  жұмыс жасаудың артықшылықтары баяндалады. Соны-

мен  қатар  видео  материалмен  практикалық  сабақ  барысында  жұмыс  жасау  сатылары  толық  баяндала-

ды.Интерактивтік әдістер және оның түрлеріне түсініктемелер беріледі. 

Түйін сөздер: ақпараттық технология, подкаст, мәдениетаралық қатысым,интерактивті оқыту әдісі, миға 

шабуыл, видео материал 

 

          Karibayeva G.K. 

Using of  information technology in the teaching of foreign languages at non-language universities 

Summary.  This  article  discusses  the  benefits  of  using  information  technology  in  the  teaching  of  foreign 

languages at non-language universities. Also defines the methods used in the process of learning a foreign language at 

non  language  high  schools.  The  definition  is  given  to  the  term  "podcast"  in  the  article  and    advantages  of  this 

technology is discussed. At the same time  stages of work with video in the course of practical training are described. 

The article shows the importance of the use of interactive teaching methods in the teaching of foreign languages. 

Key words: information technology, podcasts, cross-cultural communication, interactive learning, 

brainstorming, videos 

 

 

 

UDCI 621.311:331.45 

Zh.O. Zhumadilova 

(Kazakh National research technical university named after K.I. Satpayev,  

Almaty city, Republic of Kazakhstan, zhanar_85@mail.ru) 

 

3D MODELING OF THE SLEEVE OF FORGING DAMPING STEEL 

 

Annotation. The work was carried out 3D modeling of the damping sleeve of forged steel with the help of the 

program Autodesk Inventor Professional 2015. The work for each component of the product produced analysis of dis-

placements, velocities, accelerations and loads. Performed strength and deformation calculations, analyzed the equiva-

lent stress by determining the minimum and maximum stress, strain and parts margin. 

Key  words:  damping  steel,  sleeve,  3D  modeling  of  the  sleeve,  Autodesk  Inventor  Professional, mass  density, 

yield strength, tensile strength.  

 

Steels having damping properties are widely used for parts of machine and mechanisms. 

In  the  work  developed  steel  with  hot  forging.  Chemical  compound  of  steel  St.E3  content  the  С  – 

0,33%; Cr – 0,7%; Si – 0,23%; Fe – other (St.E3 – experimental steel #3). Toughness at 525 

0

С and at yield 

strength of 100 kg/mm

2

 is 4.7 KCU, J/m

2

. The hardness of the steel as a function of annealing temperature at 

650

0

C - 38 HRC. The sound level at the fall of the hammer the ball with a height h

4

= 17cm  - 71dBA. 

For the development of the sleeve of forged damping steel in the work use of modern software Auto-

desk Inventor Professional 2015. With the help of Autodesk Inventor Professional 2015 to carry out model-

ing the sleeve of steel St.E3. 

Autodesk  Inventor  Professional  -  is  the  most  comprehensive  in  functionality  Inventor  of  the  entire 

line. Autodesk Inventor Professional - a system of three-dimensional solid-state design, dedicated to the de-

velopment of complex mechanical engineering products and assemblies. 

The paper for each component of the product produced analysis of displacements, velocities, accelera-

tions and  loads. Performed strength and  deformation calculations, analyzes the  equivalent stress, determine 

the minimum and maximum stress, detail deformation and strength margin. 

Autodesk Inventor Professional is the best solution among the systems of automated programs average. 

Sleeve prepared in Autodesk Inventor is an accurate digital 3D-prototype of the product. This reduces 

the need to manufacture physical experimental samples. 

Tables 1, 2, 3, 4 presents the parameters of the modeling of the sleeve. 

 

 

 

 

●

 Техникалық ғылымдар 

 

ҚазҰТЗУ хабаршысы №2 2016                                          

359 

 

Table1. Physical parameters of sleeve 

 

Material 

Density 

Mass 

Square 

Volume 

Centre mass 

 

Forging steel 

 

1 g/cm

3 

 

0.0387294 kg 

 

15366.9 mm

2 

 

38729.4 mm

3

 

x=0 mm 

y=13.033 mm 

z=-.00000000615117 mm 

 

Table 1 shows the center of mass for X, Y, Z axes. 

 

Table 2. The designated material for the sleeve 

 

Name 

Steel, forging 

Total 

Mass density 

7.85 g/cm

3

 

Yield strength 

250 MPa 

Ultimate tensile strength 

300 MPa 

Strength  

Young's modulus 

210 GPa 

Poisson’s coefficient 

0.3 br 

Modulus of elastic at shear 

80.7692 GPa 

Type of part 

Sleeve 

 

Table 2 shows the  characteristics of the  material for the sleeve. Total Properties:  mass density - 7.85 

g/cm

3

, yield strength - 250 MPa, ultimate tensile strength  300 MPa. Made calculations of the Young's modu-

lus, Poisson, Modulus of elastic at shear. 

Table 3 shows the reaction force and the reactive moment on the X, Y, Z axes. 

 

Table  3. Force and moment reaction dependencies 

 

Name of dependence 

Reaction force 

Reactive moment 

Value 

Component(X,Y,Z)  Value 

Component (X,Y,Z) 

Dependence fixation: 1 

50 N 

0 N 

0 N∙m 

0 N∙m 

-50 N 

0 N∙m 

0 N 

0 N∙m 

 

Table  4  shows  the  results  of  modeling  sleeve  in  the  program  Autodesk  Inventor  Professional  2015. 

Are the minimum and maximum values of stress by Mises, displacement, strength margin, as well as the de-

formation of the axis X, Y, Z. All values are dependent on the volume and weight of the product. 

 

Table  4. The results of the modeling of sleeve 

 

Name 

Minimum 

Maximum 

Volume 

38729.4 mm

3

 

Mass 

0.304026 kg 

Stress by Mises 

0.00214419 MPa 

0.257251 MPa 

1

st

 principal stress 

-0.115193MPa 

0.276591 MPa 

3

rd

 principal stress 

-0.386989 MПа 

0.0805837 MPa 

Displacement 

0 mm 

0.0000279234 mm 

Coefficient of strength margin  

15br 

15 br 

Stress XX 

-0.313051 MPa 

0.180349 MPa 

жүктеу/скачать 51,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: