ҚҰҚЫҚ негіздері
Жердi ақылы пайдалану қағидасы
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| Жердi ақылы пайдалану қағидасы. Бұл 1917 жылғы Жер туралы декретпен
жердi тегiн пайдалану қағидасы заңды тұрғыда бекiтiлiп, мемлекет жердi жеке жəне заңды тұлғаларға тегiн жəне мерзiмсiз пайдалануға берген. Заң əдебиеттерiнде бұрын да жердi шаруаларға жердi өтеусiз беру қағидасы күмəн келтiрген, өйткенi ол жердiң қалыпты нарықтық айналымын құру туралы жалпы ережеге сай келмейдi. Жердi жəне өзге табиғи ресурстарды тегiн пайдалану оларға қатысты ешкiмнiң меншiгi емес деген түсiнiктiң дамуына септiгiн тигiзедi. Жердi тегiн пайдалану жерге ұқыпты қарау тəрбиесi жеткiлiксiз болды, оның құнын анықтау бойынша экономикалық зерттеулердi жүргiзудi тежедi, елдегi жер экономикалық жағдайдың нашарлауы себептерiнiң бiрi болып табылды. Жер пайдаланудың ақылылығы жердi басқарудың ең негiзгi қағидасы болып табылады. Ол жердi пайдалану тек ақы төлеу арқылы ғана жүзеге асырылады деген ұғымды бiлдiредi. Жердi пайдаланудың тегiндiгi жердi ұтымды пайдалануға жеткiлiктi ынталандырмай, елiмiздегi жер ресурстарының экологиялық жағдайының нашарлап кетуiне əкеп соқты. Ақылық қағидасының негiзiнде жердiң экономикалық құны, яғни, бағасы жатыр. Жердiң ақшалай бағасы жердiң рөлiн өзге құнды ресурстармен салыстырып, ұтымсыз пайдалану кезiнде келтiрiлген шығынды дəл анықтауға мүмкiндiк бередi. Ақылылық қағидасының негiзiнде жердi экономикалық (құндық) бағалау жатыр. Жер нарық экономикасының бiр бөлiгi жəне объектiсi десек те болады. Ақшалай бағасының болуы жердiң құны мен бағасы (материалдық-техникалық, еңбек) бар өзге ресурстармен қатар, өндiрiстегi рөлiн салыстыруға мүмкiндiк бередi, бағалы жерлердi ауыл шаруашылықтан өзге мақсаттарға ойланбастан беруге жол бермейдi, сондай-ақ оларды ұтымсыз пайдаланған кезде жер алқаптарына келтiрiлген залалды нақтырақ анықтауға мүмкiндiк бередi. Жер пайдаланудың ақылылығы жердi басқарудың ең негiзгi қағидасы болып табылады. Ол жердi пайдалану тек ақы төлеу арқылы ғана жүзеге асырылады деген ұғымды бiлдiредi. Жердi пайдаланудың тегiндiгi жердi ұтымды пайдалануға жеткiлiктi ынталандырмай, елiмiздегi жер ресурстарының экологиялық жағдайының нашарлап кетуiне əкеп соқты. Ақылық қағидасының негiзiнде жердiң экономикалық құны, яғни, бағасы жатыр. Жердiң ақшалай бағасы жердiң рөлiн өзге құнды ресурстармен салыстырып, ұтымсыз пайдалану кезiнде келтiрiлген шығынды дəл анықтауға мүмкiндiк бередi. Ақылық қағидасының негiзiнде жердi экономикалық (құндық) бағалау жатыр. Жер нарық экономикасының бiр бөлiгi жəне объектiсi десек те болады. Ақшалай бағасының болуы жердiң құны мен бағасы (материалдық-техникалық, еңбек) бар өзге ресурстармен қатар, өндiрiстегi рөлiн салыстыруға мүмкiндiк бередi, бағалы жерлердi ауылшаруашылықтан өзге мақсаттарға ойланбастан беруге жол бермейдi, сондай-ақ оларды ұтымсыз пайдаланған жағдайда жер алқаптарына келтiрiлген залалды нақты анықтауға мүмкiндiк бередi. |