58. Әрекеттегі девиация. Девиантты мінез-құлық ( лат. deviatio - ауытқу) - жалпыға ортақ ережелерден ауытқитын әлеуметтік іс-әрекет, осы ережелерді бұзатын адамдар мен әлеуметтік топтардың қылықтары; қабылданған құқықтық немесе моральдық нормаларды бұзған адамның мінез-кұлқы.
Кең мағынасында девиантты мінез-құлық кез келген әлеуметтік ережелерден (мысалы, оның ішінде жағымды: батырлық, аса еңбек-қорлық, альтруизм, өзін құрбан ету, аса үлкен рөл ойнау, жетістіктермен қатар, жағымсыз: қылмыс, қоғамдық тәртіпті бұзу, адамгершілік ережелерін, дәстүрді, әдет-ғұрыптарды аттап өту, өзіне-өзі қол жұмсау және т.б.) ауыт- қушылықты білдіреді.
Ал, тар мағынасында қалыптасқан құқықтық және өнегелік ережелерді тек белінен басып, аттап өту деп түсініледі. Мүндай девиантты мінез-құлық әлеуметтік өмірді ыдыратып, әлеуметтік аномияға әкеп соқтырады. Ол конформизмге қарама-қарсы. Девиантты мінез-құлық әлеуметтік себептері қоғамның мәдени құндылықтары мен оларға қол жет- кізудің әлеуметтік қолдау тапқан құралдарының арасындағы алшақтықта (Р.Мертон), әлеуметтік құндылықтардың, ережелердің, қатынастардың әлсіздігі мен қарама-қайшылықтығында (Э.Дюркгейм). Девиантты мінез-құлыққа жауап ретінде қоғам немесе әлеуметтік топ арнайы әлеуметтік санкциялар қолданып, өз мүшелерін ондай қылықтары үшін жазалайды
59. Қазіргі заманғы жемқорлыққа ұмтылған тұлғаның сипаттамасы. Сыбайлас жемқорлық мінез — құлқымен сипатталатын типтік тұлға-қаржылық табысы жоғары және жоғары білімі бар адам. Оның сипаттамаларының бірі — ұжымшылдық есебінен индивидуализмге бейімділік (ұжымдық жеке мүдделерге артықшылық беру). Мұндай тұлға әділ әлемге сенбейді және меритократияға ұмтылады (билік пен ақша күш пен қабілет негізінде бөлінуі керек). Ол өзін кінәлі сезінбейді және өзінің сыбайлас жемқорлық мінез құлқын жақсы қорғай алады
Жоғарыда келтірілген сипаттамалардың қысқаша жиынтығы - бұл сыбайлас жемқорлыққа бейім адамның бойындағы бай қасиеттер жиынтығының аз ғана бөлігі. Абсолютті түйіндеме күрделі және көп орын алады, сондықтан бұл мақалада сыбайлас жемқорлық мінез-құлқына әкелетін ең маңызды жеке факторлар ғана қарастырылады. Атап айтқанда, билік факторы, жемқор тұлғаның жеке қасиеттері, моральдық ерекшеліктері және, сайып келгенде, өзін-өзі бағалау сипаттамалары сипатталатын болады.
